Dat houdt in: verpleging van zieken en bejaarden; opvang van ongehuwde moeders (Magdalenastichting); verzorging en opvoeding van verwaarloosde kinderen en psychisch gehandicapten.

Met die doelen voor ogen is de congregatie in 1872 in het leven geroepen door de Heerlense priester Peter Joseph Savelberg, die zes jonge vrouwen uit Heerlen en (Duitse) omgeving bijeenbracht om de noden aan de onderkant van de maatschappij te lenigen. Vandaar dat we de congregatie ook wel kennen als de Zusters van Heerlen.

Het moest een sobere en eenvoudige gemeenschap worden, die iedereen die maatschappelijk buiten de boot viel, steun zou verlenen. De congregatie groeide al snel uit tot 21 kloosters en telde eind jaren veertig zo’n 2.000 vrouwen in 72 woongemeenschappen in Nederland en België. Zij was daarmee een van de grootste congregaties van Nederland. Meer dan 3.000 vrouwen zijn in totaal bij de Kleine Zusters ingetreden.

De congregatie stond open voor vrouwen zonder opleiding, zonder geld of met een handicap, en bood daarmee ook intern kansen aan vrouwen om zich te ontwikkelen op een manier die anders niet mogelijk geweest zou zijn.

In 2010 waren er nog 240 Kleine Zusters in leven. “Volgens de prognose is het afgelopen in 2035. Dan is het ongeveer einde verhaal”, zegt zuster Esther in de documentaire van Annemarie Strijbosch “De Kleine Zusters van de Heilige Joseph” uit 2009.

Zie ook aflevering 207 van Andere Tijden uit 2010.

De congregatie is op 12 oktober 1907 geaffilieerd aan de Orde van de Minderbroeders Franciscanen. Op verzoek van diezelfde Franciscanen zond de congregatie vanaf 1922 ook zusters naar China.

Dat was niet zonder gevaar, blijkens de waarschuwing die de zusters kregen die zich aanmeldden: “mogelijk keer je nooit terug, of je wordt martelares.” In 1952 worden de missionarissen China uitgezet en verleggen de Kleine Zusters hun missiewerkterrein naar Kenia, Tanzania en Indonesië.

In Noord-Brabant hadden de Kleine Zusters kloosters in:

- Bosschenhoofd, Huis Seppe, voormalig Sint Gerardushuis;
- Eindhoven, klooster Eikenburg en klooster in Sint Jozefziekenhuis;
- Ginneken, Huis Moederheil, Valkrust, Valkenhorst;
- Princenhage (Liesbosch), klooster en voormalig grootseminarie;
- Sint-Michielsgestel, klooster in seminarie Beekvliet.

Buiten Noord-Brabant hadden ze huizen in Ambt-Delden, Den Haag, Deventer, Diepenveen, Dordrecht, Egmond aan Zee, Gouda, Den Haag, Heerlen en diverse andere plaatsen in Limburg, Nijmegen en Zeist. En buiten Nederland waren ze aanwezig in België en in de missie in Kenia, Indonesië, China en Taiwan.

Foto’s
Peter Joseph Savelberg (1827-1907). Bron: Wikimedia.
Zuster van de Congregatie van de Kleine Zusters van Sint Jozef, ca. 1950. Bron: Katholiek Documentatie Centrum, fotonr. 1A20814.
Ginneken, zusters in de tuin van Moederheil, 1940. Bron: Katholiek Documentatie Centrum, fotonr. 1A20810.
Sint-Michielsgestel, 50-jarig jubileum van de Kleine Zusters van de Heilige Joseph op het Kleinseminarie Beekvliet, 1950. Fotograaf: Charles Verzijl. Origineel: Fotocollectie Bisdomarchief. Bron: BHIC, fotonr. FCBA01530000.

Bronnen
Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.
Website Savelberg Museum.
Andere Tijden.