Franse jezuïeten in ballingschap kochten het kasteel in 1881. Omwille van de antiklerikale wetgeving hadden de jezuïeten het land moeten verlaten. De novicen en junioren kwamen terecht in Gemert. Ze noemden het huis Notre-Dame de l’Espérance. Nog geen twee jaar later brandde het kasteel af, maar het herstel werd krachtdadig ter hand genomen.
Ver van Frankrijk was de roepingenpromotie moeilijk, waardoor het klooster niet tot bloei kwam. De jezuïeten keerden dan ook naar hun land terug, toen het sein in 1896 op veilig werd gezet. Toch hielden ze het kasteel in eigendom aan. Niet ten onrechte, zobleek, want in 1901 werd de orde door de Wetten van Combes opnieuw gedwongen haar opleidingshuizen buiten Frankrijk te vestigen.
Van april 1900 tot augustus 1901 hadden de jezuïeten het huis aan Paters Assumptionisten verhuurd, die in Frankrijk ook niet werden geduld. Ze vestigden er hun noviciaat, dat een jaar later naar België verhuisde. Niet alleen vanwege de moeilijke leefomstandigheden, maar ook omdat de jezuïeten zelf hun huis misschien weer zouden terugvragen. En dat gebeurde. Ruim 100 filosofiestudenten uit de provincies Champagne en Toulouse werden in Gemert gehuisvest. Het kasteel bleek echter te klein en werd tussen 1907 en 1909 uitgebreid. In de Eerste Wereldoorlog verbeterde de verhouding tussen kerk en staat, zodat de jezuïeten naar Frankrijk konden terugkeren. Ze verlieten Gemert in 1918.
Sinds 1916 huurden de Paters van de H. Geest het kasteel. De spiritijnse studenten filosofie, die in 1914 naar Gemert waren gekomen, volgden de lessen bij de jezuïeten tot 1916. De spiritijnse congregatie kocht het kasteel in 1928 en vestigde er het grootseminarie.
In 1935 werd een kapel gebouwd in de gedempte tussengracht. Op 11 mei 1940 schoten de Duitsers de zuidelijke vleugel van de jezuïetenbouw in brand. Deze werd hersteld in 1943.
In 1960 is de jezuïetenbouw door middel van een nieuwe refter en glazen loopgang verbonden met de hoofdbouw. In 1970 werd het seminarie gesloten en verplaatsten de spiritijnen het provincialaat naar Gemert. Kasteel Gemert was tot 2010 nog in gebruik als klooster voor oud-missionarissen, provincialaat en het archief. Daarna werd het verkocht.
Bron: Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.
Foto's: BHIC / Frans van de Pol, 2016
Reactie toevoegen