Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Palmzondag en de Goede Week

Rooms prentenboek

De laatste twee weken vóór Pasen werden ingeleid door Passiezondag. Vanaf dan waren de beelden in de kerk bedekt met een paarse doek vanwege de Lijdenstijd. Midden in die periode begint op Palmzondag de Goede Week.

Tijdens de zondagsdiensten van Palmzondag wordt aandacht besteed aan de feestelijke intocht van Jezus in Jeruzalem, een paar dagen vóór de kruisiging. Daar hoorden toen palmtakken bij, die voor de stoet uit op de grond werden gelegd. In West-Europa nemen buxustakjes de plaats in van de palmtakken. Deze worden vóór de mis gewijd en daarna uitgedeeld aan de parochianen.



Processie met palmpasen in Reek, ca. 1978 (foto: Ton Cruijsen, bron: BHIC, fotonummer 1903-000658
Processie met palmpasen in Reek, ca. 1978 (foto: Ton Cruijsen, bron: BHIC, fotonummer 1903-000658)

De ouderen onder hen nemen ze mee en geven ze een plekje binnenshuis, bijvoorbeeld bij een wijwaterbakje. Vroeger ging ons moeder er tijdens onweer mee door het huis en sprenkelde zij overal wijwater ter bescherming tegen de bliksem. Boeren zegenden er soms ook hun akkers en hun vee mee.

Tijdens de mis op palmzondag wordt het lijdensverhaal voorgelezen of –gezongen, als een opmaat naar de laatste dagen vóór Pasen. De eerste daarvan is Witte Donderdag, de viering van het Laatste Avondmaal van Jezus en de twaalf apostelen.

’s Avonds luiden de klokken voor een communiedienst. Vroeger zwegen de klokken daarna tot Pasen. Ons werd verteld dat de klokken naar Rome gingen en met Pasen weer terugkeerden. Ook het orgel werd enkele dagen niet gebruikt. Op Witte Donderdag waren de heiligenbeelden in de kerk bedekt met een witte doek.



Jong kind met tak tijdens Palm-Pasen, Vught 1936 (foto: Fotopersbureau Het Zuiden, bron: coll. BHIC, fotonummer 1634-006507
Jong kind met tak tijdens Palmpasen, Vught 1936 (foto: Fotopersbureau Het Zuiden, bron: coll. BHIC, fotonummer 1634-006507)

Op Goede Vrijdag worden lijden en kruisiging van Jezus Christus herdacht. Wat het vasten betreft was (en is) deze dag het hoogtepunt van het hele jaar. En ’s middags om drie uur zat de kerk vol voor het bijwonen van de kruisweg. Geflankeerd door twee misdienaars liep de priester langs de veertien staties of taferelen waarop het lijdensverhaal  wordt verteld: van de ter dood veroordeling tot en met de begrafenis van Jezus. Bij elke statie, meestal een schilderij of beeldengroepje tegen de binnenmuur van de kerk, werd even stilgestaan voor een korte vertelling, gebed en meditatie.

Later op de dag vond op veel plaatsen de Kruisverering plaats. Het Gregoriaans tijdens deze plechtigheid deed sterk denken aan de Requiemmis voor overledenen. Op deze bijzondere vrijdag werd de witte doek op de beelden in de kerk vervangen door een zwarte.

Herinneringen aan Palmzondag en de Goede Week

J. Jansen uit Dinteloord

De optochten vonden plaats na de hoogmis. Kinderen trokken rond met de opgetuigde stokken. Zo'n palmpaas was een stok waar de jeugd met palmtakken en linten en weet ik wat voor andere  variaties de meest fantastische versieringen aanbracht. Daartoe behoorden ook allerlei lekkernijen zoals koek, fruit en suiker­goed. In de top zat vaak een soort vogel die eigenlijk een haan moest voorstellen. De haan verdrijft  immers door zijn gekraai het nachtelijk duister en daarmee de macht van de duivel.

Er werden ook speciale liederen gezongen, zoals : ‘Palm, palmpasen. Hei, hoerei over ene zondag krijgen wij een ei. Een ei is geen ei, twee ei is een half ei en drie ei is een paasei’ en ‘Palm, palmpasen. De koetjes die gaan grazen, de schaapjes in de wei. Als het Pasen is dan krijgen wij een ei.'

Bron van deze herinnering

Ad Rooms, Het Rijke Roomse Leven: Herinneringen met weemoed en weerzin, Raamsdonksveer 2002-2006

7

Reacties (7)

Bert Wijnen zei op 18 oktober 2018 om 09:59 uur

Bij ons thuis werd het buxustakje gestoken achter het kruisbeeldje dat in de huiskamer boven de deur aan de muur hing. Dit werd elk jaar vervangen door een nieuw takje. Bij dreigend onweer ging grutje daarmee preventief wijwater sprenkelend door het hele huis. Ook stak mijn moeder zo'n takje in de hof, opdat alles dat jaar goed zou gaan groeien. Daardoor ontstond er een mooie palmbos. Daar kon de pastoor dan de volgend jaren weer takjes van komen knippen. Ik ben benieuwd hoe dat volgend jaar moet, nu overal de buxusmot heeft toegeslagen.....

Mariët BruggemanBHIC zei op 19 oktober 2018 om 10:06 uur

Bedankt voor je reactie Bert, wat een mooi verhaal over je oma die het huis besprenkelde met wijwater om het beschermen.
Ik denk dat er inderdaad, gezien de buxusmot, een alternatief hiervoor gezocht moet worden :).

Els Telder zei op 30 januari 2021 om 18:10 uur

Ik ben blij dat ik naar zoeken,eindelijk heb gevonden wat ik zicht,deze site met alle uitkeg wat ik vroeger zelf heb beleefd als R.Katholieke ik had voor Katechismus een 9,een 10 mocht niet,ik ben mijn gebedenboek kwijt,na Plechtige communie gekregen,ik ben nu 67 jaar,en zie op de site ziveel herkenning,ik zou graag willen weten hoe ik aan een gebedenboek kan komen,die iver de H.Mis gaat,in het nederlands wat wij moesten antwoorden maar ik vind het latijn ook prachtig dat kende ik ook,ik kwam even op de site van Parochie Willebrordus met de uil eeg van de H.Mis,dat was geweldig,dit is wat ik zoek zo'n boekje,en hier op deze site vibd ik de eerste woorden van de Katechismus die ik nog steeds ken,ik zou zo graag weer willen meedoen met de Mis die op de tv wordt uitgezonden,ik hoop dat iemand mij kan zeggen hoe ik aan zo'n boekje kom,dus niet van de 1e communie die heb ik nog wel,ik zou er heel erg blij mee zijn,als ik dit kan vinden, alvast dank lieve Groet Els Telder

Marilou NillesenBHIC zei op 1 februari 2021 om 09:31 uur

Hallo Els, bedankt voor je mooie reactie! Als je een gebedenboek zoekt, kun je eens kijken bij de site Boekwinkeltjes.nl

Klik en kijk maar eens hier:
https://www.boekwinkeltjes.nl/s/?q=gebedenboek

Succes!

Els Telder zei op 1 februari 2021 om 13:02 uur

Dank je wel voor het antwoord,ik hoop ook dat er iemand van mijn leeftijd mij kan vertellen wat voor boekje dit moet geweest zijn ,in eens zie ik het voor me het had een plastic kaft in het rood,er stond een grote P in en een kruis en nog een teken voorop,ik denk dat het 12 of 15 breed was en 10 hoog,aan de randjrs was het goudkleurig bij iedere bladzijde,ik kreeg dede na mijn Plechtige Communie,alle informatie is welkom,alvast dank

Bert Wijnen zei op 1 februari 2021 om 19:11 uur

Els, misschien heet dat wel een "missaal"?!

Singing zei op 9 februari 2021 om 13:09 uur

Ik ben blij met het antwoord Missaal,hierdoor heb ik nu een boekje kunnen bestellen,heel hartelijk dank hiervoor

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.