Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970
Paters & Nonnen

In 1820 stuurde de overste van de Franciscanessen van Dongen enkele van haar zusters naar Etten om daar een een pensionaat en een dorpsschool voor meisjes te beginnen en een nieuwe, zelfstandige congregatie op te richten. Dat laatste was noodzakelijk, omdat de congregatie in Dongen het door de regering gestelde maximum van twintig leden dreigde te overschrijden.

Onder leiding van moeder Marie Joseph (Maria Raaijmakers, 1781-1867) zetten de zusters zich in Etten aan hun taak. In 1832 zou moeder Marie Joseph op dezelfde manier vanuit Etten weer een nieuw klooster in Roosendaal stichten, de Franciscanessen van Mariadal.

De congregatie verzorgde onderwijs aan arme meisjes, later uitgebreid met ULO, MMS, een kleuterleidstersopleiding, een huishoudschool en een kweekschool. De meisjes verbleven in internaten. Verder waren zusters werkzaam in de wijkverpleging, ziekenhulp, bejaardenzorg en zorg voor gehandicapten, eenzamen en daklozen, zwakzinnigenzorg, pastoraal werk en huishoudelijke hulp in pastorieën.

Vanaf 1924 gingen er ook zusters naar de missie. Tegenwoordig omschrijft men het doel als ‘Het vormen van een leefgemeenschap van religieuzen die door leven en werken getuigt van de Blijde Boodschap’.

De congregatie heeft in Nederland 49 kloosters gehad, waarvan 27 in Noord-Brabant:
- Biezenmortel, Beukenhorst (Bonaventura);
- Bergen op Zoom, klooster en kostschool (Hoogstraat);
- Breda, Sint-Gerardusgesticht, klooster Maria Immaculata, huize Sint Frans (Piusgesticht), klooster Maria ter Engelen, Sint-Claragesticht;
- Den Hout (Oosterhout), Sint-Jozefgesticht;
- Etten, Klooster en moederhuis 't Withof;
- Helmond, klooster Keizerinnendaal;
- Klundert, Moeder-Joannagesticht;
- Lepelstraat, Sint-Antoniusgesticht;
- Leur, Sint-Dominicusgesticht;
- Made, Sint-Elisabethgesticht;
- Nieuwkerk (Goirle), klooster van het H. Hart van Jezus;
- Oud-Gastel, Sint-Bernardusgesticht;
- Princenhage, Mariagesticht en Sint-Alphonsusgesticht;
- Prinsenbeek, Sint-Franciscusgesticht;
- Rijsbergen, Sint-Annagesticht;
- Sprundel, Sint-Vincentiusgesticht;
- Standdaardbuiten, Sint-Antoniusgesticht;
- Teteringen, Missiehuis Sint Franciscus Xaverius;
- Terheijden, Sint-Thomasgesticht;
- Tilburg, Huis Daniël de Brouwer, voorheen Petrus-Dondersgesticht;
- Ulvenhout, Sint-Theresiagesticht;
- Wagenberg, Sint-Aloysiusgesticht Maria-Assumpta.

De kloosters buiten Brabant lagen in Zeeland en Noord- en Zuid-Holland en verder waren er missiekloosters in Congo, Suriname en Indonesië.

We komen de congregatie onder verschillende namen tegen: Zusters van Etten, Penitenten-Recollectinen van Etten-Leur, Franciscanessen van ’t Withof, Franciscanessen van het Instituut St. Joseph, of helemaal voluit: Congregatie van de Religieuzen Penitenten-Recollectinen van de Reguliere Derde Orde van de H. Franciscus van Assisi.

Foto’s
Zuster Maria Vitalia (1877-1960), c. 1920. Bron: Katholiek Documentatie Centrum, fotonr. 1A20763.
Drie zusters Penitenten-Recollectinen van Etten op de binnenplaats van hun klooster, 1930. Bron: Katholiek Documentatie Centrum, fotonr. 1A20764.
Breda, de Zusters Franciscanessen van Etten verlaten hun klooster aan de Markstraat, 1971. Fotograaf: BN De Stem / Johan van Gurp. Bron: Stadsarchief Breda, fotonr. JVG197106XX762.

Bronnen
Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant, Alphen a/d Maas, 2010.
Website franciscaanse beweging.
Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960, lemma Franciscanessen van Etten.
Wikipedia, Franciscanessen van Etten.

6

Reacties (6)

AnneMarie Rip zei op 6 mei 2020 om 21:54 uur

Beste zusters,
mevrouw M.A. Dekker is overleden en de rouwkaart van zuster Tescelina (Catharina Cornelia Maria Bastiaansen) heeft haar helaas niet bereikt.
Mijn verzoek om mevrouw Dekker haar adres uit uw adressenbestand te verwijderen. Van Gennepstraat 12, 2132 SB Hoofddorp

Marilou Nillesen zei op 8 mei 2020 om 19:44 uur

Goedenavond mevrouw Rip, bedankt voor uw berichtje. Voor alle duidelijkheid: we hebben enkel een verhaal over de Franciscanessen op onze website staan. We beschikken niet over het adressenbestand.

Mogelijk kunt u het via deze weg proberen? info@franciscaansebeweging.nl
Of anders kan het Erfgoed Kloosterleven u mogelijk verder helpen:
info@erfgoedkloosterleven.nl

Pierre Gruca zei op 7 augustus 2020 om 21:43 uur

De onderste foto zijn de laatste zusters die het klooster in Terheijden bewoonden. Dat klooster stond in de Markstraat en niet in de Marktstraat.
De straat loopt uit op de haven aan de rivier de Mark, vandaar de Markstraat. Van het klooster staat er nog alleen de voorgevel, nu opgenomen in sociaal-cultureel centrum " de Cour"

Marilou Nillesen zei op 11 augustus 2020 om 12:11 uur

Bedankt voor je oplettendheid, Pierre, het is inmiddels aangepast. Dank voor je correctie!

Mieke zei op 23 december 2022 om 12:52 uur

Afgelopen week kreeg ik een prentje Ter Herinnering aan uw Heilige Professie van Soeur Marie Perpetua in de wereld genoemd Elisabeth Drijvers den 26 december 1892. te Etten. Misschien heeft iemand nog een foto van haar. Zou mooi zijn dit samen te kunnen voegen.

Thijs de Leeuw zei op 27 december 2022 om 10:19 uur

Hallo Mieke, misschien kan het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven je aan een foto helpen. Dit centrum beheert het archief van de Franciscanessen van Etten, waaronder een fotocollectie en bijvoorbeeld ook een rubriek 'Leden van de congregatie'. Online kun je alvast de inventaris doorbladeren: https://www.erfgoedkloosterleven.nl/zoeken/collecties-zoeken.php?mivast… Contactgegevens vind je hier: https://www.erfgoedkloosterleven.nl/contact/contact.html

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.