Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Bisschoppelijke Kweekschool in 's-Hertogenbosch

Internaten

In 1895 openden de Fraters van Tilburg aan de Sint Josephstraat een Bisschoppelijke Kweekschool, gewijd aan O.L. Vrouw Zetel der Wijsheid. Boven de ingang stond een Mariabeeld. In opdracht van de bisschop werden in dit gebouw jongemannen opgeleid tot onderwijzer. Zij volgden hun opleiding intern. In het openingsjaar deden 46 jongens het toelatingsexamen.

Fraters en internen op de binnenplaats van het internaat, 29 mei 1954 (foto: Fotopersbureau Het Zuiden, collectie Erfgoed 's-Hertogenbosch)

De Bisschoppelijke Kweekschool maakte deel uit van het klooster van de fraters aan de Sint Josephstraat, nrs. 18-22, dat ook een kapel, fraterhuis en internaatgebouw omvatte. Aan het uiteinde van een van de vleugels van het complex was een klein rond gebouw, waar de kwekelingen piano konden spelen. Naast de reguliere vakken maakte ook muzikale vorming namelijk deel uit van de opvoeding.

Zoals op alle internaten stonden ook bij de fraters aan de Sint Josephstraat orde en tucht hoog in het vaandel. Even een stadswandeling maken, de enige buitenschoolse activiteit die er was, mocht alleen onder toezicht. Er waren vaste dagen voor groepswandelingen, netjes in rijen van drie en met een gelijk aantal surveillanten.

Recreatiezaal (foto: collectie Katholiek Documentatie Centrum)

Afzondering van de wereld werd cruciaal geacht voor een gedegen opleiding en opvoeding en daarom was het noodzakelijk dat alle jongens intern gingen. Dus ook degenen van wie de ouders in 's-Hertogenbosch woonden! Enkel tijdens de korte vakanties was je weer even thuis.

Tijdens de twintigste eeuw versoepelde dat strenge regime wel enigszins. En ook het hele onderwijsstelsel veranderde in de jaren zestig grondig, als een gevolg van de Mammoetwet die toen in werking trad. In de plaats van de bisschoppelijke kweekschool kwam een pedagogische academie.

Na een fusie met drie andere Bossche scholen (twee pedagogische academies en een opleiding tot kleuterleidster) werd het sinds 1979 leegstaande gebouw in 1983 gesloopt. Het maakte plaats voor een bank en wooncomplex. Het internaat bestond toen al een aantal jaar niet meer.

Internen tijdens de pauze, gezien van de zijde van de Nieuwstraat, circa 1965 (foto: J.A.M. Roelands, collectie Erfgoed 's-Hertogenbosch)
Bronnen
 

Reageer hieronder, deel je herinneringen en vul deze pagina aan! Foto's zijn ook van harte welkom. Stuur ze naar info@bhic.nl, dan voegen wij ze hier toe.

Ben Robben stuurde ons deze foto:

De kweekschool in Den Bosch, waar mijn vader (Frits Robben) zijn opleiding heeft gevolgd. Hij staat op de foto, bovenste rij 4e van links. Hij was de zoon van een thuiswever, maar de pastoor van de parochie zorgde er voor dat hij intern naar de kostschool mocht, waar monsieur Diepen de rector was (zie foto). In 1916 had hij zijn diploma al en op negentienjarige leeftijd stond hij al voor de klas, op de Sint Joseph school in Tilburg. Hij had graag doorgeleerd, maar de pastoor vond het welletjes als zoon van een thuiswever.
8

Reacties (8)

Ben Robben zei op 3 augustus 2020 om 21:05 uur

Bijgaand foto van de kweekschool in Den Bosch,waar mijn vader zijn opleiding heeft gevolgd. Hij staat op de foto,bovenste rij 4e van links. ( Frits Robben)Hij was de zoon van een thuiswever,maar de pastoor van de parochie zorgde er voor dat hij intern naar de kostschool mocht,waar monsieur Diepen de rector was.( zie foto).In 1916,had hij zijn diploma al en met zijn 19 jaar stond hij al voor de klas,op de Sint Joseph school in Tilburg.Hij had graag doorgeleerd,maar de pastoor vond het wellentjes als zoon van een thuiswever.

Thijs de Leeuw zei op 3 augustus 2020 om 21:08 uur

@Ben: nog bedankt voor je bericht en de mooie foto. Ik heb deze aan de pagina toegevoegd.

Ans Romeijn zei op 4 oktober 2021 om 19:40 uur

Zijn er nog gegevens van de eindexamenklassen van de KPA in de st. Jozef straat van de periode 1979 - 1980? Ik heb toen de opleiding ook afgerond maar ben veel info kwijt.

Thijs de Leeuw zei op 6 oktober 2021 om 06:58 uur

Hallo Ans, bedankt voor je bericht.

Hieronder wat plekken waar je meer informatie zou kunnen vinden:

Stadsarchief
Het beste beginpunt voor je zoektocht is denk ik het Stadsarchief ’s-Hertogenbosch. Als je op hun site zoekt op “pedagogische academie” dan levert dat best wat resultaten op. Zo vind ik daar het document “Overzicht afgestudeerden 1895-1995 : 100 jaar katholiek opleidingsonderwijs in 's-Hertogenbosch, 1895-1995” (id.nr. H0754/02). Link: https://hdl.handle.net/21.12121/4781194 En zie bijvoorbeeld ook dit document met verwijzingen naar archiefstukken waar je mogelijk wat aan hebt: https://zoeken.erfgoedshertogenbosch.nl/detail.php?nav_id=3-1&index=2&i…
Ik zou je vraag dus ook zeker aan het stadsarchief voorleggen. Contactgegevens vind je hier: https://www.erfgoedshertogenbosch.nl/contact

Archief bisdom ’s-Hertogenbosch
Ook zou je je vraag kunnen voorleggen aan het archief van het bisdom ’s-Hertogenbosch. Contactgegevens vind je hier: https://www.bisdomdenbosch.nl/contact/contact-archief/

Archief Fraters van Tilburg
Misschien dat ook in het archief van de Fraters van Tilburg nog wat te vinden is? Hun communiteit in de St. Josephstraat zou pas in 1980 zijn opgeheven en toen was al sprake van de Katholieke Pedagogische Academie. Zij kunnen je vast nog helpen aan meer informatie over de academie in deze periode. De fraters hebben hun archieven - ruim 700 strekkende meter - nog in eigen beheer en deze zijn te vinden in hun generalaatshuis aan de Gasthuisring in Tilburg. Onderdeel daarvan is een collectie persoonsdossiers, "slechts" 120 meter groot. Je kunt je vraag daarom het beste aan hen voorleggen. De contactgegevens zijn:
- Gasthuisring 54, 5041 DT Tilburg
- Bezoek alleen na afspraak met tel. +31 13 5432777
- e-mail: generalboard@cmmbrothers.nl

Katholiek Documentatie Centrum
Het Katholiek Documentatie Centrum (KDC) in Nijmegen bewaart het archief van de KVDP: Katholieke Vereniging van Docenten aan Pedagogische Academies, 1923-1983. Misschien dat daarin nog wat aanvullende informatie te vinden is over die tijd. Dit is een wat meer algemeen archief natuurlijk, maar zie daarin wel bijvoorbeeld: Nrs. 49-84, “Brieven van en doorslagen van brieven aan katholiek pedagogische academies. Alfabetisch op plaatsnaam”, en dan nr. 69 voor 's-Hertogenbosch, Sint Josephstraat. Volg deze link voor het archief en de inventaris: https://kdc-opac.hosting.ru.nl/Details/archive/110000817 Voor inzage kun je contact opnemen met het KDC: Telefoon : (024) 361 24 57, E-mail : info@kdc.ru.nl

Hopelijk helpt dit je iets verder in je zoektocht. Je kunt hier altijd laten weten wat het heeft opgeleverd.
Hartelijke groet,

Andre zei op 7 oktober 2022 om 16:21 uur

Hi, zijn eerste gegevens van katholieke kleuterscholen in de omgeving van orthensestraat in 1972 . ( ik kreeg waarschijnlijk les van een non/ kleuterjuffrouw met een bril. ) kent u de naam (en) van de scholen en van de juffrouw (s) dank u zeer.

Norah zei op 7 oktober 2022 om 16:56 uur

Ik weet niet of er Bosschenaren hier op het forum zitten, ik kom ze nooit tegen;), maar die zouden het moeten weten. In elk geval de naam van de school/scholen.
Anders kun je toch dit het beste vragen bij www.erfgoedshertogenbosch.nl
Mvg.

Andre zei op 7 oktober 2022 om 18:30 uur

Zij werkten het ook niet. Groetjes.

Norah zei op 7 oktober 2022 om 19:59 uur

Nou André, dit kan en mag natuurlijk niet...Probeer anders eens te zoeken via
www.delpher.nl > kranten
Het is trouwens de Orthenstraat.
Mvg.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.