Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Het convict en pensionaat Sainte Marie te Roosendaal

Kloosters

Toen de stichter en beheerder van Instituut Sandeling, een pension voor ‘deftige jonge heren’, overleed en het instituut werd opgeheven, vroeg pastoor P.J. Kuylen van de parochie Sint Jan de Doper de Broeders van Saint Louis om dit hiaat op te vullen. Op aandrang van de pastoor stelde de gemeenteraad de gebouwen op 12 juni 1865 gratis ter beschikking, zodat de broeders 29 juli van dat jaar met hun onderwijstaak konden beginnen.

Roosendaal, Moederhuis Sainte Marie. Foto: Collectie Jan SmitsZe woonden voorlopig in een klein huis aan de Bloemenmarkt. Kort na hun vestiging kochten de broeders twee weilanden in De Vught, om daar een nieuw klooster en een school te bouwen. Ze konden de school en het klooster al in 1870 betrekken.In 1884 kreeg de middenbouw er een verdieping bij en werd de benedenverdieping vergroot tot kapel, aanvankelijk gewijd aan Saint Ignace, maar later aan Sainte Marie. Dat werd ook de naam van de school. In de loop van de twintigste eeuw volgden talloze verbouwingen. Het grote gebouw omvatte een pensionaat, scholen en een neogotische kapel met een vijfzijdig gesloten koor.

De broeders hebben de vestiging op 1 augustus 1968 opgeheven. De school leverde veel leerlingen aan het Norbertus Lyceum en werd in 1966 van de Vughtstraat verplaatst naar de Laan van Luxemburg. De broeders woonden tot augustus 1982 in een huis aan de Torenstraat en tot 31 maart 1999 in de Mathildadonk. Vanaf 1970 tot de sloop in 1977 woonden er gastarbeiders in het gebouw.

Het broederhuis met school bestond uit een middenbouw en twee zijvleugels, elk van een verdieping. De rechtervleugel bevatte de school, de linker het broederhuis. Beide vleugels waren met twee grote poorten verbonden met de middenbouw. In de topgevel stond een beeld op een sokkel. Op het dak stond een vierkant opengewerkt klokkentorentje.

Afbraak van het complex. Fotograaf: © Marius C.J. Broos, 1976
Afbraak van het complex. Fotograaf: © Marius C.J. Broos, 1976

Bron: Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010

Foto's
  1. Moederhuis Sainte Marie (collectie Jan Smits)
  2. Afbraak van het complex. Fotograaf: © Marius C.J. Broos, 1976
25

Reacties (25)

Joop Thuring zei op 15 oktober 2019 om 16:50 uur

Van 1950-1956 was ik 'intern' op Convict Sainte Marie (Vughtstraat 2) in Roosendaal. De bovenste foto toont een deel van de frontzijde dat onmiddellijk grensde aan de Vughtstraat. Achter de ramen op de benedenverdieping bevond zich de recreatiezaal van 'De kleine kant'. De onderste foto tijdens de afbraak: hier herken ik niets dat wijst op het 'Convict'.

fer Broeders zei op 26 oktober 2019 om 13:59 uur

Ik zat er van 157 t/m 1960. De enige die ik nog spreek uit die tijd is
Jackie Kempenaars. Ben benieuwd of er nog meer jongens uit die tijd
gereageerd hebben??
Fer Broeders / Rotterdam.

Joop Thuring zei op 26 oktober 2019 om 15:00 uur

Dank voor teugkoppelen. Helaas, als ik me goed herinner hadden enkele oud-leerlingen eerder gereageerd met hun persoonlijke verhalen over interacties tussen opvoeders en 'ínternen'. Die mis ik hier (vorm van censuur?). Zo ook een foto van een lagere schoolklas met een onderwijzer. Dit had namelijk praktisch gezien niets van doen met het 'Convict'. Die weglating is dus correct.

Frank Smit zei op 28 november 2019 om 11:15 uur

Hoi Ferry
Ik zat in jouw tijd op de ULO st Marie in Roosendaal

Joop Thuring zei op 2 januari 2020 om 19:21 uur

Ik heb nog eens beide foto's zorgvuldig bestudeerd. De begeleidende tekst kwam nogal verwarrend over. De locatie aan de Vughtstraat betrof een complex met een Lagere school, het pensionaat (in de volksmond 'het Convict' genoemd) en een neogotische kapel. Blijkbaar stond op het dak een torentje maar dat is mij ontgaan in al die zes jaar. Op de foto onder behoort de toren links bij de St. Jan de Doper kerk aan de Markt. Deze foto laat de noordkant zien waar grotendeels de broeders gehuisvest waren. Recht onder het raam van de kamer van broeder Overste. De buitenmuur links geeft de scheiding aan tussen dat complex en de woningen aan de Bloemstraat. Rechts onder met grijze muur: de refter van de 'Grote kant' waar de kastdeuren al zijn verwijderd.

Joop Thuring zei op 29 januari 2020 om 09:45 uur

Nog een aanvulling. Recent medestudent Jan Buiteman gesproken. Onze Convict tijd had een overlap van vijf jaar. Hij herinnerde zich wel dat torentje op het dak van het kapel. Op zijn recreatie fietstochten herkende hij dat torentje bij een sloperij ten oosten van het vliegveld 'Seppe', zoals dat toen kort en krachtig in de volksmond heette.

Joop Thuring zei op 2 februari 2020 om 10:59 uur

GEDENKPLAAT OUD-CONVICTENAREN OMGEKOMEN DOOR OORLOGSHANDELINGEN




Aan het afgebroken deel van het complex, zoals de foto laat zien, was een lange gang gesitueerd met aan de kopse kant een ingemetselde gedenksteen. Deze bevatte de namen van zeven Convictenaren die door oorlogshandelingen waren omgekomen. Daarbij hing een zogenaamde eeuwigdurende brandende lamp. Ik vermoed dat deze de sloop niet hebben overleefd, maar ik beschik wel over een foto daarvan. Kunnen we op een digitale wijze de lamp weer ontsteken en in lengte van jaren brandend houden; ignis ardens.




Foto: Sturm, Roosendaal (klik op de afbeelding om deze te vergroten)

In een feestgids van jongensschool Convict Ste Marie, uitgegeven in het voorjaar van 1946, staat een artikel over de onthulling van deze gedenksteen:




Klik op de afbeeldingen hieronder om deze te vergroten:











Het feestnummer in kwestie was een uitgave van COSAMA, de Jongstudentenvereniging van het Convict Ste Marie. Deze vereniging vierde in het voorjaar van 1946 haar vierde lustrum. Al lezende in dit nummer van 'Cosama Clubleven' vielen mij twee zaken op: blijkbaar werd de gedenksteen in 1946 bij die gelegenheid onthuld. Dat was mij niet bekend, wel dat deze in 1950 aanwezig was. Dat wijst erop dat empathie - human interest - slagvaardig ten uitvoer werd gebracht. Vervolgens, in de tekst ontbreken de namen van de broers Ben en Hans Fontein (16 en 14 jaar resp.) maar staan weer wel op de gedenksteen. Beiden kwamen om op zaterdag 7 oktober 1944 in Hengelo (Ov) bij een bombardement op het centrum van die stad door de Amerikaanse 9e Luchtmacht.

Marilou Nillesen zei op 4 februari 2020 om 11:27 uur

Ja hoor, als je de foto mailt naar info@bhic.nl ovv convict en pensionaat Sainte Marie te Roosendaal, dan plaatsen we de foto er graag bij.

Alvast dank voor alle moeite!

Thijs de Leeuw zei op 6 februari 2020 om 07:26 uur

@Joop: de foto is aan je reactie toegevoegd, bedankt nog. Je kunt de foto trouwens nog in grotere versie bekijken met rechter muisknop, 'afbeelding bekijken' of 'openen in een nieuw tabblad'.

Joss Hopstaken zei op 11 februari 2020 om 15:28 uur

Pastoor P.J. Kuylen was niet van de Annaparochie maar van de parochie van Sint Jan de Doper te Roosendaal

Thijs de Leeuw zei op 12 februari 2020 om 06:25 uur

Bedankt voor deze correctie, Joss, we passen het meteen aan.

Rosemary Sharpe zei op 24 februari 2021 om 15:15 uur

My father was in Roosendaal during the spring of 1945. I have a faded copy of a programme of entertainment. My Father was a tenor singer and his brother played the trumpet. Brother Medandus and
Brother Augustinous played the piano. I have been trying to find any information about this place for sometime now. Was it a Friary, did it billet soldiers during WW2, or was it a place for entertaining the troops

Joop Thuring zei op 25 februari 2021 om 10:18 uur

No soldiers had been billeted in this boarding school during the war time to the best of my knowledge and belief and definitely not in the said springtime (first hand information). Yes, there was a playing stage attached to the adjacent primary school. Another possibility is a Friary housing Mill Hill fathers within the town of Roosendaal, province Noord Brabant.
Does this mean that your father and your uncle had been enlisted in the same Regiment. May be that the faded copy or other archived family documents may disclose details for interpretation of the whereabouts of your family members of the previous generation during their 'Holland' period.
The named brothers do not ring a bell, alas.

Peter van der Wegen zei op 14 juni 2021 om 14:27 uur

Via een oom van mij ben ik in 2006 in het bezit gekomen van de een ingelijste foto van de eerder genoemde ingemetselde gedenksteen. Voor ons was vooral de naam Piet van der Weegen belangrijk. Zijn ingekort verhaal staat op https://brabantsegesneuvelden.nl/persoon/piet-van-der-wegen-tilburg-1921. Waar deze gedenksteen geplaatst was, was tot voor kort onduidelijk (nu via BHIC de link gekregen), omdat de namen niet aan elkaar te linken waren . Het zou mooi zijn als dit nog na te gaan is via boeken over de jaarjangen o.d. Zo heb ik ook zijn inschrijving bij de TU-Delft teruggehaald, waar zijn naam ook vermeld is in een plaquette.
Voor mij rest nu nog het vinden van zijn graf. Hiervoor zijn enkele mogelijkheden in/ rondom Braunschweig (D). Hiervoor heb ik al contact met de Oorlogsgravenstichting.

Thijs de Leeuw zei op 14 juni 2021 om 15:16 uur

Dank voor deze update Peter en de link naar het verhaal. Goed om te lezen dat deze zoektocht al vruchten afwerpt. Hopelijk helpt de Oorlogsgravenstichting je weer een stap verder. Houd ons vooral op de hoogte zou ik zeggen! Hartelijke groet,

Fer Broeders zei op 14 juni 2021 om 16:24 uur

Hallo Frank Smit,
Bedankt voor je bericht, maar helaas heb ik je e-mail niet.
Ik hoop dat ze jou mededelen dat ik dit heb geschreven.
Mijn e-mailadres is:
ferrini@hetnet.nl
Ben benieuwd!!
Fer

Thijs de Leeuw zei op 16 juni 2021 om 18:44 uur

Hallo Fer, dank voor je bericht. We hebben het aan Frank doorgegeven.

Frank Smit zei op 9 september 2021 om 12:49 uur

Hallo Fer Broeders
Ik heb nog wat fotos van het Convict

Fer Broeders zei op 10 september 2021 om 15:06 uur

Frank stuur svp direct naar
mijn e-mailadres
ferrini@hetnet.nl
Bij voorbaat dank.
Fer

Fer Broeders zei op 7 februari 2022 om 16:31 uur

Gelieve de foto’s van Frank aan mij door te mailen.
ferrini@hetnet.nl
BVD
Fer Broeders

chris pietersen zei op 7 maart 2022 om 12:58 uur

Ik wil wat uitleg geven bij de fotos. Ik zat op het convict Ste Marie van 1962 tot 1966...Wat je ziet is nog een stuk van wat wij "de grote kant"noemden.Op de middelste etage zie nog net twee deuren..Dat waren kleine kamers ,er waren er 16..Aan de linker kant, waren ook bedden geplaatst. Op de begane grond zie nog twee kasten.Dat was in mijn tijd,onze refter. Het raam daar voor was het bureau van de broeder overste. In mijn tijd twee jaar br Barnabas of de barrie, na het trappenhuis zijn de eerste ramen ,de keuken en dan naar voren was de refter van de broeders. op de eerste foto, was in mijn tijd,de kleine kant
eerste etage was de recriatie zaal, de tweede etage en de derde etage slaapzalen .. cp

Thijs de Leeuw zei op 14 maart 2022 om 08:26 uur

Nog bedankt Chris voor deze informatie bij de foto's!

Hans van Bussel zei op 8 februari 2024 om 09:53 uur

Na drie jaar St. Louis in Oudenbosch kwam ik als 11 jarige in 1955 naar Convict St. Marie en bezocht het Norbertus Lyceum. Bleef zitten in de 1e klas, ging over in de 2e maar keerde toen terug naar Rotterdam Van Oldenbarnevelt HBS.

Peter van der Wegen zei op 18 februari 2024 om 11:36 uur

Kijkend naar de foto bij het bericht van 2 februari 2020, vraag ik mij af waar de gedenksteen is gebleven. Is de gedenksteen echt verloren gegaan bij de sloop van het gebouw, zo'n 20 jaar na onthulling? Of is het overgebracht naar een ander gebouw waar het mogelijk nu nog hangt.

Thijs de Leeuw zei op 5 maart 2024 om 14:28 uur

Bedankt Hans en Peter voor jullie bijdragen. En hopelijk reageert hier nog iemand die wat meer weet over die gedenksteen / gedenkplaat voor oud-convictenaren...

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.