Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Het Thomasklooster in Terheijden, vanaf 1998 De Cour

Kloosters

Vanaf 1885 tot 1971 hebben de zusters in Terheijden hun werkzaamheden in het onderwijs verricht, waarna het kloostergedeelte aan openbare functie heeft gekregen. Na de sloop van de schoolgebouwen en de nieuwbouw van gemeenschapshuis De Cour is de voorgevel helaas op een lelijke manier gemoderniseerd.

Dit van oorsprong sjieke 19e eeuwse pand is gebouwd als woning voor de Eerwaarde Zusters Franciscanessen van Etten. Zij kwamen hier onderwijs geven aan meisjes, alsmede de kleuters “bewaren”. Dit was op verzoek van de pastoor namens de parochie. Het complex, het klooster met de scholen, droeg de naam “St. Thomasgesticht”, zo genoemd naar de initiatiefnemer pastoor Thomas van Raak. De aangebouwde school is later uitgebreid met een huishoudschool en een aparte kleuterschool.

Het Thomasklooster aan de Markstraat in 1915
Het Thomasklooster aan de Markstraat in 1915

Pastoor Van Raak was overleden in 1875 en blijkens zijn testament was een van zijn laatste wensen:
“Een weiland van 4 hectaren en 30 aren in de polder van Zwartenberg en een weiland van 2 hectaren in de Ketelpolder bij Moerdijk plus een bedrag f 6000,- gaan naar het kerkbestuur om daar mee te komen tot de oprichting van een onderwijsgesticht.” Als architect werd P. Soffers aangetrokken. De nieuwbouw inclusief inrichting werd begroot op f 11.000. Pas in maart 1884 vond de aanbesteding plaats en begon de Terheijdense aannemer C. Cornelissen. De bouwstenen kwamen uit Boom in België en werden vervoerd door de Terheijdense schipper Spring in ‘t Veld. Aan de bouw hebben de volgende plaatselijke ambachtslieden gewerkt: metselaar J. van Boxsel, smid Dekkers, koperslager Van Breemen, schilder Kop, behanger Van Aken en boomkweker Akkermans. Eind 1884 was de nieuwbouw een feit.
De “Bepalingen omtrent de Parochiale School voor R.C. Meisjes te Terheijden” tussen de parochie en de Ettense congregatie, werden goedgekeurd op 21 december 1884.

De Markstraat met het klooster en de school op een prentbriefkaart
De Markstraat met het klooster en de school op een prentbriefkaart

Het nieuwe klooster kreeg de naam Thomas-Gesticht vanwege het beeld dat meteen na het gereedkomen van het gebouw hoog in de voorgevel werd geplaatst. Dat beeld stelt de H. Thomas voor en verwijst naar pastoor Thomas van Raak.

Tot 1971 hebben de zusters hier hun werkzaamheden verricht, waarna het gebouw werd verkocht aan de gemeente Terheijden. Daarna heeft het kloostergedeelte een openbare functie gekregen met o.a. Bibliotheek en Brakkensoosje. Verder is het een tijdje atelier geweest voor enkele kunstenaars.

In 1984 is bij gelegenheid van het 100-jarig bestaan een tentoonstelling gehouden door heemkundekring De Vlasselt en is een themaboekje uitgegeven over de geschiedenis van het Thomasklooster. Daarbij waren de laatste zusters ´soeur´ Martha en Bernadette aanwezigen en ook de laatste onderwijzeressen juffrouw Diepstraten, Kock, Hermans en Rasenberg-Schets.

Klooster en school in 1989
Klooster en school in 1989
Foto: Wies van Leeuwen / Provincie Noord-Brabant, 1990. Bron: BHIC)
Foto: Wies van Leeuwen / Provincie Noord-Brabant, 1990. Bron: BHIC)

Na de sloop van de schoolgebouwen is in 1998 de nieuwbouw van een sport- en evenementencentrum De Cour verwezenlijkt. Het monumentale kloostergebouw is daarbij omgevormd tot entree. Het voorgebouw van De Cour dateert van de bouw in 1884. Helaas is de voorgevel op een lelijke manier gemoderniseerd. De feestelijke opening vond plaats op 17 oktober 1998. De naam DE COUR is een Franstalig woord en verwijst naar de oude speelplaats van de school, die vroeger door de zusters de koer werd genoemd.

Achter het voornalig Thomas-klooster ligt nu de Thomashof. De naam verwijst naar het voormalige klooster.

Bronnen

Johan van der Made, 100 Jaar Thomasklooster, Uitgave Heemkundekring De Vlasselt 25 (1984)
Pierre Gruca, Pastoor Thomas Antonius van Raak 1847-1875, nog niet gepubliceerd (2020)

1

Reacties (1)

Pierre Gruca zei op 2 december 2020 om 19:16 uur

Op 29 december 1884 kwamen de eerste zes zusters Franciscanessen van Etten naar Terheijden om daar een bewaarschool , een lagere school voor meisjes en later ook een naaischool te starten.
Overste van de zusters was Zr. Paula van Schendel (1843-1888) , Zr. Philippa Rosing (1856-1944) was de hoofdonderwijzeres met akte Duits, Zr. Eulalie van Baal (1862-1935), onderwijzeres met akte Frans, Zr. Marie-Constance Roels (1854-1933), handwerken,
Zr. Valentine van Rooyen (1859-1935), bewaarschool en Zr. Canisia Reysbosch(1842-1921) ,keukenzuster.
De zusters kwamen met een rijtuig naar Terheijden en pastoor Antonius Smits stond al bijtijds op de uitkijk en zodra hij het rijtuig aan zag komen , riep de pastoor: “Canisia, kom af! Canisia, kom af!
Zuster Canisia Reysbosch, de keukenzuster kende de pastoor nog van het klooster in Wagenberg , waar zuster Canisia ook al in de keuken de pollepel zwaaide.
De zuster die de kroniek schreef, vermeldt daar wel fijntjes bij dat de pastoor geen erg had in de kersverse moederoverste, zuster Paula, en het eerste hoofd van de meisjesschool, zuster Philippa.

Uit: Sr. M. Annette P.R. Geschiedenis der Penitenten Recollectinen van Etten, Etten 1951

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.