Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Van leerling naar docent bij de Fraters van Tilburg

Internaten

Han Fens was twaalf jaar oud toen hij in 1954 naar Juvenaat Sint Franciscus van Sales in Goirle ging. Hij legde de route af die zijn onderwijzers, de Fraters van Tilburg, graag zagen. Na vier jaar op dit internaat stroomde Han namelijk door naar kweekschool Sint Stanislaus in Tilburg, waar hij verder opgeleid zou worden tot frater-onderwijzer.


Foto's in dit artikel met dank aan Han Fens. Op deze foto de jaarlijkse kermis (spelletjesdag) op het juvenaat in Goirle, 1954. Deze dag werd georganiseerd door de oudste leerlingen.

Intern in Goirle en Tilburg

Op de lagere school in Raamsdonkveer voelde Han zich al aangetrokken door de fraters die daar lesgaven. Met name voor de directeur van de school had hij veel waardering. Ook vond zijn familie het een hele eer als hij naar het klooster zou gaan. Om deze redenen vertrok hij dan ook naar het internaat. Zelf kan hij echter niet zeggen dat hij een roeping voelde om frater te worden. "Of dat nu echt een roeping was… Ik ben natuurlijk al wat ouder en nu heb ik daar wel mijn twijfels bij", zo vertelt hij.


Juvenaat St. Franciscus van Sales in Goirle, 1954, het wekelijkse schoenpoetsen

Toch ging Han, na het afronden van de middelbare school in Goirle, naar de kweekschool Sint Stanislaus in Tilburg. Hier haalde hij zijn hoofdakte. “Dat was een kweekschool die in heel Nederland erg goed stond aangeschreven, omdat ze zulke goede leraren hadden”, zegt hij. Zo kreeg Han onder andere les van F.B. Caesar. Deze man ontwikkelde een lesmethode om kinderen te leren lezen genaamd Zo Leren Lezen. Ook studeerden verschillende docenten van de kweekschool aan de universiteit en hadden zij een doctoraat.

Ondanks dat de docenten erg goed waren, konden ze zo nu en dan toch in de maling worden genomen. Zo vertelt Han over zijn oude gymnastiekdocent: “Hij kon geweldig gymles geven, maar hij was een beetje, laat ik het zo zeggen, een beetje een onnozele man”. Er was een ongeschreven regel dat er gerookt mocht worden in de klas als er iemand jarig was. En eens in de maand was er een theoretische gymles. De klas deed dan elke keer alsof er iemand jarig was. “Dus zaten daar zo’n 25 van die half-volwassenen te roken in die klas. Dat lokaal stond blauw van de rook. Hij had niet door, dat dit elke maand herhaald werd."


Sacramentsprocessie, 3 juni 1954, in de tuin van het fraterhuis / juvenaat in Goirle

Nog een foto van de processie

Docent in Oss

Na het behalen van zijn hoofdakte ging Han aan de slag als docent op de lagere school in Oss Hij werd daar door de fraters naartoe gezonden en stond er voor de klas op de basisschool Sint Nicolaas. Op deze school zaten destijds ook leerlingen van het internaat Sint Nicolaas, een instelling waaraan Han destijds óók verbonden is geweest. In zijn vrije tijd werd hij als vrijwilliger op dat internaat ingezet, ter ondersteuning van de begeleiders daar. Op het internaat was hij soms surveillant op de slaapzaal. In Oss werd goed gekeken naar welke fraters dat surveilleren op zich mochten nemen, herinnert hij. “Dat vond ik in Oss heel goed. Er werd toch rekening gehouden met: Is dat iemand die zijn handen thuis kan houden?."

Han had één grote ergernis tijdens zijn eigen kindertijd op het internaat. Er waren altijd lievelingetjes die door de fraters werden voorgetrokken. Deze ergernis heeft hem erg beïnvloed in zijn eigen manier van lesgeven. “Dat vond ik wel zo verschrikkelijk. Dat heb ik in mijn eigen praktijk dus ook altijd erg goed in de gaten gehouden. Dat ik dat niet deed”, zo zegt hij.


St.-Nicolaasschool in Oss, 1968-69, klas 1, leerling met in de hand de methode "Zo leren lezen" (auteur: frater Caesarius Mommers, docent kweekschool Sint Stanislaus in Tilburg)

Foto's uit mijn docententijd op de St.-Nicolaasschool in Oss: bivak in de zomervakantie van 1966

Uitgetreden

Na vijf jaar les te hebben gegeven aan de Sint-Nicolaasschool in Oss, ging Han weer terug naar Tilburg, waar hij ook drie jaar lesgaf. Hierop vertrok hij naar Utrecht waar hij directeur werd van een basisschool. In deze periode verliet hij de congregatie. Frater zijn had namelijk zo zijn nadelen. Buiten de celibataire levensstijl, wat op zichzelf al moeilijk is, kon hij niet zelf zijn werkplek kiezen, maar werd hij uitgezonden door de fraters. Ook kregen de fraterdocenten niet betaald, maar moesten hun loonstrook afstaan aan de congregatie. Hij heeft de eerste jaren nooit geweten hoeveel hij verdiende. “Die belangstelling was er ook niet hoor. Tenminste bij mij niet. Later wel hoor, dat is wel veranderd”, legt hij uit.

Ondanks deze nadelen houdt Han geen slechte herinneringen over aan zijn tijd bij de fraters. "Ik heb een goede periode gehad bij de fraters, dat geef ik toe”, zo besluit hij.


Driekoningen, 1964, op de St.-Nicolaasschool in Oss

St.-Nicolaasschool in Oss, 1964-65, klas 2 - Han Fens' eerste klas als docent. Wie weet nog de namen van de leerlingen op de foto? Middelste rij, tweede van links: Ed Lankreijer

Dit artikel is gebaseerd op een interview van de auteur met Han Fens.

8

Reacties (8)

B van Rooij zei op 2 augustus 2023 om 14:31 uur

Ik heb ontdekt dat mijn vader op26 augustus 1912 naar Goirle gaat, vermoedelijk naar het internaat, en 27 april 1915 weer naar zijn ouderlijk huis vertrekt.
Zijn er nog gegevens en/of foto's uit die tijd beschikbaar?
Zijn gegevens zijn:
Adrianus Petrus Josephus van Rooij geb. 29-06-1899 in Vught. Dank bij voorbaat voor je reactie.
mvrgr
Ben van Rooij

Norah zei op 2 augustus 2023 om 16:41 uur

Dag Ben,
Je kunt het ook eens proberen bij het Archief Tilburg, waar Goirle onder valt. www.regionaalarchieftilburg.nl
Verder wanneer je aanklikt hierboven bij het -Juvenaat Sint Franciscus van Sales-, zie je foto's uit het begin van de vorige eeuw terug.
Mvg.

Godfried zei op 23 januari 2024 om 16:51 uur

Wie staan er vooraan op de foto van de schoenenpoetsers ?
Han , jij staat voor Toon Smulders en ik sta er naast .
Het zal het schooljaar 1954-55 zijn geweest.

M.v.g. Godfried

Godfried zei op 23 januari 2024 om 17:00 uur

Han, volgens mij was jij een jaargenoot van mij. Net als Cor Schoutsen en Piet Bakker uit Medemblik. Ik kwam september 1954 op het juvenaat
vanuit Den Haag tegelijk met Sjaak Somerwil. De kermisfoto en de viering moeten m.i. in de zomer van 1955 geweest zijn ? Of ben ik abuis ?

Ed Lankreijer zei op 20 augustus 2024 om 10:01 uur

Dat is leuk om te zien. Ik sta op de foto met Han Fens. Ik ben Ed Lankreijer, de tweede van links middelste rij. Ik zie nog veel herkenbare gezichten... maar ja, namen....
Ik heb trouwens een heel leuke tijd gehad op de St. Nicolaasschool. Met name Meester Van den Boom staat mij nog goed bij.

Thijs de Leeuw zei op 21 augustus 2024 om 14:32 uur

Mooi dat je hier reageert Ed. Ik heb je naam toegevoegd aan het bijschrift. Hopelijk kunnen we daar nog meer aan gaan toevoegen. Dus wie er nog weet, mag het zeggen! Goed ook om te lezen dat je er zo positief op kunt terugkijken. Wil je er nog eens meer over vertellen, de kostschool in die tijd, dan kan dat hier. Hartelijke groet,

Godfried van Agthoven zei op 26 augustus 2024 om 12:55 uur

Met dank voor het attenderen op een reactie. Het verhaal van Han Fens sprak mij bijzonder aan. Jaargenoten die in 1959 als novice zijn ingetreden vieren dit jaar hun 65 jarig kloosterfeest als frater. Uitverkorenen !! Een bijzondere vriendschap met God !
Een felicitatie waard .

Godfried

Thijs de Leeuw zei op 1 oktober 2024 om 13:18 uur

Leuk dat je hier reageert Godfried, en het verhaal van Han met zoveel plezier hebt gelezen. En alle fraters van jaar 1959 bij deze ook gefeliciteerd!

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.