Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Internaat Dr. Edward Poppe in Etten

Internaten

In 1951 werd in Etten het juvenaat van de Broeders van Liefde voltooid. Het kreeg de naam "Dr. Edward Poppe". Naast juvenisten (jongens die broeder wilden worden) verbleven er vijftien broeders die werkzaam waren in het juvenaat of op een van de beide scholen die de broeders in Etten begonnen.

Met dank aan Anton van Grunsven
Het hoofdgebouw met de keuken tussen het hoofdgebouw en de kapel. Naast de kapel links en rechts de beide vleugels. Achter de kapel liggen de douches en daarachter de sportzaal. (Foto ingezonden door Anton van Grunsven)


Ulo, lts en juvenaat

De eerste Broeders van Liefde vestigden zich in 1894 in Nederland. Hun hoofdvestiging werd Eikenburg in Eindhoven, waar zij een school met internaat openden. Daarna volgden de stichting van psychiatrische inrichtingen in Venray en Noordwijkerhout (later ook in Eindhoven) en van lagere en middelbare scholen, lagere technische scholen en b.l.o.-scholen (buitengewoon lager onderwijs) in onder andere Nijmegen, Roermond, Tilburg, Kaatsheuvel, Den Haag en Etten.

In Etten stichtten de broeders twee scholen: een ulo en een lts met de naam "Don Bosco". Daarnaast openden zij een juvenaat, een verblijfplaats voor jongens die tot broeder werden opgeleid. Dit juvenaat maakte deel uit van het klooster van de broeders. De scholen en het juvenaat hadden elk een eigen broeder-directeur. Het juvenaat annex klooster werd vernoemd naar de Vlaamse priester Edward Poppe. Op 14 juli 1913 behaalde hij aan de Katholieke Universiteit Leuven de titel doctor in de wijsbegeerte.

Het juvenaat trok onvoldoende kandidaten aan. Daarom werd al spoedig besloten om, naast juvenisten, ook onderdak te bieden aan jongens met andere achtergronden, ambities en leeftijden. Zij gingen onderwijs volgen op een van de scholen in Etten-Leur. Het waren vooral kinderen van boeren en andere ondernemers.

De studiezaal in januari 1964. Op de achtergrond Broeder Tarcicius. (Foto ingezonden door Huub Sanders)
De studiezaal in januari 1964, op de achtergrond Broeder Tarcicius. (foto ingezonden door Huub Sanders)


Broeders van internaat Dr. Edward Poppe, bij hun vertek naar de missie in Afrika in 1964. V.l.n.r. broeders Fulcranus, Stefanus, Megandius, Efrem. (Foto ingezonden door Huub Sanders)
Broeders van internaat Dr. Edward Poppe, bij hun vertek naar de missie in Afrika in 1964. V.l.n.r. broeders Fulcranus, Stefanus, Megandius, Efrem. (Foto ingezonden door Huub Sanders)


Jaren '60 en '70

Het aantal juvenisten werd zo gering, dat het juvenaat rond 1968 werd opgeheven en de broeders zich enkele jaren later aansloten bij de Stichting Schoolinternaten Nederland (SSN). De naam van hun onderwijsinstelling werd gewijzigd in "Schoolinternaat Dr. Edward Poppe”.

Er verbleven rond 1970 pakweg 100 leerlingen, die onderwijs volgden op de lts, de mavo, het havo of de pedagogische academie. In die periode werd het schoolinternaat een zogenaamd “gemengd internaat”. Daardoor verbleven er vijf jaar later jongens én meisjes van 6 jaar en ouder, waaronder kinderen van expats, kinderen van binnenschippers- en kermisexploitanten, alleenstaande minderjarige asielzoekers en uit huis geplaatste kinderen. Ook de leiding was toen uitgebreid met mannelijke en vrouwelijke groepsleiding.

Het huisorkets in 1964 (foto ingezonden door Huub Sanders)
Het huisorkets in 1964 (foto ingezonden door Huub Sanders)


Het huisorkets in 1966 (foto ingezonden door Huub Sanders)
Het huisorkets in 1966 (foto ingezonden door Huub Sanders)


Jaren '80-heden

In 1984 hebben de broeders hun schoolinternaat overgedragen aan de Stichting Schoolinternaat Edward Poppe. Op 1 januari 1987 verkochten zij het gebouw, met uitzondering van één paviljoen, dat tot dat moment diende als een project voor begeleid wonen met de toepasselijke naam: “Den Oversteek”. Het paviljoen werd aangepast, inclusief een kapel, en werd klooster voor de zeven - inmiddels gepensioneerde - Broeders van Liefde.

Na 1990 waren er geen Broeders van Liefde meer verbonden aan Schoolinternaat Edward Poppe.

In 1995 fuseerde Edward Poppe met Saint Louis uit Oudenbosch en gingen deze twee schoolinternaten samen verder onder de naam “Stichting Jaap Augustijn”. De laatste internen zijn in 2005 vertrokken.

Op dit moment, maart 2019, wonen er nog twee, hoogbejaarde, broeders in Den Oversteek. Het voormalig internaat staat leeg in afwachting van (gedeeltelijke) of gehele sloop, om ruimte te maken voor woningen.

Heb jij nog in Etten op kostschool gezeten? Reageer dan hieronder, deel je ervaringen en vul deze pagina aan! Ook zijn wij op zoek naar internaatfoto's voor in de BHIC fotocollectie. Deze kunnen worden verzonden naar info@bhic.nl.

Foto: BHIC / Henk Buijks, 2014
Het gebouw waarin Juvenaat Dr. Edward Poppe was gevestigd. (Foto: Henk Buijks / BHIC, 2014)


Bronnen

  • Website Broeders van Liefde
  • Facebookpagina Dr. Edward Poppe
  • Reacties Paul Eijgendaal (zie hieronder)

Huub Sanders stuurde ons deze foto's uit de periode 1966-1969:

1. Bij de verjaardag van broeder Jejunius, hoofd van de ULO, werd een toneelstuk opgevoerd. Ook kreeg hij een fiets aangeboden.


2. In 1966 werden er skelterwedstrijden georganiseerd op de speelplaats van de ulo. Iedere juvenist mocht een paar rondjes rijden.


3. Leerlingen in de refter, 23 oktober 1966.
3. Leerlingen in de refter, 23 oktober 1966


4. De ouderen juvenisten mochten al feestjes vieren. 2e van links: Huub Sanders. December 1966.


5. Huub Sanders en E. v.d. Riet in het scheikundelokaal van de ulo, februari 1967.
Huub Sanders en E. v.d. Riet in het scheikundelokaal van de ulo, februari 1967


Paul Eijgendaal stuurde ons een prospectus van het juvenaat, met daarin de volgende illustraties:

1. Luchtfoto


 

2. Keuken


 

3. Internen met hun groepsleider (broeder Tarcisius)


 

4. Zwembad


Reageren

Wat weet jij nog van het internaat in Etten? Heb jij nog bij de broeders op kostschool gezeten? Reageer dan hieronder, deel je herinneringen en vul deze pagina aan! Ook zoekt het BHIC foto's en ander oud materiaal, om op de site te plaatsen. Klik op de knop hieronder voor meer informatie.

Deel verhalen en foto's

Bekijk ook

Meer over Internaat Dr. Edward Poppe

Internatenkaart

33

Reacties (33)

Huub Sanders zei op 25 maart 2019 om 22:59 uur

O wat grappig om dit nu tegen te komen. Ik heb 4 jaar op het Juvenaat gezeten, van 1963 - 1967. Met goed gevolg de school afgemaakt en toen weggegaan omdat ik geen enkele ambitie had Broeder te worden ;-). Ik kwam mijn oude rapportenboekje van de ULO nog tegen. Heb ook nog wel wat foto's ergens. Kan ik die ergens uploaden?

Marilou NillesenBHIC zei op 27 maart 2019 om 09:22 uur

Hallo Huub, wat leuk om je enthousiaste reactie hier te lezen. Uploaden gaat (nog) niet maar je kunt het wel mailen naar info@bhic.nl ovv Jongensinternaat Dr. Edward Poppe in Etten

Dan zetten we je foto's (en rapport?) er heel graag bij. Alvast dank!

Huub Sanders zei op 27 maart 2019 om 11:29 uur

Hallo Marilou, leuk!!!! Ik moet zeggen dat na meer dan 50 jaar veel herinneringen erg vervaagd zijn. Met name kan ik me helemaal of nauwelijks nog namen van mijn "lotgenoten" herinneren of van de Broeders, behalve dan broeder Jejunius. Maar als ik de oude foto's dadelijk ga scannen dan komt er wel weer wat boven drijven. Ik stuur je het een en ander later.

Marilou NillesenBHIC zei op 27 maart 2019 om 12:43 uur

Prima hoor, Huub. Bedankt voor je leuke reactie, en ik wacht rustig op de illustraties... Merci!

Huub zei op 31 maart 2019 om 14:10 uur

Hoi Marilou, ik heb je via de e-mail een document gestuurd met meer informatie, zoals een aantal foto's, over mijn tijd in het Juvenaat.
groetjes, Buub

Marilou NillesenBHIC zei op 1 april 2019 om 13:55 uur

Ontvangen Huub! Veel dank daarvoor; we gaan ermee aan de slag! Wordt vervolgd...

Huub Sanders zei op 10 juli 2019 om 22:14 uur

Heel fijn dat er een aantal sprekende foto's geplaatst zijn. Heel erg bedankt daarvoor.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 11 juli 2019 om 11:00 uur

@Huub: jij bedankt! Echt goede kwaliteit wat je ons hebt gezonden. Jammer dat er (nog) geen ruimte is om ze allemaal te plaatsen - ik denk bijvoorbeeld aan die foto van de 'huishond' van het internaat, een herder geloof ik : ) - maar achter de schermen denken we na over hoe we dat zouden kunnen oplossen.

Cor Kerstens zei op 12 juli 2019 om 01:09 uur

@Thijs de Leeuw: Op 14 juli 1913 behaalde Edward Poppe aan de Katholieke Universiteit Leuven de titel doctor in de wijsbegeerte.

Marc de graauw zei op 14 juli 2019 om 23:38 uur

Klein woord van dank aan de tijd dat ik daar verbleef ( ‘ 72 t/m ‘77 )ik heb daar een geweldige tijd gehad , veel geleerd waar ik tot op de vandaag veel plezier aan beleef , de manier hoe de broeders ons vele vaardigheden aanleerde ,waarvan we later eerst begrepen wat dat in hield . Natuurlijk waren. er ook moeilijke momenten . Hoort bij het leven , ik wenste me dat er nog zulke instituten bestonden , drie van mijn kinderen hebben er ook gezeten en ook die denken met plezier terug aan hun tijd , jammer dat het niet meer bestaat ,

Thijs de LeeuwBHIC zei op 16 juli 2019 om 08:35 uur

@Cor: dankjewel! Is die vraag eindelijk opgelost. We zullen de tekst erop aanpassen.

@Marc: leuk dat je de site bezoekt, welkom! Goed om te lezen dat jullie er alle vier zo'n mooie herinneringen aan hebben overgehouden. Zou je daar nog wat meer over willen vertellen? Kwam dat dan door bepaalde inspirerende docenten of een hechte vriendengroep, bepaalde activiteiten?

Anton van Grunsven zei op 10 januari 2020 om 13:17 uur

In Augustus of September 1957 ben ik naar het Juvenaat Broeders van Liefde in Etten-Leur gegaan met de bedoeling om later mijn intreding te doen als broeder of missie broeder. Ik weet niet of dit een wens was van mezelf of gevoed werd door vriendjes wiens Oom in de missie werkte en waarvan wij als kind regelmatig verhalen hoorden of via dia voorstellingen de beelden ervan tot ons namen. Er speelde een rijke fantasie in ons wereldje over de arme mensen in Afrika , Suriname en Filipijnen. Enkele dorpsgenoten, Demen Dieden en Langel, waren al missionaris of kloosterling. Komt bij dat een zus van mijn Oma kloosterlinge was bij de Zusters van Mill Hill waar ook Bernard van Huiseling uit ons dorp zijn missie gereedschap van kreeg om zijn werk in Filipijnen te vervullen. Ik heb nog enkele keren een briefwisseling met deze man gehad. En niet te vergeten de Godvruchtigheid van toen. Het was daarom niet vreemd dat enkele klasgenoten van de lagere school het verder van huis zochten waarvan een zelfs naar Leuven ging.
Ik weet nog dat er twee broeders op huisbezoek kwamen om te kijken wie ik was en of ik wel geschikt was om Juvenist te kunnen zijn. De verdere kennismaking was op het Juvenaat Eikenburg in Eindhoven waar ik met mijn ouders kennis maakten, samen met tientallen andere families, en uitleg kregen over de toekomstige gang van zaken over het leven in het Juvenaat. Ik denk dat op grond hiervan een keus is gemaakt voor Eindhoven of Etten-Leur.
De hierboven getoonde foto van Broeder Vulcanus was in mijn tijd de Overste en Broeder Stephanus, hij was leraar, had een vooruit ziend blik, ik heb nog vaak aan deze man gedacht. Hij zij op een goede dag tegen mij ,Anton als je geen Broeder wordt dan moet je iets in auto’s gaan doen want dat gaat de toekomst worden. Hij had daar een heel verhaal bij waarvan ik vaak heb gedacht, had de sprong maar gewaagd. Megandius, ken hem nog wel van de foto , dacht iets van directeur op de ulo.
Het gebouw in Etten-Leur beschikten over twee vleugels waarvan een vleugel tot 13 jaar en de andere vleugel voor de ouderen van boven de 13 jaar. Ik schat dat beide vleugels geschikt waren voor 60 personen per vleugel. De slaapzalen waren gesplitst in 2 delen elke kant 30 bedden met in het midden wastafels aan beide kanten. Er waren een aantal scholen verbonden aan het Juvenaat, ULO en Mulo of een van de twee. Verder een ambachtsschool voor allerlei ambachten. Van deze scholen werd ook gebruik gemaakt van kinderen uit de omgeving en omliggende dorpen. Er was een tuinderij met leerlingen en een landbouwschool waarvan ik niet meer weet of deze school zich binnen of buiten het terrein bevond, ik denk buiten het terrein. Dan was er nog de Bungalow waar nog oudere jongens verbleven die buiten het Juvenaat studeerden op een Kweekschool of HBS of Gymnasium Dit was een groep van ongeveer twintig jongens die apart leefden van de rest. In mijn beleven waren het lawaaimakers die altijd lol hadden.

Het leven als Juvenist viel over het algemeen wel mee. Ik dacht om half zeven opstaan om zeven uur naar de kapel voor de mis, kwart voor acht in de refter voor het ontbijt met daarna corvee of de studiezaal en om negen uur op school zijn. In de middag om half een eten met daarna corvee en studiezaal en om 14.00 uur op school tot , ik dacht half vijf, waarna huiswerk in de studiezaal, eten en dan nog een keer studiezaal tot half acht waarna recreatie. Er was in beide vleugels een grote recreatiezaal met enkele biljarts, tafelvoetbal, tafeltennis en diverse andere mogelijkheden om spelletjes te doen of bordspelen.
Ook waren er in beide vleugels een vijf of zestal kamertjes voor muziekstudie zijnde piano, accordeon, gitaar of blokfluit. Er kwam twee of drie keer in de week een muziekleraar die individueel les gaf of samen met enkele jongens. De Muzieklessen moesten apart betaald worden.
Half tien of tien uur was het bedtijd. Op woensdag middag na het huiswerk uur mocht je voetballen, volleybal, badminton. Ik heb daar aan alle sporten mee gedaan was het niet op school dan wel op het juvenaat. Er waren ik denk wel vijf oefenvelden voor voetbal , volleybal e.a. plus twee wetstrijdvelden. Regelmatig werden andere internaten of juvenaten uit de omgeving, Huijbergen, Oudenbosch e.a. uitgenodigd om in een soort van competitie te voetballen over en weer. Bij mooi weer konden we zwemmen in het eigen zwembad. Op zondag als NAC, Breda, thuis voetbalden was er de mogelijkheid om de wetstrijd te bezoeken. We hadden altijd de staanplaats links achterin en heb vele wetstrijden bezocht en veel bekende spelers uit die tijd zien voetballen. Maar ook op zondag wandelen en dan een tweetal uren of langer en in de rij en flink doorlopen. Hiervan had ik later in militaire dienst voordeel van bij lange marsen.
Op zondag na de Mis in de kapel ging rond 10.30 de winkelkast open. Hier kon men versnaperingen, frisdrank en rookartikelen kopen. Er mocht gerookt worden vanaf 14 jaar.
Het bloemen corso in Zundert was elk jaar een vast evenement. In de zomer bij mooi weer, op zaterdag, werd er stratego gespeeld in de bossen , dit is een militair spel wat op een bord wordt gespeeld maar wij deden dit in levende lijven met onszelf en grote vlaggen die verstopt werden. De spelregels waren verder wel hetzelfde. Ook was er een film en toneelzaal waar regelmatig een Film werd vertoond. Ik heb zelf ooit meegedaan in een toneelstuk wat ging over de Kalief en het Kalifaat. Ik speelde het hulpje van de Kalief, het was een komisch stuk wat ik me nog herinner, het zou vandaag niet meer kunnen. De broeders van Liefde hadden ook enkele psychiatrische ziekenhuizen waarvan een in Noord Holland St Bavo voor mannen en st Servaas in Venray voor vrouwen. Hier hebben wij o.a. het stuk opgevoerd. Dit was een vreemde kennismaking met de psychiatrie doordat ik hier volwassen mannen in een schommel zag omgeven door een meters hoog ijzeren hekwerk.
Dit hekwerk kwam ik 8 of 9 jaar later tegen toen ik in de psychiatrie ging werken maar dan afgezaagd tot 1 meter.
Hier kwam ik zelfs nog verpleegkundigen tegen uit mijn juvenaat tijd. Een mooi voorval van vond plaats toen ik 60 jaar was en deelnam aan een congres of bijscholing. Een maatschappelijk werker die ik kende van zien/gezicht al zo’n jaar of 10 en waar ik geen naam bij had. Ik herkende deze man op dat Congres doordat hij een houding aannam en iets vertelde waardoor ik in een flits zag dat dit Henk Derks was van de Bungalow en toen deel uitmaakten van de oudere Jongens zoals eerder hierboven beschreven. Ik ben natuurlijk direct op hem afgestapt om mijn ingeving te checken en ja mijn gedachten was correct.

In de bevrijdingsweek in Mei of met doden herdenking kwam er een overlevende van het concentratiekamp1940-1945 zijn verhaal vertellen, mijn interesse daarin was en is nog groot. In de winter bij enkele graden vorst werd de speelplaats aan de recreatiezaal , in de avond , nat gespoten en kon er de volgende dag geschaatst worden. Op zaterdagavond was er soms de mogelijkheid om naar een concert te gaan in de schouwburg van Breda. Broeder Herman die muziekles gaf op school en alles vertelde over Klassieke muziek regelde dan kaartjes en zij die zich hadden opgegeven gingen dan mee. Dit was in mijn beleving, als 12 jarige, een deftig gebeuren qua kleding en bezoekers. Ik heb er wel een voorliefde voor klassieke muziek aan overgehouden. Deze Broeder Herman was ook Bioloog en gaf biologie les. Hij verdronk in het zwembad waar hij was uitgegleden aan een schuine kant die begroeid was met algen, het was najaar. Ik was die dag ziek en lag op de slaapzaal, mogelijk griep, toen ik smiddags hoorde schreeuwen en ging kijken voor het raam. Ik zag Broeder Herman in het water kopje onder en kopje boven. Door zijn zware pij, hij kon denk ik niet zwemmen, zette hij zich af op de bodem om zo weer boven te komen. Dit ging zo heen en weer tot er iemand in het zwembad sprong om deze man te redden wat jammer genoeg niet lukten omdat de redder last kreeg van kramp. Later daaraan terugdenkend, de redder was 13 jaar, zou hij waarschijnlijk de kracht niet hebben gehad om deze man met pij uit het water te krijgen en was hij ook verdronken. Jaarlijks werd er een sportdag gehouden op Eikenburg in Eindhoven diverse scholen/juvenaten waren dan aanwezig met hun sporttalenten ieder die mee wilde doen kon zich opgeven. Voetbal , verspringen, hink stap sprong , 100 meter hardlopen kortom vele sport disciplines van balsporten en atletiek waren vertegenwoordig. Ik moet zeggen dat ik later veel plezier heb gehad van de kennis van diverse sporten en de regels hier van en dit van nagenoeg alle disciplines.
Als er brieven naar huis werden geschreven of ontvangen was er wel censuur, uitgaande en binnenkomende post werd gelezen en zo nodig zonder overleg veranderd. Dat hoorde je dan tijdens een vakantie van je ouders. Zo had ik via een brief om een rode blouse gevraagd voor mijn verjaardag maar kreeg er een waar nauwelijks rood in zat. Tijdens een vakantie liet mijn moeder me zien wat er veranderd was. Er stond als notitie bij “niet te rood dat is te opvallend”.

De keuken bevond zich in het midden van het gebouw voor de linker en rechter vleugel. Bij toerbeurt moest je ook de tafel dekken/opdienen en het warm eten ter tafel brengen/zetten. Vanuit de keuken liep een lange gang naast de kapel naar de refter/eetzaal. Bij een van eerste beurten liet ik een schaal met jus en 60 gehaktballen vallen, ze vielen van het karretje. Ik heb de gehaktballen met handveger en blik terug in de schaal gedaan haalde een corveetrekker uit de corveekast met dweil schraapte de Jus bij elkaar depte het op met de dweil wrong deze uit in de schaal met gehakt ballen en klaar was kees. Er had niemand iets gezien en er is niemand ziek geworden. Ik vergeet dit voorval nooit meer.

Ik ben , ik dacht , Kerstmis 1959 of Pasen 1960 gestopt en had een niet afgemaakte opleiding.
Ik denk Pasen 1960 want ik ben in het voorjaar van 1960 weer gaan voetballen bij de junioren van SDDL.
In het dorp waar ik ben opgeroeid kenden we geen heren jongens of dames liefde. Misschien was het er wel maar dan in het verborgene. Ik kende het niet of had hiervoor ook geen woorden kon het ook niet benoemen, had er nooit van gehoord of gezien. Wel vond ik het vreemd dat sommige jongens iets met elkaar hadden wat ik niet kon plaatsen, het paste niet in mijn vriendschap en hoe ik met vriendjes omging, het zorgde voor verwarring in mij. Toen ik mijn vader te kennen gaf dat ik niet meer terug wilden kon ik er zelfs geen woorden aan geven om te vertellen waarom. Of hij het begrepen heeft weet ik niet maar zijn antwoord was kort. Als jij niet meer terug wil dan hoef je dat niet.
Later veel Later , in militaire dienst , viel het kwartje. Nog weer later toen ik in de psychiatrie werkte en er natuurlijk ook cliënten zijn die we nu LHBT noemen, ik heb er velen gesproken , werd pas echt duidelijk dat dit zich al ontwikkeld in de kinderjaren. In mijn kinderjaren, weet ik nu, werd er of niet over gesproken en kenden wij het woord homo, lesbienne of transgender dan ook niet laat staan de betekenis.

Huub Sanders zei op 11 januari 2020 om 16:32 uur

Wat een mooi en herkenbaar verhaal Anton. Door jouw verhaal komen weer heel veel herinneringen terug die in de loop der jaren toch wel ver waren weggezakt. Ik heb zelf vanaf 1961 in het Juvenaat gezeten en daar de MULO afgemaakt.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 13 januari 2020 om 10:30 uur

Wat een prachtige bijdrage, Anton. Enorm bedankt dat je de tijd hebt genomen om dit hier allemaal met ons te delen. Daar doen we het voor. Ik zit te denken: zou het niet mooi zijn om deze reactie om te werken tot een zelfstandig verhaal op onze site? (Deze reactie blijft gewoon staan uiteraard.) Ik kan dan op deze pagina een link maken naar je verhaal. Er zullen dan ook nog wat foto's aan worden toegevoegd, misschien heb je er zelf nog?
Dit zijn trouwens voorbeelden van zulke zelfstandige verhalen van oud-leerlingen:
- https://wierookwijwaterenworstenbrood.nl/ontdekken/verhalen/mijn-verbli…
- https://wierookwijwaterenworstenbrood.nl/ontdekken/verhalen/op-kostscho…
Laat maar weten of je hier wat voor voelt! Nogmaals dank en hartelijke groet,

Anton van Grunsven zei op 13 januari 2020 om 13:10 uur

Ja hoor, ik vind het prima. Succes ermee.

Mari van de Laar zei op 15 mei 2020 om 17:07 uur

Heel herkenbaar allemaal. Ik zat 2 jaar in Etten van sept 1959 tot augustus 1961. Ook het verhaal dat Broeder Herman verdronken is weet ik nog. We zaten in de kapel toen er iemand kwam roepen dat Br Herman in het zwembad was gevallen. Er zat iemand in mijn klas die heel lang onder water kon zwemmen. ( ben zijn naam kwijt) Hij heeft nog mee getracht hem uit het zwembad te halen. Weet iemand nog de naam van de overste? Onze novicen broeder van de laagste groep was Broeder Tarcicius. Zal nog enkele foto's sturen.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 18 mei 2020 om 11:36 uur

Dank voor je reactie Mari en fijn dat je ons foto's wilt sturen, benieuwd! En er gaat vast nog een oud-leerling hier reageren die de naam van de overste weet.
Jullie novicen broeder, Tarcicius, is dus degene die we op de bovenste foto zien?

Anton van Grunsven zei op 23 mei 2020 om 15:31 uur

Beste Mari, ik zou je moeten kennen maar heb geen beeld van je. De Jongen die bij jou in de klas zat , die lang onder water kon blijven, heet Jansen. Ik dacht Rob Jansen donker haar en brildragend, dat was ook de enigste die het water in dook. Er was verder ook niets, geen reddingsboei of een lange haak en de andere broeders die er bij stonden konden niet zwemmen. Dan is broeder Herman verdronken Oktober/November 1959. Heb jij de broertjes Bastiaans nog gekend? Kwamen uit de Noordoostpolder, zo heette dat toen nog. En heb jij ook nog in Oudenbosch de Rozenkrans zingend gebeden op een zondagmiddag voor de KRO radio?

Rene Mooren zei op 12 oktober 2020 om 21:59 uur

Van 1976 tot 1981 op het internaat gezeten als schipperzoon . 4 jaar Mavo en nog een jaar MTS. Was na 11 jaar internaats moe. Ben toen naar Rotterdam verhuisd.
Mooie tijd gehad waar opvoeding, discipline en voor jezelf en je mede juvenaten zorgen voor mij een goede leidraad zijn geweest.
Zeker in mijn diensttijd stonden ze met hun oren te klapperen.
Toentertijd was het de bedoeling dat je met een diploma van school kwam.
Verplicht studeren van 18:30 tot 20:30. Daarna tijd voor sport, 4 eigen elftallen welke begin van het schooljaar werden samengesteld. Donderdagavond competitie wedstrijd.

Mick van Gerwen zei op 13 oktober 2020 om 16:23 uur

Hallo Rene, Bedankt voor je bericht. Goed om te horen dat je er veel aan hebt gehad. Je zegt dat ze met hun oren stonde te klapperen tijdens je diensttijd. Was het leven op het internaat strikter en meer gedisciplineerd dan in het leger naar jouw idee?

René Mooren zei op 13 oktober 2020 om 17:33 uur

Hallo Mick.
Beide kwamen overeen met de regels waar je je aan moet houden. Maar als een officier tegen je staat te schreeuwen dat je zus en zo moet doen dan raak je daar na 11 jaar internaat niet meer van onder de indruk. Daar op een rustig moment over gesproken en ik heb 10 maanden diensttijd nergens geen last meer van gehad. ( binnen de regels natuurlijk)

Paul de Vries zei op 15 februari 2021 om 15:18 uur

In 1957 kwam een zekere Anton zich aanmelden bij juvenaat Etten-Leur Broeders van Liefde. In BHC nieuwsbrief kwam vorig jaar nogal eens regelmatig de naam Anton Grunsven voor. Volgens mij gaat het om een zekere Anton de Jong die, net als ik, na het juvenaat uiteindelijk in de psychiatrische verpleging terecht kwam. Voor het geval dat betreffende Anton mij kent, gaarne bericht hierover. Het kan nu nog!!!
Hartelijke groet en dank, Paul de Vries.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 15 februari 2021 om 15:20 uur

@Paul: dank voor je bericht, hopelijk wordt erop gereageerd. Achter de schermen gaan we proberen om contact te leggen.

Anton van Grunsven zei op 15 februari 2021 om 18:00 uur

Heb contact gehad met Paul de Vries en wat namen gedeeld van jongens uit die tijd die we beiden kennen. Hoewel niet alle namen hebben we toch wederzijds wat kunnen delen. Ja wat wil je na 63 jaar, herinneringen vervagen of verdwijnen. Maar enkele markante figuren blijven wel hangen komt bij dat ik in de vakantie mede juvenisten bezocht die in de buurt woonden Oss , Herpen, Boekel of in mijn latere werk in de psychiatrie tegen kwam.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 17 februari 2021 om 09:37 uur

Dank voor de update Anton, leuk dat jullie na al die jaren weer contact hebben gehad!

Jm de wijs zei op 26 juli 2021 om 23:32 uur

Ook ik heb hier 4 jaar doorgebracht. (79-82) Best een mooie tijd. Terugkijkend een 5 sterren hotel. Zeker bij wat ik van andere internaten hoor... ieder een eigen kamer. Veel sport en spel. Orde en netheid. Studie-uren, was niet echt mn hobby ;))) toen hadden we ook al google alles stond nl in een boek: de Larousse ;))
Helaas op het momemt dat ik er zat een "jongensinternaat" ik ben meer voor gemengd... later is het wel gemengd geworden, en dat blijkt erg goed te gaan....
Kortom een mooie tijd met broeders tarcisius, pax, laurentius, odoricus broeder jos mp etc....(en topkoks!)))

Thijs de LeeuwBHIC zei op 27 juli 2021 om 06:42 uur

Dank voor je reactie, Jm de Wijs. Mooi dat je met zoveel plezier op deze periode kunt terugkijken. Was het ondanks al die goede voorzieningen toch niet flink wennen in het begin? Hoe waren die eerste dagen/weken bijvoorbeeld? Vertel nog eens verder, van harte welkom.

Norah zei op 27 juli 2021 om 11:32 uur

Aan de "Larousse" had men vroeger weinig, was sterk op Frankrijk georiënteerd.

Christ Neijs zei op 11 oktober 2021 om 23:00 uur

Mijn naam is Christ Neijs uit Rijsbergen en ik verbleef vanaf mijn 12e tot mijn 17e levensjaar (1966 – 1971) bij de Broeders van Liefde in Etten Leur. Behaalde daar op de LTS mijn elektricien diploma en daarna nog een schriftelijke cursus om in de verpleging te kunnen gaan.
Even wat spontane herinneringen die me zo binnenvallen:
Het mooi statige gebouw met zijn omliggende lanen en rust en stilte. Ik heb er nog een luchtfoto van.
De grote lichte slaapzaal met in het midden een lange rij wasbakken, bedden netjes opgemaakt en onze kledingkasten tegen de buitenmuren, precies passend onder de ramen. Het kruisje op mijn kast van toen is al mijn verhuizingen met me meegegaan en staat hier in de keuken als herinnering aan toen.
Samen eten in de refter met corveediensten. Om toerbeurt de afwas doen van 50 personen.
Dagelijks samen je schoenenpoetsen in de gang bij de wc’s en bij goed weer buiten. Een tik die ik blijkbaar daarvan heb overgehouden heb is dat ongepoetste schoenen vandaag de dag echt niet kan.
Sporten in de gymzaal en voetballen achter op het terrein. Dit lag me totaal niet. De jubileumfeesten van broeders met vieringen in een volle kapel. De samenzang. Het dineren aan lange tafels in een van de recreatiezalen. De voordrachten, zang en muziekvoorstellingen in het altijd muffe houten gebouw achter op het terrein. Het ingestudeerde lied voor broeder Tersius zijn jubileum: “Broeder Tersius op een wandeling, o dat was echt geen grap. Broeder Tersius op die wandeling, weet je nog hoe toen het zat………..”. De dagelijkse vieringen in de kapel met veel samenzang. Het orgel van de kapel hangt nu in de inmiddels gesloten kerk hier in de buurt liggende Vierlingsbeek. Het jaarlijks schoonmaken van het zwembad en waar we graag gebruik van maakten. Het schrobben van de vloeren op de zaterdagen voordat we met weekend konden.
De altijd aanwezige vriendelijke, warme en meelevende broeder Tarcicius. De uitgelaten spraakmakende broeder Kees Maas, waarvan ook zijn broertje Jan er woonde. Jaren later ontmoette ik hem, maar toen als Kees Maas, op mijn werk tijdens een lezing geven. Hij kneep me zoal fijn. Het 1e half uur van die lezing heeft hij alleen maar gesproken over het kloosterleven en wat ik daar allemaal uitgevreten had! Zo ben ik na de laatste corvee eens via het pianoruimte raampje stiekem in het dorp een frietje gaan eten. En bij terugkomst zat broeder Kees in die pianoruimte op me te wachten! De altijd lachende broeder Jan Spierings die als hobby sierkippen hield.
De muzikale broeder Hubertus die me bijles gaf. De statige directeur van de LTS broeder Leopolt. De houtpraktijkleraar Broeder Jan Willems, die halverwege het schooljaar naar de missie ging.
De altijd bereidwillige en vriendelijk portierbroeder die we onder elkaar TIE TIE noemde, het was zijn stopwoordje.
Medeleerlingen leerlingen als Bart Zoontjes uit Tilburg, samen hebben we nog in een poffertjeskraam op de kermis in Tilburg vakantiewerk gedaan. Noud Janssen uit Oirlo bij Venray. Zijn kameraad Huub van Poppel uit Bergeijk. Coby Langen uit Nijmegen, die dagelijks met zijn brommer naar Oudenbosch reed voor de bakkersopleiding. Hij woont nu in Rijkevoort. De broers Jan en Wim van Hees uit Helden Panningen. Hun ouders hadden daar meubelzaak. De altijd recht voor zijn raap zijnde Wim Geurts uit Vierlingsbeek die op de LTS houtbewerking deed. In 1980 herkende ik zijn duidelijke luide stem tijdens mijn werk in het ziekenhuis. Het laatste jaar in de voorbouw. Een groep voor de oudste, toen met 7 jongens met ieder een eigen kamer. Veel feesten en alles samendoen. We hebben nog samen een kerstgroep gemaakt.
Daar verbleef ik onder andere met Marcel van de Borgt uit Hansweert die de Havo deed. Jaren hebben we nog samen de leiding van de scouting in Rijsbergen gedaan. Helaas hebben we zo’n 20 jaar elkaar uit het oog verloren. Lange Hans uit het nieuwbouwwijk Haarlemmermeer te Amsterdam. Jos Snijders uit Etten Leur.
Nee, ik ben geen broeder geworden. Maar die 5 jaren bij de broeders hebben wel degelijk invloed gehad op het verloop van mijn verdere levensweg. Vanaf 1971 ben ik werkzaam in de zorg geweest. Zowel in de verstandelijke handicapzorg, de psychiatrie, het ziekenhuiswezen en in de ouderenzorg. Van uitvoerende tot management. In 2000 ben ik vanuit mijn eigen zingeving, bestaans en geloofsvragen theologie gaan studeren en sindsdien tot mijn pensioen als geestelijk verzorger in de zorg gewerkt.
Half jaren 60 heb ik als prijs, voor het verkopen van de meeste kerstloten bij de scouting, een fototoestel gewonnen en heb zodoende nogal wat foto’s van die tijd in mijn bezit. Tevens van het infoboekje met richtlijnen vakanties, bezoek, kleding en bepalingen betreffende het verblijf aldaar. Deze zal ik binnenkort digitaal beschikbaar stellen.
Een warme groet van Christ Neijs, nu wonende in St Anthonis.

Marilou NillesenBHIC zei op 12 oktober 2021 om 09:46 uur

Dag Christ, veel dank voor je indrukwekkende bijdrage! Mooi om zo aan de hand van jouw herinneringen terug te gaan in de tijd. Ik vind het altijd bijzonder om te zien welke dingen of voorvallen mensen zijn bijgebleven.

En inderdaad: welke invloed het heeft op de rest van je leven. Wat fascinerend dat dat bij jou - na een mooie loopbaan in de zorg - heeft geleid tot een studie theologie!

Je begrijpt dat we heel erg benieuwd zijn naar de foto's, en naar ander materiaal. Mocht je zover zijn, dan wil mijn collega Thijs daar graag alles over weten (via info@bhic.nl ovv Thijs de Leeuw)

Nogmaals bedankt voor je verhaal hier.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 12 april 2023 om 10:34 uur

Kees de Jong stuurde ons deze foto’s van het internaat uit de periode 1966-1968, waarvoor dank! Hij verbleef destijds zelf op deze kostschool van de Broeders van Liefde.




1. De recreatie

2. Sportdag Huijbergen: v.l.n.r. br. Maas, ?, br. Hubertus

3. 2e Volleybalteam, 1966

4. 3e Voetbalelftal, 1966

5. De studie

6. De refter

7. De slaapzaal

8. Biljart

9. Biljart, v.l.n.r. W. van Poppel, N. Janssen, H. Soeterboek

10. Broeder Kok

11. Het diner

12. Tippie bij het diner

Rini Markus zei op 19 juni 2023 om 18:04 uur

Van 1961 tot 1965 was ik juvenıst bıj de Broeders van Lıefde ın Etten-Leur.
De vele reactıes dıe ik gelezen heb roepen allerlei herınnerıngen op.
De refter, de studıezaal, de gıga grote slaapzaal, de kapel en natuurlıjk ons groepshoofd Br. Tarcıcıus. Herınner me nog de verplichte zondagse wandelıngen. In de meımaand gıngen we wandelend naar de Marıa grot ın Meersel Dreef. Ik heb nog een groepsfoto dıe voor de hoogfıngang ıs genomen. Ik weet zelfs ook nog enkele namen van mede-juvenisten.
Verder herınner me ık me nog dat rond 1963-64 de aanwas van juvenısten afnam. Er kwamen ''kostschooljongens''.
Wıj mochten alleen met de vakantıes naar huıs maar zıj gıngen elk weekend naar huıs. Na het eındexamen ın 1965 werd ık bıj Broeder-Overste (Br .Jejunıus??) geroepen. Dıe vertelde mıj dat ık nıet verder kon gaan ''omdat ık te werelds was ıngesteld''.
Ik ben goed terecht gekomen!! Heb ruım 50 jaar ın Amsterdam gewoond . 5 jaar geleden ben ık naar Istanbul verhuisd.
Wıe weet hoor ık nog ıets terug van ıemand dıe mıj zıch nog kan herınneren.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 12 juli 2023 om 15:35 uur

Dag Rini, dank voor het delen van je herinneringen aan dit internaat. Die groepsfoto kun je sturen naar info@bhic.nl o.v.v.. internaat Edward Poppe / Broeders van Liefde Etten-Leur. Dan voeg ik die hier aan je bijdrage toe. Dat verschil tussen juvenisten en 'kostschooljongens': bedoelden jullie met die laatste groep destijds de jongens die wel naar kostschool gingen, maar die geen broeder wilden worden (en misschien ook helemaal niet meer met dat doel voor ogen werden geschoold en opgevoed?) Zij hadden dus ook meer vrijheid. Interessant! Vertel nog eens verder over deze tijd bij de broeders als je wilt. Ook interessant wat je zegt over dat beoordelen van de jongens als wel/niet 'werelds'. Was voor jou toen ook duidelijk wat ze bedoelden, in hoeverre lichtte de broeder-overste dat verder toe?

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.