Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Mijn verblijf op pensionaat Mariëngaarde in Aarle-Rixtel

Vandaag, Hemelvaart, 30 Mei 2019, is wel een dag die me in gedachten terugvoert naar mijn jeugdjaren op de kostschool of chic gezegd pensionaat Mariëngaarde in Aarle-Rixtel. Waarom ik daar vijf jaar verbleef?


Carolien, 12 jaar, tijdens haar plechtige communie."Gooi nooit oude schoenen weg voor je nieuwe hebt..."

Nummer 111

Na de scheiding van mijn ouders werd mijn moeder door een stiefmoeder vervangen die het niet zo zag zitten met twee kinderen uit een vorig huwelijk van haar man... dus "opgeruimd staat netjes..." Ja, het had nog wel een bepaald aanzien in die tijd als je je kon permitteren je kinderen op een internaat te plaatsen!

Mijn zus, Hanneke Dreissen, heeft dientengevolge van haar achtste tot haar achttiende levensjaar op kostscholen doorgebracht! Ze was al zes jaar op Mariëngaarde geweest en werd na haar Ulo doorgesluisd naar een volgende kostschool, "Mariënbosch" in Nijmegen, waar ze de m.m.s. volgde. Dus zo ging dat: zij van kostschool af, ik erop! Zoals ook nu nog in tehuizen, kreeg je een nummer om je kleding te merken. Dat was in ons geval nummer 111... 11 jaar lang bleef 111 op naam van Dreissen.

Verder droeg ik natuurlijk altijd de oude schoenen van mijn oudere zus. Je ziet ze wel op de foto hierboven, van mijn plechtige communie op kostschool. Mijn eerste NIEUWE paar kreeg ik vlak daarna en weet natuurlijk nog hoe trots ik daarop was! Later op de Mulo wilde ik ook wel eens hakjes. Ik kreeg er een paar waarvan je de z.g houten hakjes kon afschroeven! Natuurlijk hoorden daar nylon kousen in, maar die kreeg ik niet. Dus jatte ik een paar van mijn zus waar al een ladder in zat! Iedereen erop wijzen natuurlijk en ik steeds héél verrast kijken, hoe is het toch mogelijk!! In die tijd kon je nog ladders laten ophalen... maar daar had ik geen geld voor! Dus blééf ik improviseren!

Cellen

Als klein meisje van tien jaar had ik ook al eens enkele maanden op die kostschool doorgebracht. Maar ik heb daar verder geen herinneringen aan behalve dat ik blijkbaar al zeer geïnspireerd was door de religieuze nonnen. Ik zie me nog in "een cel" liggen met mijn handjes op bed gevouwen en een "Wees gegroetje" bidden voor pappa, voor oma.... Het intens religieuze gevoel ervan was een eerste bewuste ervaring van bidden.

Hoezo heette dat slaapvertrek een cel? Het was een grote zaal met een gang door het midden waar aan beide kanten "cellen" verdeeld waren door houten schotten, grijs geschilderd met een opklapbaar planchet waarin een emaille waskom paste  vergezeld van een glas water om je tanden te poetsen. Een bed en een kleine houten kast waarin je zondagse uniform en een enkele jurk voor door de week te dragen hing, was alles wat in die cel stond, die van boven open was, en een wit gordijn had aan het voeteneind van je bed ter afsluiting ...!

Ooit kreeg ik van mijn ouders een koekoeksklokje. Ik was er zo blij mee omdat ik dan een "levend vriendje" had... Maar omdat het elk uur ook werkelijk "koekoek" zei en er dan een vogeltje uit een luikje naar buiten kwam, mocht ik het niet in mijn cel ophangen... Er hingen dennenappels aan koperen kettinkjes waaraan je moest trekken om op te winden. Nú wel te begrijpen, tóen heel teleurstellend!

Onze cellen werden op alfabetische volgorde van je achternaam toegewezen. Zo was mijn cel naast die van Ria Deenen....toen de meesten van ons geveld lagen door de Spaanse griep hoorde ik hoe zij door de dokter bezocht werd en uit de slaapzaal werd gevoerd regelrecht naar het ziekenhuis. Daar bleek ze gestorven te zijn aan die griep wat een grote indruk op me maakte...een soort eerste confrontatie dat je zelfs op onze leeftijd al dood kon gaan! We kregen allemaal een bidprentje met haar foto erop! Ik heb het altijd bewaard in het missaal wat we dagelijks in de kapel gebruikten.

Bij het doorbladeren ervan zojuist vond ik zelfs ook nog een prentje van Ria's plechtige communie, gedateerd 16 juni 1957, en haar bidprentje (beide hieronder te zien), waaruit blijkt dat zij drie maanden later op 15 september overleden was. Het bidprentje vermeldt geen geboortedatum, wel de doop datum: 25 december 1944!


Prentje 'Ter blijde herinnering aan de Plechtige H. Communie en Hernieuwing der Doopbeloften van Ria Deenen'

Prentje 'Ter blijde herinnering aan de Plechtige H. Communie en Hernieuwing der Doopbeloften van Ria Deenen'

Bidprentje van Ria Deenen

Foto bij het bidprentje van Ria Deenen

Dagindeling

Hoe begon je dag? We werden door de non gewekt met de woorden:

"Geloofd zij Jezus Christus" en dan antwoordden wij, "In alle eeuwigheid, amen”.

Je had zo een twintig minuten om je te wassen, tanden poetsen en aan te kleden.

Door de week een donkerblauwe alpinopet op om naar de kapel te gaan voor de H. Mis.

Zondags je blauwe plooienrok, dito kleur blouse, later een roze blouse en witte alpinopet als uniform.

Om half acht begon de mis. Ik had uitgevonden dat als ik op een bepaalde manier op die houten bank knielde, ik tegen flauw vallen aan kwam... dan werd ik uit de kapel geloodst en mocht in een "spreekkamer" bijkomen door een kopje thee!! Heel regelmatig gebeurde dat! Hoogst interessant, nooit argwaan gewekt!

Zondags moesten we ook nog naar het "Lof" of we moesten het rozenhoedje bidden op onze blote knieën op de grond naast onze stoel in de recreatie zaal! Ik herinner me heel goed dat ooit de vraag werd gesteld na het bidden van het rozenhoedje : " Wie belooft je leven lang elke dag het rozenhoedje te bidden?" Er gingen vingers de lucht in, maar niet die van mij ! Toen al besefte ik wat een onmogelijke belofte dat zou zijn!  Aan twaalf, dertien jarigen zo’n vraag stellen... je moet maar durven! Ook aan de belofte van mijn plechtige Communie op die leeftijd heb ik grote twijfel gehad om uit te spreken aan het altaar notabene in het bijzijn van mijn ouders: "ik beloof trouw aan Christus, mijn Koning, mijn leven lang,  met heel mijn hart Hem te dienen ,Hem te eren en lief te hebben als mijzelf"… Ik had daar liefst "te trachten" tussen geplaatst!


De oude kapel

Er was een afscheiding tussen de "Groten" en de "kleintjes" in zowel de recreatiezaal als slaapzalen. Oh, wat wilde ik graag bij de groten horen..., maar ja, dat mocht pas als je van de lagere school af was! Ik had wel ontdekt dat de "groten" tussen de middag naar de slaapzaal gingen om maandverband te wisselen. Die badstof verbanden moesten ze in een speciale waszak doen. Ik deed dat natuurlijk "ook", hoewel er geen sprake was van de oorzaak, maar ja, dan werd ik bij de "groten" gezien... Bij gebrek aan aandacht wist ik die wel te halen... Vond op een dag uit dat je als je ziek was naar zuster Barbara, de ziekenzuster, mocht gaan en daar tegen keelpijn een soort druivensuiker snoepje kreeg. Mijn keeltje werd dagelijks gestreeld met zo’n verzachtend snoepje, dat snap je wel. Maar het gevolg was dat die komedie wel serieus genomen werd en de zuster het toch in alle bezorgdheid aan mijn vader vertelde met het verzoek of er eens een dokter naar kon kijken. Voor mijn trots kon ik niet terug uit dit toneelstuk en constateerde de dokter dat het zeer wenselijk was om de amandelen er uit te halen. Tot overmaat van ramp moest dat ook nog eens in het ziekenhuis gebeuren tijdens de carnaval vakantie!

Later, op de ULO herhaalde zich een soortgelijk gebeuren. Een bril dragen staat toch ook wel heel interessant, vooral zo’n mooi zwart montuurtje! Dus, ach wat zag ik plotseling toch slecht op het schoolbord! En ook de oogarts twijfelde geen minuut over de ernst van de noodzaak tot een bril... en ja, daar kwam dat mooie hoogst moderne brilletje op mijn neus in de klas. Maar ja, toen viel ik toch wel door de mand... Natuurlijk kreeg ik na vijf minuten hoofdpijn van dat kreng...

Na de Mis was er ontbijt in de refter. Al at je zes boterhammen, je had het maar te doen met een stukje boter zo klein als het onderste kootje van je vinger! Zoveel als ik nu op één dikke plak "peperkoek" smeer!... ha ha!


"Sneeuwballet". Als ik er nu naar kijk bedenk ik wat een fantastische costuums we allemaal hadden voor zo,n  uitvoering. Wat een ontwerpen en hoeveel toewijding om ze te maken! Het is vast wel heel fijn geweest ook voor zuster Theodorus om die te maken!

Na hooguit een kwartier vrije tijd ging je naar je klas. We hadden op de ULO les van nonnen en een enkele juffrouw uit het dorp. Ik weet nog dat zuster Albertina Duitse les gaf en bij haar eerste les aan ons haar pufpompje demonstreerde wat ze tegen een asthma aanval zou gebruiken. Zo hoefden we er niet om te lachen als het zover kwam...

We hadden voor Franse les juffrouw Wijnen. Ze was een tante van Margriet die in onze klas zat. Nooit heeft ze haar nichtje voorgetrokken, eerder het tegendeel, ze was streng voor haar. Zuster Scholastiek werd steevast "Scholletje" door ons genoemd onder elkaar, zo werd ook een non "Basje" genoemd - klein van stuk en stevig de bel schuddend in de refter!


Deze foto (en de drie hierna) werden gemaakt tijdens het toneelstuk “Koning Hadelein”. Het echte zwaard wat ik draag had ik te leen van mijn vader en kwam oorspronkelijk uit Indonesië.

Toneelstuk “Koning Hadelein”

Toneelstuk “Koning Hadelein”

Toneelstuk “Koning Hadelein”

Oud-klasgenoten

Ik las dat Willemijn Tempelaars een stukje schreef over haar verblijf op het internaat [klik hier voor de betreffende pagina]. Hallo Willemijn. Grappig dat ik altijd het gevoel heb gehad dat wij nog wel eens elkaar zouden ontmoeten! En jawel, maar geen idee dat het via de computer ooit zou zijn! Je was de oudste in onze klas, ik vond je al een dame a.h.w. Tussen ons jonge grieten! Je kwam uit Tilburg en je ouders hadden een wolververij? Ik kan het natuurlijk helemaal mis hebben. Ik hoop dat ik feed back krijg als er onjuiste herinneringen staan in mijn schrijfsel!

Connie van de Sande had zoals we dat nu uitdrukken een groeistoornis. Ze had elke dag een poeder medicijn nodig en wij mochten daar absoluut nooit aan zitten, laat staan innemen, "want dan zouden we een reus worden"!! Haar zusje Cora zat ook op ons internaat en ik ben nog ooit naar hun hotel " Het wapen van Grave" geweest, maar kreeg te horen dat Connie verhuisd was.

Marlies Remmers herinner ik me om heel andere reden. Zij was de enige in onze klas die ook een tweede moeder had, maar een hele lieve. Haar eigen moeder was overleden. Dat was anders dan bij mij thuis! Ik was dan ook vaak jaloers als het ouderdag was en mijn ouders waren er weer niet, maar haar ouders wel!

Ria Schepens, die hier ook een stukje schrijft over het "sneeuwballet" herinner ik me niet meer van gezicht, maar ik heb wel een leuke foto van dat ballet waar ik ook aan mee deed! Ballet en toneel...om nooit te vergeten. Het was mijn uitlaatklep, me creatief te voelen, ik leefde me er helemaal in uit!

Wie van onze school herinnert zich nog Marie José Derksen? Zij was de beste van ballet maar heeft op een dag op de Amerikaanse schommel een diepe snee in haar dijbeen opgelopen!

Toneel, ballet...

Wat we zoal deden in het speelkwartier? Knikkeren, ballen, landje pik, tikkertje, kastanjes uit de boom gooien met een bal en er dan met z’n allen op af rennen... Om vier uur "kroeten" brood eten! En daarna weer naar de klas om huiswerk te maken! Nee, gelummel was er niet bij! Een vast dagelijks ritme was de beste manier om zo’n tweehonderd meiden onder de knoet te houden.

Mijn zusje Hanneke had altijd al een hoofdrol gekregen als er toneel werd gespeeld. En zo kwam ik ook van een kleine rol als Pietje Bell naar koning Hadelein en Sultan Ali Ben Mekka… De prachtige kostumering staat op naam van "Doortje" ofwel zr. Theodorus. Ik was een haan met tulen veren en een heuse kam op mijn kop, ook een vos en kreeg een heerlijke karbonade voor het spel... Bijzonder was dat mijn zusje haar  naamgenoot rond leidde als de blinde kinderen van het blindeninstituut uit Grave kwamen en dat meisje mijn stem herkende in het toneelstuk als die van mijn zusje! Zo werd zij verdere jaren ná mijn zus Hanneke door míj rondgeleid.

Wie weet nog wat een bonte avond inhield? En als we toneel hadden in de gymzaal hoe we als een ketting de stoelen van de recreatiezaal naar de gymzaal aan elkaar doorgaven...en wat hield een blikken feest in?

Terugblik en reünie

De foto hieronder is de laatste die werd gemaakt voordat we de school verlieten... Een week hierna zouden de diploma's uitgereikt worden. Dat liep wel even anders dan ik ooit had durven denken. Het koffertje met kleren uit de kostschool werd in Nijmegen bij mijn ouderlijk huis na twee dagen zo weer in de auto gezet en zonder een woord van uitleg reden we, mijn ouders en ik, van Nijmegen naar Genval, een plaats buiten Brussel. We reden een oprijlaan in naast een grote witte villa, omringd door bossen. Toen we uitstapten werd ik aan een mevrouw voorgesteld vergezeld van vijf kinderen. Hier zou ik voor die kinderen zorgen en 75 gulden per maand verdienen. "Jij redt je wel".

Einde verhaal... begin van een nieuwe episode in mijn leven...


 De laatste foto die werd gemaakt voordat we de school verlieten...

Ik heb redelijk nog wat foto’s uit mijn kostschooltijd. Op een daarvan sta ik met Moeder overste: Moeder Caroline. Haar, dus ook mijn naamdag werd groots gevierd op 4 november, ten name van de Heilige Carolus Borromeus. Die foto is genomen door een fotograaf ter inwijding van de nieuwe kapel door monseigneur Beckers. Hier in Amsterdam, waar ik al 52 jaar woon, vroeg een man me de weg enkele jaren geleden en hoorde ik de Brabantse “g” uitspraak. Tijdens het gesprek wat volgde bleek Moeder Carolien zijn tante te zijn! Thuis bij mij heeft hij zijn tante herkend op de foto! Wat een kleine wereld hè. De onderstaande foto van moeder Caroline als novice kreeg ik jaren later door hem opgestuurd!


Moeder Caroline met familie als novice

Moeder Caroline als overste op kostschool Marïengaarde

Misschien was het, toen ik in de 6e klas van de lagere school zat, dat er een processie door het dorp werd gehouden met het Mariabeeldje in de glazen schrijn, gedragen op schouders van grote misdienaars. Met een bloemenmandje en wat danspasjes strooiden we bloemblaadjes voor het beeldje uit. Natuurlijk vergezeld van Marialiedjes.

Onze rector Swinkels heb ik nog ooit op Schiphol ontmoet toen ik 21 jaar was en heb door ons fijne gesprek indertijd mijn vlucht naar Londen gemist!


Even terug op kostschool...

Op een dag besloot ik met mijn gezin de kostschool te bezoeken en warempel, juist die zondag bleek er een reünie van de nonnen te zijn... Ze zaten in een halve cirkel bij elkaar in de grote recreatiezaal en waren niet meer in de "pinguïn" kleding met kappen op hun hoofd! Toen ik er binnen kwam stonden ze zowat tegelijk op van hun stoel en hoor ik een zuster zeggen: "Dat is Carolien Dreissen! We hebben het gisteren over je gehad!" en weg gaat ze, om een tel later de foto te laten zien waar ik hier zojuist over schreef, met Moeder Caroline! Ik deed mijn uiterste best om me de officiële namen van de zusters te herinneren i.p.v. alle afkortingen die de ronde deden indertijd! Ze waren uiterst sportief om hun namen zelf weer aan me te zeggen. Mijn man en kinderen waren onder de indruk van een echte blik in de kostschool. Ze hadden al menig verhaal gehoord uit die tijd.

Of ik gelukkig was op deze kostschool? Nee, eerder eenzaam, ofschoon ik bevriend was met Annemie van Nuland tot de dag van vandaag zelfs. Ik had het grote geluk dat ik in vakanties of vrije weekenden bij haar thuis mocht logeren. Dat voelde zo ontspannen, heel wat anders dan bij mij thuis! Er was altijd plaats voor me in dat grote gezin. Daar was ik haar moeder altijd dankbaar voor en heb tot op hoge leeftijd contact met haar gehouden.

De foto hieronder komt uit een verslag in De Beatrijs. Ja, beste lezers klasgenoten... het is allemaal gerealiseerd. Twee jaar kinderverzorging werden er in praktijk vier... In Brussel en later Londen was ik au pair en heb daar véél geleerd. Ook heb ik na vijf jaar Spaans te hebben gestudeerd, als enige van 22 leerlingen, daar een diploma voor behaald! En wat cruises betreft, nee, ik heb nooit op zo'n schip gewerkt, maar er wel op velen enorm genoten samen met mijn man. Een wereldcruise van Sydney tot Genua was wel de top! Mijn man, zus én broer zijn helaas overleden...


Verslag in De Beatrijs

Zo sta ik er nu bij... 60 jaar later...

Veel geluk aan jullie allemaal, leef lang en gezond. Tot ziens op de reünie?

Ik zou zeggen: "wie volgt?" Zit er ooit nog een reünie in als we 75 jaar zijn? Ik heb een papiertje bewaard waar al onze namen met adres op staan van klasgenootjes... Ach, dacht ik, een reünie? Wel een beetje laat! Is er een leuke kroeg in Aarle? Wie zoekt het op? Laat maar van je horen!

"Wees gegroet" lezer dezes en geniet hopelijk in gezondheid van je oude dag...

 

Carolien van den Berg-Dreissen uit goed oud Mokum

 

Aanvullende foto's:


1. Mijn eerste kleine rol: "Pietje Bel", 3e van links.

2. Toneel. Hier speel ik Sultan Ali Ben Mekka. Ik weet nog dat we vóór een volière stonden voor de foto.

3. Onze toneelgroep

4. Ouderdag, balletuitvoering.Ballet uitvoering. Hier is te zien dat er buiten een echt podium werd gebouwd! Dat was speciaal voor Ouderdag. Ooit zei onze balletjuffrouw tegen mijn vader dat ik na de school toch vooral dóór moest gaan met ballet...

5. Toneel: "Het huwelijksaanzoek..." In het echt was dit jaren later wel een écht sprookje....!

6. Avondvoorstelling... Ik vraag me af wie toch die foto's maakte? Weet iemand dat? In die tijd moest zoiets binnen toch met flitslampjes... Nooit iets van gemerkt!

7. Verslag uit "De Beatrijs": leerlingen van Mariëngaarde vertellen over zichzelf en hun toekomstplannen
64

Reacties (64)

Marilou NillesenBHIC zei op 22 oktober 2019 om 09:35 uur

Wat een imposant verhaal, Carolien! Imposant hoe beeldend je het leven op het pensionaat beschrijft, en hoeveel indruk het overlijden van Ria Deenen heeft gemaakt (en wat mooi dat je haar hier op herdenkt).

Dat, met alle gebeurtenissen en mooie foto's, maken je verhaal tot een belangrijk ooggetuige-verslag (en heel mooi om te lezen bovendien).
Veel dank daarvoor!

Ans van roosmalen zei op 7 november 2019 om 16:14 uur

Wat leuk dat verhaal. Ik heb dezelfde foto's ook in mijn album zitten. Ik ben nog naar de begrafenis van. Ria Deenen geweest. Volgens mij hebben we verschillende keren samen op de planken gestaan. Ik ben ook nog verschillende jaren verbonden geweest aan een toneelclub in den Bosch. Ik woon samen met mijn man al 12 jaar in Spanje. Groeten

Ans van Roosmalen zei op 9 november 2019 om 18:08 uur

Ik ben me nog eens gaan verdiepen over mijn tijd in Aarle-Rixtel. Ik heb trouwens ook gereageerd op de andere site waar zoveel verhalen op staan.
Volgens mij kregen we Engels en Duits vsn zr. Albertine, Duits pas in de tweede klas. Juffrouw Wijnen gaf Frans en aardrijkskunde. Dhr Verberne Nederlands en volgens mij ook geschiedenis. Mevr. Van Rooij gaf rekenen en boekhouden.
Zr. Scholastiek was hoofd van de lagere school. Zij was juf in de zesde klas. Ik weet nog dat ze 25 jaar in het klooster zat. Rector Swinkels heeft toen een soort revue geschreven. Ik zat toen in de zesde en hij had mij gevraagd op te schrijven of ze soms leuke dingen zei of natuurlijk vreemde teksten, die kon hij dan gebruiken.
Connie en Cora herinner ik me nog goed. Connie speelde ook toneel en was Kriebeltje. Ik was een van de spinnen meisjes. Cora was een heel mooi meisje maar ook heel stoer. Haar gebit.was een beetje scheef en ik weet niet hoe vaak ze niet naar de tandarts in Helmond is geweest.
Volgens mij kwam Marlies Remmers uit Tilburg. Zij is toch degene op de foto met een bril op. Ik lig trouwens op de brancard. Ben net uit het water gered en al helemaal droog. In dat prinsenpakje is volgens moj Chrisje Manders en Karien Olfers staat ook op de foto. Het was een stuk tussen goed en kwaad en het eindigde met het Ave Maria gezongen door Angeline de Turk. Zij kwam uit Best. Toen ik later in Rosmalen woonde ben ik haar daar nog tegen gekomen. Brengt me meteen bij Best. Mieke der Kinderen die Motje genoemd werd. Mieke was een beetje een rebel. Voor je haar iets kan vragen of tegen haar zeggen was het al wat mot je vandaar die bijnaam.
Ik ook nog in een toneelstuk gespeeld dat heette Prinses zonder hart.
Verder nog een stuk waar Toos der Kinderen in speelde als Doedeltje ik was de dochter van de sultan, ik weet niet meer hoe ik heette. Lieke van der Meijden uit Heeswijk Dinther speelde ook mee, Tilly Schrier uit Leiden was mijn vader, een zekere Mia die een blond slavinnetje speelde dat heel goed kon zingen heeft het lied van Jules de Corte "ik zou wel eens willen weten" gezongen.
De sportdagen waren ook apart. Die gingen tussen Eindhoven, Lierop, oerle en Aarle. Ik deed graag mee. Een keer hebben we gedaan of we eerste waren geworden. Rector Swinkels had een beker gekocht en wij in polonaise door het internaat.
Ik weet niet meer met welke zuster we naar het WK judo hebben gekeken in het huis van de rector, maar Anton Gesink werd toen wereldkampioen.
Marie Jose kwam uit Limburg en zij.danste een pas de deux altijd met een leerling uit fe hoogste klas. Het was inderdaad heel mooi.
De appeltjes uit de tuin waren ook heerlijk. Iemand stond op wacht en gauw iemand de tuin. Rolschaatsen deden we ook veel, wedstrijden hardrijden en kunstrijden.
Zr. Aleidis was het hoofd van de MULO, ze zat on Eindhoven op piano en orgelles. Ze kon heel goed improviseren en deed dat ook in de kapel. Soms ging ze in de recreatiezaal achter de piano zitten. Grweldig wat kon die spelen.
We hadden ook nog een niet zo'n aardig lied. Ik weet niet meer op welke wijs het was, maar de tekst is als volgt:
Ik wou dat Aarle van was was en daar de zon op scheen en dat er dan een plas was waar Aarle in verdween
Dan zou ons moeder zeggen zeg kon kom jij maar thuis want bij die Aarlese nonnen daar is het heus niet pluis
En dan
Kostschoolleven is geen leven varia
Wasik maar bij ons moeder gebleven varia
Al die zorgen en verdriet hadden we bij ons moeder niet
Varia varia varia.
Ik weet niet of je dit verhaal nog leest Caroline maar volgens mij heb ik je og een keer in Heeze gezien met de Brabantse dag. Maar dat is al heel lang geleden. Misschien rond 1970. Ik wist het niet zeker dus heb je niet aangesproken, misschien stom.
Ik hen niet zo'n vervelende tijd gehad, in het begin wel. Maar mijn dagen werden naderhand goed gevuld. Ik was overal bij en daarom ook een jaar langer over de MULO gedaan. Ik kon goed leren maar mijn interesses lagen ergens anders. Ik wilde ook naar de toneelschool maar mocht dat niet van mijn ouders. Op school werd gezegd, als jij slaagt slaagt iedereen. Op een na is dat ook gebeurd. Heb toen toch wel heel goede punten gehaald. En toneelspelen heb ik nog een aantal jaren gedaan. Zo een heel verhaal. Misschien komen bij oud pensionadas ook nog herinneringen boven. Ik ben benieuwd.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 13 november 2019 om 15:01 uur

@Ans: wat mooi om te zien hoeveel zo'n verhaal allemaal bij je heeft opgeroepen. En dan hebben we er ineens een compleet verhaal bij, super! Ook deze heb ik met veel plezier gelezen. Jij bent dus het meisje op de brancard : ) Leuk om jezelf dan ineens hier terug te zien. Carolien ging echt helemaal op in zulk toneel en ik lees dat die interesse bij jou dus ook nog een tijd is gebleven na het internaat.

Ik zal Carolien laten weten dat je hebt gereageerd, Ans, we hebben best veel gebeld in de aanloop naar dit verhaal en ik weet zeker dat ze het geweldig vindt om hiervan te horen.
Hartelijke groeten uit Nederland!

Ans van Roosmalen zei op 15 november 2019 om 08:38 uur

Ik heb me nog niet voorgesteld met fe naam die ik nu voer en dat is Ans van de Pol. Ik doe dit omdat ik me afvraag hoe BHIC ertoe gekomen is zoiets op te zetten. Ik heb namelijk als vrijwilliger bij het archief gewerkt voor ik naar Spanje verhuisde. Dat zal van. 2002 tot 2006 zijn geweest. Ik moest geboorten en huwelijken invoeren in de computer. Die dinsdagmorgens waren erg gezellig, de receptioniste die ik me nog herinner heette Riekie, volgens mij was ze lastst op TV met verborgen verleden. Zo dat wilde ik ook nog even kwijt, oja de toneel club in 'shertogenbosh was Ons Verbond, zelfs als katholiek mocht ik daar bij komen. Maar ook de regisseur in die tijd was Kees Spierings, groeten

Thijs de LeeuwBHIC zei op 18 november 2019 om 15:03 uur

Ah oké! Dat was ruim voordat ik er kwam werken, maar Rikie ken ik die werkt hier nog : )
De aandacht van het bhic voor internaten maakt deel uit van een breder project, gericht op het tot leven wekken van het roomse leven van vroeger. Daar is een hele site voor gemaakt: https://wierookwijwaterenworstenbrood.nl/
Daarop staat o.a. info over alle kerken, kloosters, Lourdesgrotten en typen broeders/paters/fraters/zusters in Brabant, mét kaarten erbij. Het plan om dit te realiseren was er al geruime tijd voordat ik er bij betrokken raakte trouwens - ik meen 2011/2012 zijn de eerste stappen gezet. De internaten zijn de meest recente toevoeging. Het is voor heel veel Brabantse mannen en vrouwen een stuk van hun verleden, maar hoe alles eraan toeging achter de deuren van zo'n kostschool daar weten we eigenlijk nog maar heel weinig van. Deze site is in de eerste plaats bedoeld om de ervaringen van die oud-leerlingen te verzamelen, om mensen weer met elkaar in contact te brengen en om (via hen) ook foto's en andere bronnen betreffende dat kostschoolleven veilig te stellen.

(dus mocht je nog foto's, rapporten e.d. van toen hebben... je weet ons te vinden)

P.S. Carolien heb ik gemaild. Ik laat het je weten zodra ik wat hoor.

Carolien van den Berg Dreissen zei op 18 november 2019 om 17:08 uur

Hallo Ans,
Leuk dat je reageert op mijn verhaal en dat het je inspireerde om de kostschooltijd weer in je herinnering te halen. Grappig dat jij dus op die brancard ligt !! ...en zoveel titels en inhoud van toneelstukken weet! Dat je me niet aangesproken hebt is heel juist want ik kan dat niet geweest zijn! Ben nl nooit in Heeze geweest in die tijd.
Wat ken je ook nog veel namen van meisjes op foto,s! Ze komen daardoor ook wel weer een beetje bij me terug in beeld!
Heb je het naar je zin in Spanje? Was er een Spaanse Don Juan die je heeft verleid?...
Gaat me niets aan hoor! Ik wens je buena suerte , salud, dinero y amor....
Carolien.

Carolien van den Berg Dreissen zei op 27 november 2019 om 13:25 uur

Zijn er nog reacties op het verhaal van Carolien binnengekomen?

Thijs de LeeuwBHIC zei op 28 november 2019 om 08:54 uur

Hoi Carolien, nee helaas nog geen nieuwe reacties. Als er hier iets verschijnt, of via de mail, dan laat ik het je meteen weten!

Wat ik wel kan doen, is de internaatfoto's doorsturen die Ans (van de reacties hierboven) ons heeft gemaild. Die ga ik nu verzenden...

ans van roosmalen zei op 28 november 2019 om 16:56 uur

Hoi Carolien
Ik ben toch nog verder gaan zoeken en heb wat foto's opgestuurd. Thijs zou contact met je opnemen om te vragen of je geïnteresseerd bent. Ik heb ook nog een reactie op de foto met de parasolletjes. Dat was met het feest van Zr. Scholastique. Op ieder parasolletje stond een letter en samen vormden die de naam Scholastique. Voor iedere letter had rector Swinkels iets bedacht. Ik had de "L", was heel erg. Mijn tong struikelde in het begin of loyaliteit.
Je mag het wel weten hoor, ik ben met een Nederlander getrouwd en dit jaar al 50 jaar. Toen Henk (zo heet hij) gepensioneerd werd zijn we ons gaan oriënteren op Spanje. We hadden al heel veel van dat land gezien. We zijn in Zuid-Spanje aan de Costa Calida terechtgekomen. Vandaar uit hebben we Spanje verder verkend. Het is een prachtig land en we voelen ons er thuis. We wonen er nu 12 jaar. Vanuit Alicante ben je zo in Nederland.
Ik hoop dat meer oud kostschoolmeisjes reageren. Ik vond het in ieder geval heel erg leuk.
Groetjes Ans van de Pol

Carolien van den Berg zei op 28 november 2019 om 17:27 uur

Hopelijk komen mijn reacties door ....ik zie ze niet terug n.l!
Plaats jij ze Thijs?
Groetjes, Carolien.

Carolien van den Berg Dreissen zei op 28 november 2019 om 17:39 uur

Hi Ans, ik zie nu pas hoe ik rechtstreeks kan reageren! Heb eerdere reacties gestuurd, maar die zijn ergens weet ik waar beland!
In ieder geval wou ik je zeggen hoe leuk het was om die toegevoegde foto's van je te zien! Er kwamen zoveel namen naar boven. Je weet ook nog zoveel andere dingen te vertellen waar ik niets van weet. Die parasolletjes b.v....geen idee! Ik heb vandaag ook een blaaadje papier toegevoegd waarop de adressen van indertijd klasgenoten staan...is intussen dus zo,n kleine 60 jaar oud!! Op hoop van zegen op méér reacties. Heb je fijn weer waar je woont? Beheers je de taal? Woon je in een fijn huis? Dapper hoor, om je Nederlandse roots te verlaten...maar inderdaad ben je ook zo weer hier als je wilt! Buena suerte otravez, Carolien.

Ans van Roosmalen zei op 4 december 2019 om 13:58 uur

Hoi Thijs, ik las het verhaaltje van Carolien maar de lijst zie ik niet. Je mag ook de foto's die ik heb gestuurd best plaatsen. Misschien komen er dan weer antwoorden. Ik hoop het voor jullie en natuurlijk ook voor ons. Het is zo leuk om al die verhalen te lezen.
En even voor Carolien, wij wonen in Mazarron, dat is ongeveer 45 km van Murcia of Cartagena. We hebben een vrijstaand huis (niet heel groot) met zwembad (was van de zomer wel prettig). Henk heeft in Nederland twee jaar Spaans op de Volksuniversiteit gehad. Voor boodschappen en uit eten is dat voldoende. Maar wij wonen op een urbanisatie met veel Engelsen en ook wat Nederlanders en Duitsers. Dus daar heb je het niet nodig. Alleen bij de dokter is het wat moeilijker die spreken soms een beetje Engels, maar we redden ons wel. Groetjes Ans

Thijs de LeeuwBHIC zei op 4 december 2019 om 14:11 uur

@Carolien en Ans: bedankt nog voor jullie reacties en de foto's komen eraan. Ik heb ze allemaal in goede orde ontvangen. Ik denk dat het het handigst is, dat ik ze op deze pagina als nieuwe reactie plaats, of toevoeg aan een van jullie eerdere reacties. Gaat vast weer allerlei herinneringen oproepen. Maar een adressenlijst... da's helaas een ander verhaal : ) Om privacyredenen kan ik zoiets niet plaatsen of doormailen. Maar jullie kunnen wel elkaar daarover mailen. Als jullie elkaars mailadres niet hebben, en jullie hier geen bezwaar tegen hebben, dan kan ik jullie achter de schermen met elkaar in contact brengen. Ik hoop op jullie begrip!
Hartelijke groeten,

Willemijn Naaijkens. Tempelaars. zei op 8 januari 2020 om 18:43 uur

Ik heb ook 5 jaar in Mariengaarde gewoond. ik was vriendin met Marjo van Dijk. Wij zijn nog steeds vrienden en ze woont nu in Udenhout lekker dicht bij. Ik woon in Tilburg. Ik ben kleuterleidster geworden en heb op Charlotteoord gewerkt. ontslag toen ik trouwde..Twee dochters opgevoed en toen was er veel veranderd Bijscholing gedaan en tot mijn 67 op de basisschool gewerkt. Hopelijk komen er nog meer reactie op jouw berichten. Vriendelijke groet.
Willemijn Naaijkens Tempelaars.

Ans van Roosmalen zei op 9 januari 2020 om 11:35 uur

Hallo Willemijn, Ik heb even een vraagje. Zit Jan Naaijkens soms in de familie? Ik heb ooit in een toneelstuk gespeeld dat door hem geschreven is. Paris of spot niet met de liefde. Het was bij Toneelvereniging Ons Verbond uit 's Hertogenbosch. De regisseur was Kees Spierings. Is al wel heel lang geleden hoor. Ik geloof in 1965. Mijn tijd in Aarle was van 1956 tot examenjaar 1962 .

Ine verhoeven zei op 9 maart 2020 om 19:41 uur

Hallo, ik heb ook 10 jaar op kostschool gezeten van 1961 tot 1971
Heb er veel geleerd maar ook heel erg veel heimwee gehad.
Kan me nu niet voorstellen dat je een meisje van 7jaar Op kostschool doet.
Heb er samen met Mieke Govers gezeten was mijn vriendin op de ulo
Graag zou ik nog wel iets van haar horen en van andere die mij herinneren.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 23 maart 2020 om 16:10 uur

@Ine: dank voor je bericht. Ik zie dat er nog niet door andere oud-leerlingen is gereageerd, maar we zien wel vaker dat dit soms even duurt, en dan ineens weer mooi opleeft. De naam Mieke Govers ben ik tot dusver helaas nog niet tegengekomen. Maar we blijven duimen : )
Je hebt een flinke tijd op kostschool gezeten valt me op. Zó jong al, zó'n ingrijpende verandering meemaken in je leven, dat kan ik me niet voorstellen. Hield die heimwee lang aan of was het vooral de eerste dagen? Hoe ging je daar mee om en was het dan een kwestie van zoveel mogelijk afleiding zoeken en met andere leerlingen erover praten of hielden de leerlingen dat vooral tot zichzelf?

Guche van Driel zei op 9 april 2020 om 08:42 uur

Drie van mijn zusjes zaten tussen 1942 en 1948 in pensionaat Mariëngaarde in Aarle Rixtel. Nu ben ik bezig met een Familieboek en zit met een vraag: mijn zusje Ans van Driel werd ziek tijdens haar verblijf in Mariëngaarde. Zij bleek kanker te hebben. Een paar maanden later overleed zij op 4 juni 1946. Niet alleen onze ouders lieten een bidprentje drukken. Ook het pensionaat deed dat. Dat prentje heb ik en ook een deel het artikel dat ter nagedachtenis aan mijn zusje verscheen in de schoolkrant van het pensionaat. Het prentje dat mijn ouders lieten drukken ben ik kwijt. Te goed weggestopt. Het was een prentje met daarop een getekende engel en een blauw randje. Bestaat er ergens een archief van het pensionaat waar ik misschien dat prentje terug zou kunnen vinden?

Thijs de LeeuwBHIC zei op 21 april 2020 om 15:14 uur

@Guche: bedankt voor je reactie. Wat mooi dat je zo'n Familieboek aan het maken bent en wat fijn dat je dan nog van zulke waardevolle aandenkens hebt.

Jazeker is er een archief, echter niet specifiek van het pensionaat maar van de zusters van wie de instelling was, de Zusters van Liefde van Tilburg. Ik dacht eerst dat de zusters hun archief nog zelf in beheer hadden, maar op de website van het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven lees ik (https://www.erfgoedkloosterleven.nl/erfgoedcentrum/kloostergemeenschapp…) dat zij hun archief bij dat erfgoedcentrum hebben ondergebracht. Ik raad je dus aan om dat erfgoedcentrum te benaderen met je vraag. De contactgegevens vind je hier: https://www.erfgoedkloosterleven.nl/contact/contact.html

En mochten zij nou net niet die specifieke info hebben, dan kunnen zij je ongetwijfeld in de goede richting wijzen. Heel veel succes Guche!

Riet Goosen-van Riel zei op 8 juli 2020 om 11:38 uur

Dag Carolien,
Heb zojuist jouw verhaal gelezen. Er komen dan heel veel herinneringen boven.
Ik ben een paar jaar ouder.
Samen met een vriendin Ria den Brok hebben wij de kist van Ria Deenen gedragen. Dat heeft heel veel indruk op ons gemaakt.
Wij waren niet ziek geworden van de A-griep, daarom moesten wij dat doen.
Leuk om de nonnen op de foto’s te zien.
Riet Goosen -van Riel.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 8 juli 2020 om 13:06 uur

Dank voor je reactie Riet, ik zal Carolien mailen ze vindt het altijd erg leuk om nieuwe reacties te lezen. Die periode waarin de griep huishield op het internaat is echt zo'n gedeelde herinneringen voor veel internen van toen, maak ik ook uit jouw reactie op. Kun je misschien nog wat meer vertellen over hoe het er tijdens die griep aan toeging op het internaat? Je zit daar met z'n allen toch dicht op elkaar...

Carolien Dreissen zei op 8 juli 2020 om 14:02 uur

Dag Riet,
Wat een buitengewoon bericht voeg je aan ons kostschoolverhaal toe! Dat de kist met Ria Deenen door kostschoolgenoten gedragen werd, wat een ingrijpend gebeuren...hoeveel jaar was je toen Riet? Was het een eerste confrontatie voor je met de dood als zodanig? Zijn er nog foto's van? Weet je verder nog iets van die begrafenis? Was onze rector de geestelijk begeleider ? Heb je zelf daar begeleiding in gekregen destijds? Kon je daar met anderen over praten? Had je daarna nog contact met haar ouders? Het moet een totale schok voor hen zijn geweest zoals nu voor menigeen in deze Corona tijd het geval is.
Hoop je antwoorden te volgen. Hartelijke groet
Carolien Van den Berg Dreissen.

Carolien Dreissen zei op 31 augustus 2020 om 11:19 uur

Beste Thijs,
Mag ik je vragen om het laatst geschreven stukje van mij ook op de andere site te plaatsen. De vragen die ik stel aan Riet leest ze misschien daar op...in afwachting , hartelijk gegroet met een corona pen i.p.v. Kroontjes pen!
Carolien van den Berg Dreissen.

Mick van Gerwen zei op 31 augustus 2020 om 11:43 uur

Hallo Carolien, Thijs heeft vakantie, dus vandaar dat ik reageer. Ik zal dat bericht ook plaatsen bij de algemene pagina van Mariëngaarde.

janneke v Eenbergen zei op 7 september 2020 om 14:07 uur

Ikzelf ben ook 2 hele weken op kostschool geweest in Aarle Rixtel.
Ik was 12 jaar en zou de laatste klas (door ziekte )van de lagere school daar over doen. Omdat mijn nichtje daar ook was geweest wilde ik dat ook wel. Ik had no 69 Dit moest op al mijn kleding en beddengoed genaaid worden. Ik herinner me mijn cel met het gordijn. Alles wat hierboven door Carolien van de Berg beschreven is was ook zo in 1969 nog. Alleen heel snel douchen op woensdag en op zaterdag. Kleding wisselen alleen op zaterdag. Met de hele klas lopend naar een open plas water om te gaan zwemmen en onderweg zongen we het nummer "in the year 25 " 25 cent van ons eigen geld mochten we meenemen om snoep te kopen in een piepklein snoepwinkeltje. In de klas moest ik handwerken waar ik een broertje dood aan had. Het eten vond ik niet te pruimen maar moest blijven zitten tot mijn bord leeg was. Het eerste weekend moest ik binnen blijven om te wennen zeiden ze en dat was op zich al een ramp. Er was totaal niets te doen want bijna iedereen mocht in het weekend naar huis. De 2e week wist ik al een beetje hoe het daar allemaal moest en ik paste me aan. Het 2e weekend kwam aan en ik mocht naar huis. Op zondagavond zou ik weer terug gebracht worden, maar vanaf zaterdagochtend werd ik ziek. Ik moest overgeven en hoe meer het naar de zondagavond ging hoe zieker ik werd. Mijn ouders kwamen met me praten en ze dachten dat het kwam doordat ik weer naar de kostschool moest. Ze vertelde mij dat het echt niet moest en spraken af dat we maandagochtend gingen uitschrijven en mijn spulletjes ophalen. Ik was plotseling niet ziek meer. De volgende dag in de kamer van de hoofdnon probeerde ze mij om te praten maar mijn moeder gaf gelukkig niet toe. Ik stond er als een bang klein vogeltje bij. Een ervaring dus van 2 weken kostschool en sinds iedereen heel serieus genomen die zei dat die last van heimwee had. Ik ben er nog vaak mee gepest.
Groet, Janneke

Mick van Gerwen zei op 7 september 2020 om 15:17 uur

Hallo Janneke, bedankt voor je bericht. Wat heftig dat je zo ziek werd bij de gedachte dat je terug naar het internaat zou moeten. In ieder geval wel heel fijn dat je van je ouders niet terug hoefde.

Marie-Louise Magis zei op 23 oktober 2020 om 11:22 uur

Wat leuk om al deze verhalen te lezen. Jullie zijn blijkbaar iets ouder dan ik, want in mijn 6e klas hadden we zuster Francien. Juffrouw Wijnen en van Rooij ken ik ook nog. De directrice van de mavo was zuster Immaculata, na haar uittreden was het juffrouw Verhoossel. Veel verhalen herken ik wel. Mijn moeder en 6 zusjes hebben ook hier op kostschool gewoond. En ik? Ik heb 20 jaar naast de school en het internaat gewoond. Wij hadden dus erg veel 'buurmeisjes'. Voor de 'internen' was ik op de MAVO vaak het doorgeefluik van briefjes voor jongens uit het dorp..... :) :)

Jacqueline Coolen zei op 2 november 2020 om 18:29 uur

Bij toeval kwam ik het verhaal van Carolien Dreisen tegen op internet. Zij is geen jaargenoot van mij, maar ik herken haar wel.
Mijn kostschooltijd was een periode, waar ik met oud klasgenoten nooit meer contact over heb gehad. Des te leuker was het daarom om de verhalen te lezen die voor mij nu nog zo herkenbaar zijn.
Ik kom uit een groot gezin van elf kinderen en mijn ouders hadden een damesmodezaak in Helmond. Vanwege de drukte hebben mijn ouders besloten drie kinderen naar kostschool te sturen. Dit was vooral bedoeld om ons betere studiemogelijkheden te geven. Mijn broer ging naar Tegelen en mijn zus Suzanne en ik gingen naar Mariengaarde in Aarle Rixtel. Suzanne ging naar de vijfde klas van de lagere school en ik naar de tweede klas van de Mulo van 1959 tot en met het eindexamen in 1962.
Ik kan me niet herinneren dat ik heimwee heb gehad. Destijds hadden wij thuis geen verwarming op de slaapkamers en alles gebeurde daarom in de woonkeuken of in de huiskamer. Studeren in deze vertrekken, waar iedereen zijn ding deed, was niet eenvoudig. Ik denk dat ik daarom kostschool prima vond, omdat daar tijd en rust was om te kunnen studeren. Ook sporten, toneel, muziek waar mijn ouders geen tijd voor hadden, waren op kostschool wel mogelijk.
Ik las in de verhalen over het wekken s’morgens (“Geloofd zij Jezus Christus”, “In alle eeuwigheid amen”) ben ik ook nooit vergeten. Ik heb het wel eens aan mijn kinderen verteld, maar die kunnen zich daar niet zoveel bij voorstellen.
De “kroeten” die we na de middaglessen kregen waren wel met boter besmeerd, maar zonder beleg. We kregen er soms een kaakje bij en dat verkruimelden we dan op de broodkorsten. Wel bijzonder was, dat we soms een staafje rauwe rabarber erbij kregen en dat deden we dan in plakjes op het brood en daar strooiden we dan wat suiker over.
Tijdens de schoolpauzes deden we het boter, kaas en eierenspel, of een balspel met drie ballen tegen de muur met het versje: “Karel een stiet zijn teen, een, Karel twee sprong over de golven van de zee, een twee, Karel drie brak zijn knie etc. En zo door tot Karel tien. En ook met een lang springtouw met een grote boog en dan met een hele groep om de beurt erin lopen, een sprong maken en er dan weer vlug uitlopen.
Ieder schooljaar verhuisde je naar een andere slaapzaal, ik begon in een couchet met een gordijn op de Jozefzaal, in de derde klas ging ik naar een kamertje met deur in de aanbouw op de Pius X zaal en het laatste jaar naar de Magdalena zaal.
We hadden ‘s morgens en ‘s middags les en na de “kroetenversnapering” gingen we weer naar de klas voor de studie. Zondags gingen we in de ochtend ook naar de klas en dan mochten we brieven schrijven voor thuis of familie. Zuster Tjarda surveilleerde dan. In de vierde klas van de Mulo luisterden we op zondag in de klas naar de top tien van radio Luxemburg.
Op de speelplaats was een volleybalveld en kastiebal speelden we op het sportveld. Ook de sportdagen naar Eindhoven en Oerle waren een mooie afwisseling. Als gymkleding droegen we een donkerblauwe broekrok en de gymleraar was dhr. De Wit uit Mierlo.
Voor het vak Nederlands kregen we dhr. Verberne, die als hij tevreden was over het verloop van de les aan het eind dan gitaar speelde, als ik me het goed herinner was dat wel zwijmelen. Zomaar een jonge mannelijke leraar tussen nonnen en leraressen.
Wie mijn klassenlerares in de tweede klas van de Mulo was weet ik niet meer, Zr. Mariëtte was het in de derde en Zr. Aleydis was het in de vierde. Ik heb nog een prentje met een afscheidsgroet van Zr. Paciana en een prentje van Zr Agneta in mijn oude kerkboek zitten.
Mijn klasgenoten kan ik me nog goed herinneren:
Ans van Roosmalen, Addy Konijn, Tilly Schrier, Mirjam van Zuilen, Thea van Benthem, Riet Meurs, Christa Manders, Miek Raymakers, Marie Louise Dijkman, Georgette Plessers, Willy Stevens, Lieke van der Meijden, Jacintha Prinsen, Riet de Goey, Toos Feijen, Ans van der Putten, Janny Verheyen.
Uit een andere klas herinner ik me nog goed Marlies Remmers uit Tilburg en ik vond nog een prentje van haar plechtige communie in mijn kerkboek.
Voor het Mulo examen zijn Ans van Roosmalen, Addy Konijn, Willy Stevens, Janny Verheyen, Lieke van der Meijden en ik voor een watergolfkapsel naar kapper Prinsen in Helmond geweest en mijn broer (fotograaf) heeft toen officiële portretfoto’s gemaakt. Ik weet niet of zij die foto’s nog hebben, maar ik heb ze nog allemaal.
Leuk om de verhalen van Ans van Roosmalen te lezen. Herinner ik me het goed Ans, dat jouw moeder truien voor jou breide en dat ze die later weer uittrok om een maatje groter te breien? Ik was, net als Ans, afgelopen mei 50 jaar getrouwd. Vanwege Corona hebben we de hele organisatie moeten cancelen, maar vrienden hadden voor ons buiten een defilé georganiseerd en alle vrienden kwamen langs om te feliciteren en brachten een bloem mee en ze hadden allemaal een feesthoed op en ook zongen ze nog een feestlied. Het werd een prachtig boeket. Zo ging de dag toch niet ongemerkt voorbij.
Na mijn trouwen ben ik vanuit Helmond, via Amsterdam en Culemborg in Gouda terecht gekomen en daar woon ik nu alweer 44 jaar. Ik ben hier lid van een club waar ik Ria Rooijackers ben tegengekomen, zij heeft ook op Mariengaarde gezeten, maar dat was voor mijn tijd.
Na de kostschooltijd was het wel weer wennen om thuis een nieuw sociaal leven op te bouwen met nieuwe vrienden. Graag wil ik al mijn jaargenoten van harte groeten en ik ben benieuwd of er nog reacties van bekenden komen. Jacqueline Coolen (e.v. Martien Laukens)

Ans van roosmalen zei op 2 november 2020 om 18:44 uur

Hoi Jaqueline, ik herinner me jou nog goed. En de foto heb ik nog. Heette jouw broer niet Karel. Je zult ook de foto wel hebben gezien waar klas 4 op staat. Die is volgens mij nog genomen voor de mondelinge examens. Dat jij al die namen nog weet. Wij waren vorig jaar 50 jaar getrouwd. Wij zouden met de kinderen naar Curaçao gaan. Door ziekte van mijn man Henk is dat niet doorgegaan. Wij woonden toen nog in Spanje. In de herfstvakantie zijn ze toen naar Spanje gekomen. In september zijn wij weer naar Nederland verhuisd. We wonen nu weer in Rosmalen. Daar zijn zijn we na ons huwelijk ook gaan wonen. Leuk jouw verhaal te lezen.

Jacqueline Coolen zei op 3 november 2020 om 22:27 uur

Hallo Ans, dat was nog eens een snelle reactie. Jij hebt ook een goed geheugen, mijn broer heette inderdaad Carol, maar hij is helaas in 2008 op 60 jarige leeftijd overleden. Die opgedirkte kapsels is wel lachen en moet je relateren aan de tijd van toen. Doordat wij al vijftig jaar uit Brabant weg zijn, zijn we voor familiebezoek naar Helmond dikwijls langs Den Dungen gereden, vaak moest ik dan toch even aan jou denken. Des te leuker dat we nu elkaars verhalen kunnen lezen.
Jammer dat jullie reis met de kinderen naar Curacao niet door heeft kunnen gaan, hopelijk gaat het met Henk, je man, weer beter.
Na bijna zestig jaar stilte, roepen de berichten van nu wel vragen op als: wat hebben we na die kostschooltijd gedaan, zijn we getrouwd en hebben we kinderen, hoe gaat het nu met ons en hoe zien we er na zestig jaar nu uit. Maar deze site is bedoeld om verhalen over onze kostschooltijd te berde te brengen en de meer persoonlijke verhalen moeten elders plaats vinden denk ik.
Ik heb nog wel een aantal foto’s die nog niet op deze site staan, maar ik wist niet hoe ik die kon invoegen, daar moet ik nog even mee aan de slag. Voor nu hartelijke groeten en leuk dat je reageerde..

Carolien Dreissen zei op 5 november 2020 om 23:32 uur

Hallo Jacqueline,
Leuk jouw verhaal te lezen en steeds weer ..oh ja, dat was ook zo...te constateren.
Wat een boel namen weet je nog. Gefeliciteerd met je vijftig jarig huwelijk.
Ik heb genoten van jouw weergave uit de kostschooltijd . Een reünie zie ik niet zo gauw gebeuren. Blijf covidvrij gezond en " wees gegroet!" Carolien Dreissen.

Hallo Ans van Rosmalen, wij hebben al eerder met elkaar gecorrespondeerd, maar toen zat je nog in Spanje. Ik hoop dat je hier in ons thuisland weer gewend bent en wens je alle goeds, Carolien Dreissen.

Ans van Roosmalen zei op 6 november 2020 om 09:21 uur

Hoi Carolien
Wij zijn inderdaad weer terug in Nederland. Het heeft voornamelijk te maken met gezondheid. Omdat we weer in dezelfde plaats wonen was het wennen heel makkelijk. We voelen ons al weer thuis in Rosmalen.
Groetjes Ans

Hoi Jacqueline
Ik heb nog even in mijn fotoalbum gekeken. Ik heb zelfs nog een foto van jouw broer. Die heb ik denk ik gekregen toen hij de foto's gemaakt heeft. Misschien vond hij mij wel aardig. Ik heb ook nog een foto waarop wij (ik denk dat jij het bent) samen staan. Beetje stoer in die tijd. Alsof we aan het liften waren en de rokken wat opgetild. Volgens mij is die foto gemaakt toen we op retraite waren.
Groetjes

JACINTA prinsen zei op 21 november 2020 om 12:53 uur

Leuk al die verhalen te lezen. Als ik de plaatjes zie herinner ik me al de meiden vd klas . En Carolien en Ans herken ik erg goed. Weet niet zo veel meer van mijn jaren daar maar als ik de verhalen lees komt alles boven.
Had n oproep geplaatst voor foto s van de toneeluitvoeringen . En st.nikolaas feesten. Ik was indertijd zwarte Piet en de rector was volgens mij Sinterklaas??

Ans van roosmalen zei op 23 november 2020 om 22:50 uur

Hoi jacinta
Wat leuk dat je een reactie schrijft. Ik herinner me jou ook heel goed. Ik heb nog verschillende foto's waar wij samen opstaan. Ik denk dat die tijdens de retraite gemaakt zijn. Ik ben ook een keer zwarte piet geweest maar dan op rolschaatsen. Om je naderhand weer toonbaar te maken mocht je onder de douche. Ik dacht slim te zijn en ging in bad. Wat vies zeg dat water. Ik weet niet aan welke toneelstukjes jij hebt meegedaan. Er was altijd wel iets. Heb jij trouwens in de buurt van Rosmalen gewoond en zegt de naam Strik jou iets.

Jacinta Prinsen zei op 24 november 2020 om 09:37 uur

Hoi Ans
Leuk een antwoord van je te zien. De naam Strik zegt me wel iets . Ik ben nl. getrouwd met Peter Strik. Waarom vraag je dat? Ik woon al 30 jaar in Nuland .zoals ik lees zijn veel v onze klasgenoten 50 jaar getrouwd . Dus allemaal wel oud geworden. Misschien zijn we elkaar wel ns tegengekomen in Rosmalen wie weet.
Leuk de reactie van je . groetjes en wellicht kun je wat uitleggen over de naam Strik.

Ans van roosmalen zei op 24 november 2020 om 09:45 uur

Hoi jacinta
De wereld is klein. Ik heb vroeger bij de bank van Mierlo gewerkt nu ABN. Mijn collega heette Jeanne Strik en die had een broer die Peter heette. Of het die Peter is weet ik niet. Ik ben waarschijnlijk een keer in de krant of ander blad jullie namen tegengekomen maar heb er toen niets mee gedaan. Ik ben benieuwd. Ik woon sinds eind augustus weer in Nederland. We hebben 13 jaar in Spanje gewoond.

Jacinta prinsen zei op 24 november 2020 om 11:22 uur

Nu ik zal je vertellen jeanne Strik is mijn schoonzus. Ze heeft vroeger op de stationsweg den bosch gewerkt op de bank . En die broer is dan mijn man al bijna 50 jaar. Jeanne die leeft ook nog woont in Oss. Wat n toeval ! Hoop dat er ook nog iemand is die foto s heeft van de toneeluitvoeringen en de st.nicolaas viering. Groet Jacinta

Jacqueline Coolen zei op 4 januari 2021 om 11:18 uur

Hallo Carolien, Ans en Jacinta,
Ik wilde jullie even laten weten dat woensdagavond 6 januari 2020 om 22.00 uur er een uitzending op NPO 1 komt over Het dorp van Huub Stapel en Wim Daniëls. In deze uitzending komt ook Aarle-Rixtel voorbij. Wim Daniëls woonde in Aarle-Rixtel naast Drika en haar zus. Drika, ik dacht dat ze zo heette, was schoonmaakster op kostschool.
Zij zei altijd dat je voor 10 cent bij haar tv mocht komen kijken. Wim Daniëls treedt ook op met een talkshow en heeft veel Boeken geschreven. Hij is ook regelmatig op tv als het over de Nederlandse taal gaat. Martien en ik zijn eens naar zijn optreden in de Goudse Schouwburg geweest en daarin vertelde hij over Drika en haar zus, zij woonden naast hem. Hij noemde ook dokter Tersmette de huisarts.
Dit doet me er ook weer denken dat in onze kostschooltijd de A-griep heerste en dat er veel zieken waren. Ik was toen niet ziek en dat vond ik toen wel heel jammer. Nu is dat wel even anders en ben ik blij dat ik geen Corona heb.
Ik weet niet of de uitzending de moeite waard is, maar ik wilde het toch even laten weten.
Hierbij ook voor jullie mijn feestdagen wens die ik heb rondgestuurd:

En het geschiedde in 2020. Heel de wereld werd verrast door een minder blijde boodschap. Een onbekend virus bedreigde ons.
Velen gingen op weg om zich te laten testen. Ontmoetingen werden beperkt.
Toch vieren we nu Kerst met de aloude kerstgedachte, maar in kleine kring.
Met deze kerstafbeelding van de H. Familie anno 2020 wensen wij familie, vrienden en buren FIJNE FEESTDAGEN.
Laten we hopen dat, zoals in het kerstverhaal, de engel voor 2021 een blijde boodschap brengt voor iedereen.

De afbeelding van de H.Familie anno 2020 had ik geschilderd met een geborduurd mondkapje en er een foto van gemaakt. Die foto zat op de kaart.
Ik wens jullie alle goeds maar vooral een gezond jaar toe.
Hartelijke groeten Jacqueline

Jacinta Prinsen zei op 4 januari 2021 om 11:59 uur

Bedankt voor de tip dat er n uitzending komt op 6 januari v Huub Stapel en dat daar Aarle Rixtel in voorkomt. Zal beslist kijken. Veel gezondheid gewenst in 2021. En laat altijd de "zon" schijnen . Groetjes Jacinta

Bertie Schellekens van Dijk zei op 8 januari 2021 om 16:28 uur

Wat fijn Carolien om jou verhaal hier te vinden. Leuk te zien dat jij nog bevriend bent met Annemie van Nuland en in Oss bij haar thuis op vakantie bent geweest. Ik heb daar ook een week doorgebracht. Was inderdaad heel gezellig. Onze klas is met een stel bij ons thuis op kamp geweest in Leenderstrijp. Juf Wijnen kwam op haar fiets helemaal uit Helmond ons bezoeken.
Hartelijke groeten Bertie Schellekens van Dijk.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 21 januari 2021 om 06:29 uur

Leuk dat je hier reageert Bertie! Zat jij dan dezelfde jaren op Mariëngaarde als Carolien? Goede tijd gehad?

paul de vries zei op 11 februari 2021 om 21:43 uur

In 1957 kwam een zekere Anton zich aanmelden bij juvenaat Etten-Leur Broeders van Liefde. In BHC nieuwsbrief kwam vorig jaar nogal eens regelmatig de naam Anton Grunsven voor. Volgens mij gaat het om een zekere Anton de Jong die, net als ik, na het juvenaat uiteindelijk in de psychiatrische verpleging terecht kwam. Voor het geval dat betreffende Anton mij kent, gaarne bericht hierover. Het kan nu nog!!!
Hartelijke groet en dank, Paul de Vries.

Carolien van den Berg zei op 12 februari 2021 om 12:35 uur

Hi Bertie, wat leuk om een reactie van jou te zien. Sta jij op een van de foto,s uit het feuilleton ? Noemden we je vroeger niet Berta? Zoiets zit in mijn geheugen, maar dat is zo lek als een mandje! Ben jij nu ook om of nabij 76 jaar? Niet voor te stellen hè, hoe het leven je van 12 naar 76 tovert?! Ken jij nog andere klasgenoten met wie je contact hebt? Hoor graag van je, Groetjes, Carolien.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 15 februari 2021 om 15:17 uur

@Paul: dank voor je reactie. Ik heb deze voor de zekerheid ook op onze pagina over het juvenaat Dr. Edward Poppe in Etten-Leur geplaatst: https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/jongensinternaat-dr-edward-poppe… Anton heeft daar diverse keren gereageerd.

Georgette pessers zei op 20 april 2022 om 22:41 uur

Hallo allemaal
Toevallig op internet aan het struinen geweest naar Mariengaarde en daar kwam ik dit verhaal tegen geweldig
Ook ik heb het ziek zijn van Ria degenen meegekregen en vooral rector Swinkels
Zuster Scholastiek oftewel Schol heb ik nog meegenomen naar een reünie en ze is 94 jaar geworden
Heel veel groetjes van mij en ik ben inmiddels 75 jaar
Mijn zusje Marian is helaas 5 jaar geleden overleden
Hopelijk hoor ik snel iets van wie dan ook
Met heel veel liefs en groetjes
Georgette pessers

Ans van Roosmalen zei op 20 april 2022 om 23:49 uur

Hoi Georgette
Ik herinner me je nog goed. En ook je zus Marian. Ze staat zelfs nog op een foto in het andere verhaal van Aarle-Rixtel. Is als sneeuw meisje. Ze had van dat prachtige lange zwarte haar. Ik weet dat jullie een transportbedrijf hadden in Tilburg vlak bij de brug over het kanaal. Jullie hebben toch alletwee je groot rijbewijs gehaald. Volgens mij heeft er zelfs ooit een foto in de krant gestaan van Marian. Leuk hè al die verhalen. Zo ben ik zelf ook hier beland. Jij bent wel jonger dan ik. Ik heb wel lang over de MULO gedaan ik hield teveel van andere dingen.

Georgette zei op 21 april 2022 om 11:14 uur

Wat leuk nu al n antwoord van je te krijgen
En ja we hadden een veetransport
Mijn moeder was de allereerste vrouwelijke chauffeuse en heeft in veel kranten en dagbladen gestaan ik dacht zelfs de Libelle
Marian en ik hebben dat ook nog gedaan en na m’n trouwen zelf ook nog n transportbedrijf gehad
Dus nog steeds al m’n rijbewijzen
Ik sta ook op de foto’s met die prachtige kostuums van dat sneeuwballet
En ik ben met schol op n reünie in Geldrop geweest ik dacht in n hotel daar had ze het koud en is toen onwetend aan de Irisch koffie begonnen (mijn schuld)
Ze had het zo warm en vond het erg lekker ze had er die dag zeker zo’n 5 op
Ze wist niet wat t was
Naderhand is al het kontact verloren
Ik had n druk leven jammer
Maar dit is wel weer heel leuk en ja ik zat vanaf m’n zesde jaar al op kostschool
M’n eerste en m’n plechtige communie gedaan
Bijna 10 jaar en ik vond het verschrikkelijk
De zusjes Remmers Hanneke Marlies en Yvonne zaten er alle drie en die hadden hele lieve ouders
Mijn moeder is nog ooit met de veewagen met kamelen op kostschool geweest en heeft ze toen ook uitgeladen en laten zien
Dat was n happening
Ik weet niet of dat nog iemand weet
Ik hoop snel meer te horen
Georgette
Nu heet ik mevr van der Poel- Pessers en woon in Baarle-Nassau

Marie-Louise Dijkman (van Wieringen) zei op 18 september 2022 om 13:57 uur

Hallo Jacqueline, wat was ik verbaasd toen ik van mijn ex-schoonzus de foto uit de oude doos uit de Libelle kreeg toegestuurd. Wat een aangename verrassing! Ik zou het heel leuk vinden om contact met je te krijgen, alleen weet ik niet hoe we dat gaan doen. Ik weet geen adres of telefoonnummer van je en de Libelle zal die info niet doorgeven. Ik geef je hierbij mijn mobiele nr 06 1900 9118. Als jij ook interesse hebt, bel me dan. Groetjes Marie-Louise
PS Ik heb heel lang geleden nog wel contact gehad met Christa Manders

Marie-Louise van Wieringen dijkman zei op 18 september 2022 om 14:04 uur

Graag contact met Jacqueline Coolen
Mijn tel.nr 06 1900 9118
Ik heb al een stukje naar je geschreven maar wist niet of mijn e-mailadres goed was weergegeven. Vandaar maar 2 keer

Ans van Roosmalen zei op 18 september 2022 om 16:54 uur

Hoi Marie Louise
Misschien weet je nog dat er in 1964 een reünie was in Aarle Rixtel. Jij was er ook. Ik ben toen met jou naar Eindhoven gegaan en 's avonds naar een dansavond. Als het dansen te close werd liep er iemand rond die zei dat je afstand moest houden. Wat een tijd. Iemand heeft mij naar het station gebracht zodat ik met de bus weer naar Schijndel reed waar ik toen woonde. Leuk dat je gereageerd hebt. Je staat trouwens ook nog op een foto die in Aarle Rixtel gemaakt is. Op het schoolplein. Die moet je hier ergens ook nog tegenkomen. Groetjes Ans

Jacqueline Laukens-Coolen zei op 21 september 2022 om 14:38 uur

Hallo Marie-Louise,
Naar aanleiding van een door mij geplaatste kostschoolfoto in Libelle nr. 37 (18 t/m 24 augustus 2022) op blz. 10 onder “Uit de oude doos” met de namen van vroegere klasgenoten, heb jij gereageerd. Via BHIC plaatste jij je telefoonnummer met het verzoek of ik wilde bellen. Inmiddels hebben we elkaar gesproken na 60 jaar, heel erg leuk. Tot nu toe ben jij de enige die gereageerd heeft, of reageren via Libelle kan weet ik niet, het is te proberen. Waarschijnlijk kent niet iedereen de BHIC site. Ans van Roosmalen heeft ook al berichten op deze site gezet, wie weet volgen er nog meer. Hartelijke groeten voor jou en ook voor Ans, Jacqueline

Marie-Louise van Wieringen zei op 22 september 2022 om 12:34 uur

Hallo Ans. Leuk om jouw reactie te lezen. Zo komen er steeds weer nieuwe herinneringen boven. Zoals je hierboven kunt zien heeft Jacqueline geschreven dat wij inmiddels telefonisch contact hebben gehad. Erg leuk. Ik heb via haar foto’s van een strandvakantie waar zij bij was en mijn beste vriendin, weer dingen achterhaald over Christa Manders. Zo staat een leuk sneeuwbal effect. Zou best nog een reünie willen meemaken, maar wie gaat dat organiseren? Lijkt me een mega-klus, maar wie weet. Groetjes

Georgette Pessers zei op 22 september 2022 om 14:38 uur

Hoi allemaal ook ik ken Christa Manders
Ik dacht dat ze zelfs indeelde klas zat als ik
Ik Ben inmiddels 76 en helemaal in voor n reünie
Kom maar op
Lieve groetjes aan allemaal

Jacqueline Laukens-Coolen zei op 22 september 2022 om 17:28 uur

Hallo Georgette, Marie-Louise en Ans,
Van Marie-Louise en Ans weet ik dat ze bij mij in de klas hebben gezeten, maar Georgette bij jou twijfelde ik. Ik weet wel wie je bent, groot en donker en uit Tilburg. Nu je schrijft dat je 76 jaar bent zou je zeggen dat je een jaargenoot moet zijn. Marie-Louise en ik zijn ook 76. Heb je in de derde bij zuster Mariëtte gezeten en in de vierde bij zuster Aleydis. Heb je misschien nog foto’s uit die tijd waarop ook anderen uit onze klas staan. Wat Christa Manders betreft die heb ik nooit meer gezien, terwijl we hemelsbreed niet zo ver van elkaar af woonden, ik in Centrum Helmond en zij op de Gerwenseweg in Stiphout. Stiphout is tegenwoordig ook Helmond. Ik meen me vaag te herinneren dat zij als au-pair naar Frankrijk zou gaan, maar of dat waar is weet ik niet. Nou meisjes tot ziens maar weer, Jacqueline

Georgette pessers zei op 22 september 2022 om 21:13 uur

Hoi hier ben ik weer
Nee ik ben uit de tweede naar huis gegaan daarom weten jullie het niet en ik ook niet
En ja ik ben die zwarte uit Tilburg
M’n zusje is Marian die was ouder als ik
Als je terugleest dan zie je n beetje m’n verhaal
En anders vraag je met mijn toestemming naar m’n mail adres
Ik wil je graag nog meer vertellen
Groetjes maar weer hè en tot horens

Thijs de LeeuwBHIC zei op 10 oktober 2022 om 15:55 uur

Hoi allemaal, naar aanleiding van Georgettes bericht: wij kunnen dus helpen om contact te leggen achter de schermen. Mocht iemand met haar in contact willen komen, dan kun je mailen naar info@bhic.nl o.v.v. Pensionaat Mariëngaarde.

ILONA steenman-berkes zei op 12 augustus 2023 om 15:11 uur

ik heb in 1981 de reunie georganiceerd in Geldrop Ben van1949tot 1955 op mariengaarde gezeten .ik zie veel bekende namen erg leuk

Thijs de LeeuwBHIC zei op 14 augustus 2023 om 07:37 uur

Bedankt Ilona voor het reageren op Caroliens verhaal. Wat leuk dat zoveel namen in dit artikel je nog bekend voorkomen. Herken je ook veel van het leven op dit pensionaat, zoals Carolien het hier beschrijft? Wat herinner jij je met name nog aan deze tijd?

Magda van hartevelt zei op 4 juni 2024 om 19:25 uur

Ik zat van 1967 tot 1969 op mariengaarde heb vele namen uit mijn groep ..Carla en Ellen Hebben.
Mieke Schaftrad,Bernadette hoe,Mieke van Beusekom,mieke voort,Marianne Elsing,Ingrid Stumpers,Maria van dijk en zus?, Hanneke Relou,Annelies Steijn en zus,Hannie letters,Hannie v/d Einde Dorien ..? In de aula keken we op dinsdag Peyton Place,op de binnenplaats castieen(slagbal) uit vorige berichten van Els Maas wij hadden geen slijterij.
Heb goede en minder goede herinneringen ook van overlijden rector tijdens sportdag kanik me heel goed herinneren.
Eerste jaar sliepen we op chambrettes met gordijn ( boven de lhno) daarn a kamer met deur.
Eenmaal per week mocht jedouchen schoenen buiten zetten dan werd je gewekt.
Zuster wilhelmo was heel lief ik had nr.56...ook de Ric. Kastjes kan ik me goed herrinneren
In de keuken hielp een zekere ??Miet..Riet zeer aardige vrouw
Heb voor 5jaar terug 41 jaar in aarle -rixtel gewoont .
Nu geniet ik samen met mijn man van ons pensioen aan zee..

Riet Goosen - van Riel zei op 4 juni 2024 om 20:14 uur

Dag Caroline,
Ik ben wel een beetje laat met antwoorden. Hoop dat je het nog leest.
Bij die begrafenis was ik 15 of 16 jaar.
Heb geen contact meer met die ouders gehad.
Of de rector bij de begrafenis aanwezig was weet ik niet meer.
Heb verder geen begeleiding gehad.
Vond het toen wel moeilijk. Maar ik kende het meisje niet zo goed. Ik denk dat het dan nog moeilijker zou geweest zijn.
Gr.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 10 juni 2024 om 13:11 uur

Veel dank Magda en Riet voor jullie reactie op het verhaal van Carolien. Ook bij jullie nog veel levendige herinneringen aan het pensionaat zo te lezen. Ik zal haar nog via de mail op de hoogte brengen! Hartelijke groet,

Carolien van den Berg zei op 19 juni 2024 om 08:57 uur

Beste lezers en schrijvers van Mariëngaarde,
Zo leuk om weer verhalen te lezen van deez en geen.
Wat een namen van zusters kwamen daar weer naar boven!
Een reünie zie ik er niet van komen maar mocht iemand de energie opbrengen zal ik het graag horen!
Blijf gezond en geniet waar het kan,
Lieve groetjes van
Carolien van den Berg

Thijs de LeeuwBHIC zei op 24 juni 2024 om 15:11 uur

Nog bedankt voor deze leuke reactie Carolien! En vast tot ziens : )

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.