Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Kloosters in het Doofstommeninstituut in Sint-Michielsgestel

Kloosters

Over het onderwijs aan doven, zoals dat in Sint-Michielsgestel werd vormgegeven, is elders op deze website meer te lezen. Dit verhaal gaat vooral over de huisvesting. In de loop van 1908 werd duidelijk dat het doveninstituut in Herlaer moest omzien naar een nieuwe locatie, omdat uitbreidingen op het terrein van Nieuw-Herlaer niet meer mogelijk waren.

Foto: BHIC / Henk Buijks, 2008Met enige moeite kon een terrein aan de Theerestraat worden aangekocht.

Het Instituut voor Doven is tussen 1908 en 1910 gebouwd naar ontwerp van J.H.H. van Groenendael. De Zusters van de Choorstraat betrokken in dit huis in 1910 een eigen kloostervleugel. Ze verzorgden het onderwijs aan de meisjes. Vanaf 1910 verzorgden de Broeders van Maastricht het jongensonderwijs in de rechterhelft van het hoofdgebouw. In 1955 bouwde architect J. de Reus uit Oss op het terrein een opvallende hostiebakkerij met een kantine op betonnen stijlen. In 1966-1967 is er rechts van het complex een nieuw broederhuis gebouwd voor de opleiding van buitenlandse onderwijskrachten voor dove kinderen. De broeders verlieten dit huis in 1987. In dat jaar staakten ook de Zusters van de Choorstraat hun werkzaamheden, maar er bleef nog een communiteit voor Viataal, zoals de organisatie ging heten. Later werd dat Kentalis.

Onderwijs aan de meisjes (foto: Fotopersbureau Het Zuiden, 1935. Bron: collectie BHIC) Mgr. Van Overbeek, directeur van het Instituut voor Doven, vroeg de Franciscanessen van Oirschot in 1964 dove kinderen te gaan verzorgen, die nog andere handicaps hadden. Zuster Mariëlla nam deze taak in dat jaar op zich in het naar haar genoemde Mariëllapaviljoen. De laatste zusters verlieten Sint-Michielsgestel in 1984. Het werk werd later voortgezet in De Wingerd in Vught. Het gebouw is aan de achterzijde verbouwd naar plannen van H.J. Henket.

Het U-vormige complex is een goed voorbeeld van een monumentaal katholiek gestichtsgebouw, waarin elementen van de neogotiek, de Hollandse neorenaissance en de Jugendstil verwerkt zijn. 

Kapel voor de meisjes, 1935 (foto: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: collectie BHIC) Opvallend is de scheiding van jongens en meisjes. Er zijn ook afzonderlijke kapellen voor jongens en meisjes aan de uiteinden van elke dwarsvleugel. De kapellen zijn onder meer geornamenteerd met gebrandschilderd glas-in-lood van de firma F. Nicolas & Zn uit Roermond en heiligenbeelden van de firma Van Bokhoven-Jonkers te ‘s-Hertogenbosch. Er is een kruisweg van Windhausen. De meisjeskapel is nog in functie, de jongenskapel fungeert sinds de laatste verbouwing eerst als archeologisch museum en later als museum voor Dovenonderwijs. Voor het gebouw staat het standbeeld van de oprichter van het instituut, Martinus van Beek.Mariëllapaviljoen (bron: collectie J. Smits) Het zusterhuis maakte deel uit van het Mariëllapaviljoen. Het is een zakelijk aandoend eenlaags gebouw dat bestaat uit diverse bouwdelen onder platte daken.

Bron: Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010

Foto's

  1. Hoofdgebouw (foto: BHIC / Henk Buijks, 2008)
  2. Onderwijs aan de meisjes, 1935 (foto: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: collectie BHIC)
  3. Kapel voor de meisjes, 1935 (foto: Fotopersbureau Het Zuiden. Bron: collectie BHIC)
  4. Mariëllapaviljoen (bron: collectie J. Smits)

 

2

Reacties (2)

Jacqueline de Bekker zei op 27 september 2018 om 23:15 uur

In de kapel van het Instituut voor Doven (Kentalis) aan de Theerestraat 42 in Sint-Michielsgestel zit sinds 2015 het Museum voor Dovenonderwijs. Elke dinsdag geopend van 10.00 tot 15.00 uur. Andere dagen op afspraak.
Het archeologisch museum is verhuisd naar Halder en heet nu Museum Romeins Halder, Haanwijk 5B, 5271 VG Sint-Michielsgestel. Op dinsdag en zondag geopend.

Mariët BruggemanBHIC zei op 28 september 2018 om 15:09 uur

Bedankt voor je update Jacqueline, we gaan ons verhaal erop aanpassen.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.