Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Huize Sparrendaal in Vught

Kloosters

Toen de Scheutisten streefden naar groei in Nederland vond novicenmeester Henry Raymakers het landgoed Sparrendaal. In 1899 werd het van de familie Van Rijckevorsel-Snijders gekocht. In 1903 bouwde timmerman W. Drijvers uit Helvoirt een vleugel aan het landhuis.

Groepsportret voor het Missiehuis, 1946 (Fotopersbureau Het Zuiden, collectie BHIC)
Groepsportret voor het Missiehuis, 1946 (Fotopersbureau Het Zuiden, collectie BHIC)


Toen ook kreeg de huiskapel een priesterkoor. In 1916 kocht men de nabij gelegen boerderij van J.H. Hoogewoud en legde een kerkhof aan. Het aantal studenten nam toe, ook het missiehuis in Nijmegen werd te klein.

In 1930 bouwde architect ir. Orie uit Vught een nieuw kloostercomplex. In de voorbouw woonden de paters. Hier waren twee refters en de keuken ondergebracht. In de achterbouw waren klaslokalen, de studie-, recreatie- en slaapzalen te vinden. De kapel, die in december 1931 werd geconsacreerd, verbond deze gebouwen. Het juvenaat groeide uit tot missiecollege Sint Franciscus Xaverius. (Over het Xaveriuscollege in Vught schreef Egbert ter Heine dit artikel, met bijzondere aandacht voor de buitenschoolse activiteiten van de externe leerlingen in de periode 1958-1966.)

Vanuit de missie in China waren er contacten met de Zusters van de Choorstraat. Deze verzorgden vanaf 1930 de huishouding van het klooster en het internaat.

Foto: © Jan Smits, 2008
Het gebouwencomplex in 2008 (foto: © Jan Smits)


Rechts van het college van de scheutisten had ir. Orie in dezelfde traditionalistische stijl een apart zusterhuis gebouwd. Het is in 1970 gesloten, daarna nam het werk geleidelijk af en op 5 oktober 1992 namen de zusters afscheid.

Op 1 augustus 1969 nam het Maurick College het onderwijs over. Sparrendaal werd overleghuis voor de zeven missiecongregaties. Het klooster Sparrendaal was sinds 1976 in gebruik als bejaardenhuis voor mannelijke religieuzen. Dat maakte verbouwingen noodzakelijk, die in 1993 gereed kwamen volgens plannen van architect Van Noorden. De kapel werd verkleind en de serre maakte plaats voor een zaal met terras. In 1997 betrokken negen Trappisten hier hun nieuwe klooster Klein Koningshoeven.

Foto: BHIC, collectie Vught
Het kloostercomplex (BHIC, collectie Vught)


Oud-Sparrendaal werd verkocht aan het Brabants Landschap. Stichting Monumentenwacht Noord-Brabant vestigde er haar kantoor.

Eind 2007 zijn het klooster en het kloosterbejaardenoord opgeheven en verhuisden de bewoners naar Teteringen. Het klooster is in 2009 afgebroken.

De villa deelt het park met het klooster Sparrendaal. Het ruime park is bewaard gebleven. In dit park bevindt zich een eilandje met een merkwaardige, kunstmatige ruïne. Deze is in 1902-1903 gebouwd door de scheutisten. Hier ligt ook een merkwaardig kapelletje met trapgevel. In beide zijn natuurstenen fragmenten van de Bossche Sint Jan gebruikt.

Bron: J. Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant, Alphen a/d Maas, 2010

22

Reacties (22)

Henk van Meel zei op 25 april 2019 om 08:18 uur

In de 50er jaren heb ik eens daar vakantie gehad. Spannend eiland in het water, was de voornaamste herinnering

Mariët BruggemanBHIC zei op 26 april 2019 om 11:04 uur

Wat leuk om te lezen Henk. Was je op het landgoed op vakantie?

Henk van Meel zei op 3 mei 2019 om 11:11 uur

Ik zag recent een foto van die soort molensteen aan de weg met Sparrendaal erop. Ik was daar op een soort zomerkamp. Mogelijk van fraters in Oss ( mijn geboorteplaats) gehoord. Zal ca 1955 geweest zijn, ik was toen 14 jaar. Zal mogelijk 1 week geweest zijn. Ik ben op de fiets samen met mijn vader er naar toe gegaan. Bij de steen naar de oprijbaan. Er werden clubjes gemaakt, die spellen deden, zeg maar als vlag veroveren, wat toen gangbaar was. De frater had onze groep gedoopt als : Vietcong. Leek een erenaam, wij hadden daar nog nooit van gehoord. Heel typisch van die frater/pater! Nogmaals dat eiland middenin heeft veel indruk gemaakt. Rond 2008, zoals foto die in het artikel staat, kwam ik met de auto langs, en ben toen naar de gebouwen gereden, om nog wat te zien. Het beeld was zoals op die foto. Was een beetje privaat terrein, daardoor niet verder gegaan, om ook het eiland te zien.

Marilou NillesenBHIC zei op 5 mei 2019 om 16:52 uur

Dank voor je verdere toelichting, Henk. Wat je zegt: Vietcong is inderdaad wel een heel bijzondere keuze als naam...

Wat betreft het eiland: zwom je daar dan heen, of ging dat met een vlot of iets dergelijks? Was dat juist ook het spannende?

Henk van Meel zei op 7 mei 2019 om 09:13 uur

We zullen er wel in gezwommen hebben, denk ik, maar tijdens een spel is het ongemakkelijk, in zwembroek en blote voeten. Ik denk dat er een vlot was.

Marilou NillesenBHIC zei op 7 mei 2019 om 16:45 uur

Klinkt heel erg Tom Sawyer-achtig (van het kinderboek van Mark Twain) ;)
Mooi hoor! Dank voor je aanvulling.

Stephan Damman zei op 12 mei 2019 om 06:29 uur

Mijn oud oom heeft hier een groot deel van zijn leven doorgebracht. Broeder Jan de Munnik. Hij heeft jarenlang in de missie gezeten in Congo. Kan mij herinneren dat je je eerst moest melden bij de ingang. Vervolgens werd mijn oud-oom dan opgehaald en gingen we bij hem op visite. Als je de linker vleugel doorliep hingen er in de gang alle portretten van broeders die er woonden of gewoond hadden. Dan was er een soort huiskamer met allerlei souvenirs uit de missie. Voornamelijk ivoren beeldjes en een biljarttafel. Met goed weer gingen we dan een tochtje maken in een stalen sloep om het eiland. Ook hadden ze hun eigen bijenstal. Al met al een zeer fijne en waardevolle herinnering aan Sparrendaal. Overigens zou ik graag willen weten waar eigenlijk alle foto`s en dergelijke zijn gebleven. De foto van hem in de gang staat mij nog bij maar helaas is deze niet in de familie.

Jef van Veldhoven zei op 12 mei 2019 om 10:47 uur

Mijn broer Ad van Veldhoven begon hier zijn missionarisopleiding en daarna nog 6 jaar in het Bisschop Hamerhuis in Nijmegen. Hij vertrok in 1958 naar de Philllipijnen, zie zijn verhaal hierover op https://myalbum.com/album/ruEVo33577vS
In 1962 werd hij terug geroepen om in de propaganda te gaan.
Mijn mooiste herinnering aan Sparrendaal is dat ik met pater Wammes een missionaris uit China als kleine jongen Sparrendaal mocht bezoeken.

Jef van Veldhoven zei op 12 mei 2019 om 10:47 uur

Mijn broer Ad van Veldhoven begon hier zijn missionarisopleiding en daarna nog 6 jaar in het Bisschop Hamerhuis in Nijmegen. Hij vertrok in 1958 naar de Philllipijnen, zie zijn verhaal hierover op https://myalbum.com/album/ruEVo33577vS
In 1962 werd hij terug geroepen om in de propaganda te gaan.
Mijn mooiste herinnering aan Sparrendaal is dat ik met pater Wammes een missionaris uit China als kleine jongen Sparrendaal mocht bezoeken.

Jef van Veldhoven zei op 12 mei 2019 om 10:50 uur

Pater Ad van Veldhoven zie ook het album :
https://myalbum.com/album/Jf5P8fZ9XMVX

Thijs de LeeuwBHIC zei op 14 mei 2019 om 15:33 uur

@Stephan en Jef: bedankt voor jullie bijdragen. En ook voor die link naar het online album, Jef, een hoop materiaal zeg dat daar allemaal is verzameld. Zitten echt mooie foto's tussen.

Naar aanleiding van jouw vraag, Stephan: in onze BHIC-beeldbank vind ik 69 foto's wanneer ik zoek op "Sparrendaal". Link: https://www.bhic.nl/memorix/images/search/?mode=gallery&view=horizontal…
In de beeldbank van het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven vind ik deze 28 foto's: https://www.erfgoedkloosterleven.nl/zoeken/collecties-zoeken.php?mivast… Maar wel weinig met broeders erop, en ook niet met namen erbij.

Hetzelfde erfgoedcentrum heeft ook een archief van de Missionarissen van Scheut: https://www.erfgoedkloosterleven.nl/zoeken/collecties-zoeken.php?mivast… Wellicht dat daarin nog meer foto's te vinden zijn. Je zou daarnaar kunnen informeren bij het erfgoedcentrum, via dit mailadres: info@erfgoedkloosterleven.nl

Bovendien is materiaal te vinden over de Scheutisten in Nederland (en wellicht dus ook over Sparrendaal) in het generaal archief. Dat bevindt zich in het KADOC in Leuven (https://kadoc.kuleuven.be/, mailadres: postmaster@kadoc.kuleuven.be
Bij het KADOC is het filmarchief van de missionarissen van Scheut ondergebracht, en in de nabije toekomst zou daar ook het uitgebreide fotoarchief van de congregatie een plaats moeten krijgen. Maar ik weet niet of ze daar inmiddels al over beschikken.

Piet Appelman zei op 24 januari 2020 om 11:17 uur

Reactie op bericht van Jef Veldhoven d.d. 12 mei 2019
Ik heb Pater Wammes meegemaakt toen hij preekte in de kerk van de H. Joh de Doper in de Beemster ( NH). Hij zamelde geld in ( voor China of Hong Kong?)Hij logeerde bij ons thuis op de boerderij. Hij reed in een kever. De zakken met gecollecteerd geld stonden op de achterbank van de kever. Op de vraag van m'n vader ( ik was ca 12jr) moet de kever niet binnen staan antwoordde hij"welnee in die stille polder hier"!! S'morgens vroeg kwam hij uit bed in de stal kijken waar m'n vader aan het melken was. Hij had spannende verhalen had zelfs nog gevochten tegen de communisten. Kart na ons verblijf heeft hij de TV nog gehaald. Daarna nooit meer iets van hem vernomen.
Omdat ik de laatste 15 jr vel gereis heb over de wereld , ook in China en Afrika, besef ik nu pas wat die missionarissen hebben moeten doorstaan, bonken van kerels moeten het geweest zijn. Na mijn pensionering ( ben nu 74) heb ik via internet getracht zijn gangen na te te gaan. Maar ik weet nu waar hij ongeveer in China gewerkt heeft. Later is hij o.m. bouwpastoor geweest in Hong Kong, waar hij na een korte ziekte is overleden en begraven. Jammer dat zon man gen standbeeld of ridderorde heeft gekregen, zij gaven hun leven met recht voor God. Wat een kanjers nog!!!!!

Rob Vredeveldt zei op 18 september 2021 om 20:53 uur

Na het zien van deze docu: https://www.youtube.com/watch?v=1eRSVE2bHgU&ab_channel=kikondo6972 behoorlijk triest aan het googelen geslagen en kwam op deze site uit. Ik heb één jaar op Sparrendaal gezeten ( 1963-1964) en herken alle verhalen van hierboven. Ik moet ergens ook nog veel foto's hebben liggen. Ik had na twee weken al mijn buik vol; veel heimwee, we liepen langs de stinksloot het weiland in, het hek van prikkeldraad over en dan zag je in de verte de snelweg liggen en met gunstige wind kon je de auto's horen die in mijn beleving allemaal naar Amsterdam reden. Ik was me dood geschrokken van het 'geweld' van Buf, ik herinner me dat hij om niets jongens in elkaar sloeg. Als dit nu Christelijke naastenliefde was... Ik voelde me na dat kennismakingsweekend ook min of meer verplicht om te komen en ik vraag me nu af of dit een ware roeping was of meer een geslaagde ronselpartij. Kort daarna - op mijn dertiende- ben ik helemaal mijn geloof verloren, ben de rest van middelbare schooltijd opgevoed door Jezuïten ( Ignatius A'dam en Canisius college Nijmegen) hetgeen ik als een verademing heb ervaren. Geen slaan en veel meer vrijheid. En om nu terug te komen op mijn begin: ik heb eigenlijk gewoon te doen met die Paters die zich afvragen wat hun arbeid nu eigenlijk heeft betekend en dat het niet veel heeft bijgedragen aan de realisatie van hun idealen. Alleen, zonder familie achtergebleven in een huis dat onder hun kont wordt afgebroken. Het is een hele tijd geleden dat ik de tranen over mijn wangen voelden biggelen... Met een beetje pech had ik ook bij hen gehoord...

Koos Wenneker zei op 19 november 2021 om 11:30 uur

Ik heb daar op het seminarie gezeten in 1964-1965. Daarna naar De Lutte bij Oldenzaal.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 22 november 2021 om 09:45 uur

Hallo Koos, dank voor het reageren. Goede tijd gehad op dit internaat of helemaal niet? En wat was De Lutte? Vertel nog eens verder, als je wilt. Hartelijke groet,

Koos Wenneker zei op 24 november 2021 om 10:18 uur

Na 1 jaar gymnasium op Sparrendaal zonder veel studie begeleiding bleef ik dus " zitten"".
In een grote studiezaal met heel veel andere studenten en 1 pater die het in de gate moest houden, werd er veel niet gestudeerd. Verder wel een leuke tijd gehad. Veel "courtjes" gelopen,
geroeid in de vijver, bij warm weer zwemmen in een ven in de buurt.
Na dat eerste jaar kon verder bij de paters in De Lutte. ( plaatje vlak bij Oldenzaal.)
Een stuk of 50 jongens intern die naar Oldenzaal de Mulo gingen volgen. Veel gevoetbald en na 3 jaar had ik het wel gezien.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 24 november 2021 om 12:25 uur

Ah, gelukkig dus wel een aardige tijd gehad op Sparrendaal. Vast herkenbaar voor andere oud-leerlingen wat je hier vertelt. Bedankt Koos!

Coert Engels zei op 27 september 2024 om 16:51 uur

Beste Lezer e/o Beheerder,
Door stamboomonderzoek ben ik er onlangs achter gekomen dat een broer van mijn grootvader van eind 1913 tot begin 1920 als Kloosterbroeder in Sparrendaal heeft gediend. Is er nog informatie of zijn er nog openbare stukken/archieven uit die tijd bekend?
Ik ken niet de eventuele naam als broeder, maar de echte naam van die broer van mijn opa is Antonius Engels, geboren op 17 december 1888 in Wanroij. Hij was zeer klein van stuk (ca 1,33 m - Militieregister). Nadat hij verschillende jaren en op meerdere plekken als dienstknecht had gewerkt, is hij op 17 november 1913 in geschreven als Kloosterbroeder in het klooster in Vught. Vijf en een half jaar later is hij van daaruit op 15 mei 1919 naar Belgisch Congo vertrokken als 'Missionaris van Sparrendaal'. Voor zijn missie ontving hij maar liefst 2000 gulden van Wanroij's ingezetenen. Klaarblijkelijk is hij begin 1920 teruggekomen en tevens uitgetreden, want op 12 of 13 maart 1920 is hij weer ingeschreven in zijn ouderlijk huis bij zijn moeder in Wanroij. Ruim een jaar later is hij in Eindhoven getrouwd. Hij kreeg samen met zijn vrouw 4 kinderen.
Mijn grootvader is al vrij lang geleden overleden, net zoals mijn vader. Mijn ooms en tantes wisten niets van deze geschiedenis van deze broer van mijn opa (hun oom) en hebben dus geen enkele informatie over die tijd noch over de man zelf. Ik ben benieuwd of ik via deze weg meer te weten kan komen. Alvast Bedankt!

Norah zei op 27 september 2024 om 20:24 uur

Dag Coert,

Je zou eens kunnen kijken bij www.delpher.nl > krantenartikelen
Het is ruim een eeuw geleden dat je oudoom in Vught verbleef, maar wie weet...
Mvg.

Coert Engels zei op 27 september 2024 om 20:40 uur

Dag Norah,
Bedankt voor je suggestie. Heb al regelmatig gebruik gemaakt van Delpher, en ook al gezocht op Sparrendaal. Veel annalen te vinden en dus ook best wel wat info. De informatie over die broer van m'n opa heb ik ook uit krantenartikelen van die site.
Ik was benieuwd of er wellicht meer stukken of foto's waren uit die tijd die wat meer vertellen over het leven in Huize Sparrendaal in die tijd. Daar zeggen de annalen niet al te veel over.
Maar evengoed bedankt en wie weet vind ik nog meer info.
Groeten!

Henk van Meel zei op 28 september 2024 om 17:31 uur

In de vijver lag een roeibootje, daarmee kon je naar dat spannende eilandje varen

Norah zei op 28 september 2024 om 20:21 uur

Dag Coert,
Graag gedaan, en ik hoop voor je dat er nog meer boven water komt. Je hebt zeker ook al geïnformeerd bij www.erfgoedkloosterleven.nl?

Maar dat de familie niets vertelde of wist over hun oom, kwam denk ik dat het enigszins een schandaal was. Eerst kloosterling geweest, plots uitgetreden....en toen ook nog getrouwd.
En dat in het begin van de vorige eeuw;) Vijftig jaar later kwam het wat vaker voor.
Mvg.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.