Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Priestertje spelen

Rooms prentenboek

De uren die je in de jaren ’50 als opgroeiende katholieke kinderen in de kerk doorbracht, lieten hun sporen na in de besteding van de vrije tijd.

Liturgische objecten in miniatuur behorende bij een kinderaltaar (foto: coll. KDC, fotonummer COVW-1610)
Liturgische objecten in miniatuur behorende bij een kinderaltaar (foto: coll. KDC, fotonummer COVW-1610)

Natuurlijk speelden we buiten, wanneer het mooi weer was. Maar er waren ook van die dagen dat je je binnen moest vermaken. Omdat we thuis met meer kinderen waren, konden we dan “misje” of “priestertje” gaan spelen. Daarvoor had je immers behalve een priester en een misdienaar ook kerkvolk nodig.

Wijzelf  beschikten niet over een speelgoedaltaar met toebehoren, dus bouwden we dat zelf met een tafel en enkele veilingkisten. Van natte stukjes brood kneedden we hosties en uit de theepot tapten we de benodigde miswijn. Als oudste jongen was ik de priester, en een oud gordijn was mijn kazuifel.

Een van de jongere broers, die overigens in het echt ook misdienaar was, diende ook nu de mis. En de overige broers en zussen waren het kerkvolk. Vanzelfsprekend kregen de zussen nooit toegang tot het “altaar“, en bij mijn weten is daar nooit ruzie over geweest. Dat gebeurde wel, wanneer onze mis wat te lang duurde. De zegen aan het einde hebben we dan ook zelden gehaald.

Priesterje spelen in Tongelre, 1952 (part. collectie)
Priesterje spelen in Tongelre, 1952 (part. collectie)

Herinneringen aan priestertje spelen

K. van den Goorbergh uit Etten-Leur

Vader en moeder moedigden ons al aan om priestertje te gaan spelen. Mijn vader had daarvoor een altaartje gemaakt, met alles er op en er aan. En we hadden ook priester- en misdienaarkleding beschikbaar. Vriendjes moesten de mis bijwonen en gingen graag te communie, want dan kregen ze pepermuntjes in plaats van hosties.

Bron van deze herinneringen

Ad Rooms, Het Rijke Roomse Leven: Herinneringen met weemoed en weerzin, Raamsdonksveer 2002-2006

15

Reacties (15)

Cees Sep zei op 20 mei 2018 om 20:39 uur

Ik herken het verhaal omdat wij dat in onze jeugdige jaren ook speelden.
Zo rooms waren we in die tijd 1948 en 1950.
Cees Sep.

Mariët Bruggeman zei op 23 mei 2018 om 12:39 uur

Wat leuk om te lezen dat je dit verhaal van Henk zo herkent. Mochten bij jullie de zussen/meisjes ook niet meespelen op het altaar? En had je zelf een soort van vaste rol in het spel?

Ria v. Zunderd zei op 2 oktober 2018 om 16:59 uur

Priestertje spelen was een serieuze zaak. Ik als meisje kon eigenlijk niet meedoen, maar toen Michiel (priester) geen andere vriendjes had die misdienaar konden zijn mocht ik dat zijn. Het ging goed tot ik het misboek naar de andere kant van het altaar moest brengen. Ik schoof dat voor de priester door. Nou dat heb ik geweten!. Hij joeg me naar huis en ik mocht nooit meer meedoen.

m.v.Dooren zei op 3 oktober 2018 om 11:32 uur

Nu ben ik 84 en kan mij veel herinneren . als ik het goed heb dan mochten Vrouwen NIET op het altaar komen .
Dat zich in het kinderspel uit .

Marilou Nillesen zei op 3 oktober 2018 om 12:03 uur

Ah Ria, wat moet dat een enorme indruk op je hebben gemaakt! Ik kan me voorstellen dat dat een behoorlijke domper moet zijn geweest.

En M. van Dooren, fijn dat u hier reageert. We horen graag veel meer van uw herinneringen, hoor!

john embrechts zei op 20 oktober 2018 om 21:44 uur

Ik vond priestertje spelen vroeger een fascinerende bezigheid. Van karton had ik alle benodigdheden gemaakt die nodig waren om de mis op te dragen. En dat gebeurde dan ook wel elke week. Hoogtepunt van de dienst was altijd de preek. Mijn moeder kwam vaak luisteren naar wat ik te vertellen had. Ik preekte vaak over de missie, waar paters arme negertjes gingen bekeren. Ik vond missieblaadjes erg boeiend toendertijd. Het waren de enige tijdschriften waar je af en toe een blote borst kon ontwaren!

Marilou Nillesen zei op 21 oktober 2018 om 18:04 uur

Prachtige herinneringen, John, heel bijzonder om te lezen! Van de fascinatie van de mis tot het kunnen zien van een blote borst; ik denk dat de huidige jeugd zich bij beide dingen nauwelijks iets kan voorstellen hoe bijzonder dat is.

Guido t'Sas zei op 23 oktober 2018 om 10:01 uur

Het mooiste wat een katholieke moeder kon overkomen (vond althans mijn moeder) was dat een van haar zonen priester werd. Zo’n altaartje werd dan beschouwd als ’n soort stimulans. Niet dat het altijd werkte, want de broer die priestertje speelde werd beroepsmilitair en de jongen die soldaatje speelde ging naar het seminarie. Trouwens, zit dat jongetje op de foto niet stiekem een Suske en Wiske te lezen? Kwam ook voor.

Het fraaiste ensemble dat ik ooit gezien heb, was een heuse kapel achter de woning (tevens garen- en bandwinkel) van koster Johan van der Heijden in Ginneken, wiens zoon ook voor priester studeerde. Geen wonder trouwens: de koster kon immers beschikken over afgedankte kerkspullen.
Het volgende onderwerp van het BHIC zou wel eens ‘de eerste heilige mis’ kunnen zijn die een pas gewijde priester opdroeg in de kerk van zijn ouderlijke woonplaats. Een groot feest, met bruidjes en al, waaraan de hele parochie deelnam. Dit is nog maar enkele tientallen jaren geleden.
Zie ook: hhBest (https://www.hhbest.nl/2018/10/18/priestertje-spelen/)

Marilou Nillesen zei op 23 oktober 2018 om 13:29 uur

Het blijft bijzonder om te lezen, deze luisterrijke herinneringen en anekdotes. Dank daarvoor, Guido.

De tip over de eerste Heilige Mis is niet tegen dovemansoren gezegd; we gaan er naar kijken. Merci!

Henny jansen zei op 23 oktober 2018 om 16:05 uur

Ik had een broer die als priester dagelijks de mis opdroeg. Dat gebeurde
op de achterplaats . Een zak gevuld met knikkers diende als wierookvat .
Ik heb eens meegemaakt dat 't 'wierookvat' kapot ging en alle knikkers
alle kanten opvloog. Ik maakte me snel uit de voeten want de h.mis
was dus ineens voorbij.....We waren toen kinderen van een jaar of acht.

Marilou Nillesen zei op 24 oktober 2018 om 09:28 uur

Haha, mooie anekdote, Henny. Je broer trommelde jou (en misschien nog meer kinderen?) op als kerkgangers? Vond je dat ook leuk?

Ad van Heeswijk zei op 17 april 2019 om 14:28 uur

Als misdienaar in mijn lagereschooltijd was ik gefascineerd geraakt door de toen nog Tridentijnse (Latijnse) liturgie. Ik wou ook graag zelf doen wat ik de pastoor en de kapelaan zag doen, en speelde dus met overgave priestertje ("mieske doen" in 't plaatselijke dialect). Mijn vader was kleermaker en heeft toen voor Sinterklaas een complete misuitrusting voor mij gemaakt (kazuifel, stola, manipel etc.), daarbij als kelk een of ander klein wedstrijdbekertje dat hij ergens had gevonden, een dik oud missaal als misboek, en hij had zelfs ergens een set canonborden gevonden (kartonnen kaarten waarop de vaste gebeden van de mis stonden). Ik was de koning te rijk en heb die spullen heel veelvuldig gebruikt, vaak met een vriendje als misdienaar. Als hostie gebruikte ik een mariakaakje.
Toen de 'gewone' mis ons wat begon te vervelen, hebben een vriendje en ik elkaar eens (heel onreglementair!) tot 'bisschop' gewijd, met een mijterachtig iets van karton en een wandelstok als staf, dat was weer eens wat anders. Maar omdat we de liturgie daarvan eigenlijk niet kenden beviel dat toch niet zo goed, en keerde ik maar terug naar het gewone 'priester'schap.

Marilou Nillesen zei op 18 april 2019 om 08:46 uur

Prachtig verhaal, Ad! Het moet een bijzonder gezicht zijn geweest, zo'n manneke dat zo bevlogen in de weer is met een complete misuitrusting :) En grappig ook dat de bisschopswijding niet vertrouwd genoeg voelde, fascinerend hoe dat werkt. Het zegt ook ontzettend veel over de belevingswereld van jonge kinderen in die jaren.

Zijn er ooit foto's gemaakt toen je hiermee speelde, weet je dat?

Ad van Heeswijk zei op 18 april 2019 om 12:11 uur

Hoi Marilou, nee, jammer genoeg zijn er geen foto's van.

Op 23 oktober 2018 schreef Guido ' Sas: "Het mooiste wat een katholieke moeder kon overkomen (vond althans mijn moeder) was dat een van haar zonen priester werd." Ik vermoed dat mijn moeder dat diep in haar hart ook wel ergens vond, maar tegelijk was ze daar een beetje te nuchter voor. Toen ik eens tegen haar zei (omdat ik dat ergens had gelezen en dat wel mooi vond) "Als ik priester word, dan is dat een hele eer voor jullie, hè?", toen kreeg ik meteen een draai om mijn oren. Haar zoon priester worden, prima, en ze zou er ook alles aan doen om dat mogelijk te maken, maar voor haar géén 'Eerwaarde Heerzoon' met spatjes! (En gelijk had ze, denk ik achteraf). :-)

Mariët Bruggeman zei op 24 april 2019 om 19:49 uur

Haha, wat een verstandige moeder met beide benen op de grond zo te horen. En zo voedde ze de kinderen klaarblijkelijk ook op. En uiteraard was je moeder vast ook trots op wat je wel ben geworden!

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.