Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970
Paters & Nonnen

De absolute armoede die Franciscus van Assisi voorstond, leidde al in zijn eigen tijd tot meningsverschillen tussen zijn volgers onderling en met de moederkerk. De meningen over hoe streng de regel moest worden toegepast verschilden nogal en leidden dan ook tot afsplitsingen.

Een van de bewegingen die op strenge onderhouding was gericht, was die van de Zusters Penitenten-Recollectinen,  in 1623 door Joanna Baptista Neerinck (1576-1648) gesticht vanuit Gent. De “Vergadering van Franciscanessen Penitenten-Recollectinen” vestigde zich in het stadje Limburg bij Verviers (B.). Deze zusters leiden een contemplatief bestaan van boete en gebed in een slotklooster. De groep kloosters die vanuit deze inspiratie na 1623 ontstond, kreeg de naam 'Reforme van Limburg'. Na 1795 zijn hieruit onder andere de Franciscanessen van Oirschot en de Franciscanessen van Dongen voortgekomen.

De Oirschotse congregatie is een voortzetting van het klooster te Weert dat in 1692 tot de Reforme van Limburg was toegetreden. In 1797 werd dit klooster door de Fransen opgeheven, waarna de communiteit het kloosterleven in het geheim voortzette in Oirschot. Van hieruit werden zelfstandige kloosters gesticht in Oisterwijk en Gemert, die in 1891 alle drie weer tot één congregatie werden verenigd, na het vaststellen van nieuwe constituties.

De Franciscanesssen of Zusters van Oirschot zijn dus contemplatief in oorsprong, wezen en oriëntatie. Die contemplatieve traditie hebben zij ook altijd bewaard, zelfs toen zij zich na 1840 toe gingen leggen op onderwijs en bejaardenzorg. Kenmerkend voor deze gemeenschap is dat zij vrouwen heeft aangetrokken met een duidelijke hang naar het actieve apostolaat en vrouwen die juist naar een slotklooster wilden. Basisregel van deze vrouwen was en blijft: leven in eenvoud en dienstbaar zijn.

Dat gold ook voor de missie in Brazilië, waar de Franciscanessen van Oirschot in 1926 een communiteit stichtten.

In Noord-Brabant heeft de congregatie maar liefst 24 kloosters gehad:
- Bakel, Sint Franciscusgesticht;
- Eindhoven-Strijp, klooster Maria ter Engelen;
- Gemert, klooster Nazareth en Sint Elisabethgasthuis;
- Haaren, Sint Franciscusgesticht;
- Heeze, klooster Kempenhaeghe;
- Kaatsheuvel, klooster Bethlehem;
- Kruisland, Sint Franciscusgesticht;
- Mierlo, Huize Bethanië
- Mill, Sint Jozefgesticht;
- Nieuw-Vossemeer, klooster Nazareth;
- Oirschot, Sint Jorisgasthuis, Hof van Solms (Sint Franciscushof), Klooster Nazareth;
- Oisterwijk, klooster NemerhofKlooster Catharinenberg en klooster O.L. Vrouw ter Linde;
- Sint-Michielsgestel, Doofstommeninstituut;
- Someren-Dorp, Antoniusgesticht, Christus Koning;
- Someren-Eind, Sint Antoniusgesticht;
- Tilburg, Zusterhuis;
- Valkenswaard, Sint Antoniusgesticht;
- Vught, Sint Elisabethgesticht en Huize Mariënhof.

Buiten Noord-Brabant waren er kloosters in o.a. Bergum, Hilversum, Wassenaar, Winssen en Zaltbommel en buiten Nederland waren er dus missieactiviteiten in Brazilië.

Foto’s
Moeder Joanna van Jezus. Schilderij vervaardigd door Jean-Marie Année OSB in opdracht van mère Vincentia van de Congregatie van Mariadal te Roosendaal, 1946. Foto: Collectie Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven, fotonr. VW-Z057-014.
Eeuwfeest van het klooster Nazareth te Gemert (Binderseind), 8-9 mei 1948. Fotograaf: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: Gemerts Archief, id.nr. 30_162.
Eeuwfeest van het klooster Nazareth te Gemert (Binderseind), 8-9 mei 1948. Fotograaf: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: Gemerts Archief, id.nr. 30_165.
Zuster Jolenta (Mariet van den Berg, Erp 31 december 1911, Oirschot 29 augustus 1966), bij haar professie op 3 augustus 1939 in het klooster Nazareth te Oirschot. Foto: BHIC, fotonr. ERP1154.
Moeder Maria Benedicta (Johanna Petronella Francisca van Hal, Oosterhout 18 april 1830, Vught 28 februari 1915). Tijdens haar leven was ze overste van het klooster van de zusters Franciscanessen te Vught. Foto: BHIC, fotonr. FOTOVU.1304.
Franciscanessen van Oirschot bij Deken Manders in Valkenswaard, 1960. Fotograaf: Foto Hendrikx. Bron: HKK Weerderheem, fotonr. 24515.

Bronnen
Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.

 

10

Reacties (10)

hendt van de Burgt zei op 14 maart 2020 om 16:43 uur

ik ben de erfenis van mijn moeder aan het opruimen.
en ik kom verschillende zaken tegen van mijn tantes, zusters Franciscanessen van oirschot. graag kom ik in contact met iemand om te bespreken welke zaken voor bhic interessant zijn.

Marilou Nillesen zei op 16 maart 2020 om 10:02 uur

Hallo Hendt, fijn dat je ons dit laat weten! Eén van mijn collega's gaat zsm contact met je opnemen. Fijn dat je ons dit laat weten!

Hella zei op 16 maart 2020 om 12:15 uur

Hallo, onze reactie zit inmiddels in je mailbox. We houden contact!

Julian zei op 29 augustus 2020 om 19:44 uur

De zusters Franciscanessen van Oirschot hebben ook in Ewijk (Gelderland) gezeten van 1892 tot 1956 in het daar door pastoor Van der Klokken (zoon van de burgemeester van Waalwijk) gebouwde St Franciscusgesticht. De zusters begonnen daar een meisjesschool. Ze hebben in een tijd dat er nog geen leerplicht was en het schoolgeld door de ouders zelf moest worden opgebracht, het voor elkaar gekregen dat er in Ewijk méér meisjes bij de nonnen naar school gingen, dan dat er jongens überhaupt naar school gingen. Het relaas van die schoolstrijd tussen de openbare school en de Katholieke meisjesschool is opgetekend door J. van Os in "Ewijks verpleeghuis en klooster", grotendeels ontleend aan het fundatieboek dat de zusters zelf bijhielden, en zeer vermakelijk om te lezen. Later is daar de zorg voor bejaarden bijgekomen en hieruit is uiteindelijk Ewijks verpleeghuis voortgekomen.

Nancy Moerman zei op 23 april 2022 om 22:59 uur

Goedenavond,

Kan ik ergens zien/opvragen/opzoeken in welk klooster mijn moeder heeft gezeten?

Catharina Maria de Kort , 28-09-1920.
Zuster Evelien

Hoor heel graag van u.
Alvadt dank en groet,

Nancy Moerman
0655742131

Helena zei op 24 april 2022 om 03:02 uur

@Nancy, - wanneer je zoekt bij Open Archieven dan vind je in Bevolkingsregisters van Tilburg dat Catharina Maria de Kort, geb. 28 sep 1920 Oisterwijk, in periode 1921-1939 ingeschreven staat op adres aan de Bredaseweg 375 te Tilburg. Je kunt de scan van de 'gezinskaart' opslaan/afdrukken.
https://www.openarch.nl/rat:f1565f14-e866-d6a7-61d5-dc44b1a6dcf0
Bronvermelding: Regionaal Archief Tilburg te Tilburg, Bevolkings­register
Bevolkingsregister Tilburg 1921-1939, Bron: boek, Deel: 0071, Periode: 1921-1939, Tilburg, archief 0918, inventaris­num­mer 0071, Inv. nr. G071 1921-1939 Kloosters, gestichten en kazernes - deel 71 - kaarten 1-134, folio 54

Voor adres Bredaseweg 375, Tilburg >> was tot aan 1962 >> https://www.wierookwijwaterenworstenbrood.nl/ontdekken/verhalen/klooste….
https://www.wierookwijwaterenworstenbrood.nl/ontdekken/verhalen/de-zust…
Vanaf 1959 namen zusters van een andere orde en leken al gedeelte werk aan internaat over.

Note: je kunt aan medewerkers BHIC vragen om je telefoonnummer in je bijdrage te verwijderen.

Helena zei op 24 april 2022 om 03:07 uur

Correctie: 'gezinskaart' moet zijn 'gestichtskaart'. Zie rechtsboven op scan van de kaart.

Mieke zei op 16 september 2023 om 23:54 uur

Ik ben benieuwd of deze zusters ook in Echt-Limburg hebben gezeten?

Norah zei op 17 september 2023 om 12:11 uur

Dat waren de Karmelietessen.
Mvg.

Norah zei op 17 september 2023 om 12:17 uur

Deze congregatie zit er nog steeds in Echt.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.