Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Het 'Klooster aan de Grens' in Baarle-Nassau

RK kerken

Pater Sébire, die van het kleine en ongezonde huis van de Paters van de H. Geest in Donck bij Haelen (België) af wilde, vond tussen Baarle en Turnhout wat hij zocht: ruimte en lucht. In maart 1913 werden de fundamenten gelegd voor een boerderij in het Belgische Weelde en een klooster in het Nederlandse Baarle.

Baarle-Nassau, Klooster aan de Grens, 1986. Foto: BHIC, fotonr. PNB001002587
Baarle-Nassau, Klooster aan de Grens, 1986. Foto: BHIC, fotonr. PNB001002587

Voor weinig geld waren er vele hectaren onontgonnen heide gekocht. Op 31 augustus 1913 kwamen de eerste vier pioniers naar de grens en op 16 september werd het ‘Klooster aan de Grens’ in gebruik genomen. Op 16 december verhuisde het noviciaat naar Baarle.

In 1925 kwam er een nieuwe kapel, de eerste steenlegging voor een nieuwe vleugel vond plaats op 5 april 1926. Een en ander werd gebouwd naar plannen van architect Taeymans uit Turnhout.

Baarle-Nassau, Klooster aan de Grens, 1986. Foto: BHIC, fotonr. PNB001002588
Baarle-Nassau, Klooster aan de Grens, 1986. Bron: BHIC, fotonr. PNB001002588

Tijdens de oorlog werd het huis gevorderd door de Duitsers. De broeders keerden in september 1945 terug naar een bijna geheel verwoest klooster. Men begon direct met het herstel van de oorlogsschade. De inzegening van een nieuw gebouw op de plaats van de verwoeste kapel vond plaats in april 1947. Architect W.J. Bunnik uit Breda ontwierp deze nieuwbouw en een kapel die pas op 21 mei 1953 door bisschop Baeten van Breda werd ingezegend. De broeders bouwden deze kapel helemaal zelf.

Vervolgens werd gewerkt aan een nieuwe vleugel voor de broederopleiding. Het huis diende van 1965 tot 1967 als noviciaat. Daarna werd een deel als rusthuis verhuurd aan zusters uit Breda. Een tijdlang heeft men er ook Vietnamese bootvluchtelingen opgevangen. Vervolgens is het verbouwd tot woonruimte voor een woongemeenschap.

Het bakstenen gebouw in traditionalistische stijl bestaat uit een middendeel en twee zijvleugels. Aan de linkerzijde staat een klokkentoren uit 1955. In deze toren bevindt zich de ingang tot de kapel, die haaks op de hoofdbouw staat. De rechtervleugel is nog een restant van het vooroorlogse gebouw. In de tuin vallen diverse grote bomen op.

Bron: Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.

6

Reacties (6)

A. C. S. zei op 31 augustus 2018 om 14:00 uur

Bestaat er een mogelijkheid te achterhalen welke novicen er in de periode juist voor de oorlog aanwezig waren in dit klooster?

Paul Huismans zei op 3 september 2018 om 08:24 uur

Mogelijk zijn er nog gegevens te vinden in het archief van de congregatie (https://www.erfgoedkloosterleven.nl/zoeken/collecties-zoeken.php?mivast… ). Dat ligt in het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven in Sint Agatha bij Cuijk (https://www.erfgoedkloosterleven.nl/index.html ). Veel success bij uw onderzoek.

A. C. S. van Heck zei op 30 september 2018 om 15:05 uur

Geachte Dhr. Huismans.

Na toestemming van de Congregatie verkregen te hebben, heb ik het archief in Sint Agatha tot mijn verrassing brieven van mijn opa, mijn vader en een broer kunnen inzien. Hartelijk dank voor Uw tip.

Groeten
Ton van Heck

Paul Huismans zei op 1 oktober 2018 om 07:53 uur

@ Ton van Heck. Graag gedaan. Fijn dat het gelukt is.

Jeroen van Dijk zei op 4 oktober 2018 om 22:45 uur

Het hier beschreven klooster heb ik diverse malen kunnnen bezoeken omdat mijn zus An van Dijk er vele jaren gewoond heeft.
Enen Louis van Cuyck uit Tilburg, nam samen met zijn vrouw Dinie het intitiatief om in dat Klooster een woongemeenschap
te vestigen voor mensen op leeftijd.
Het concept was dat ieder er zelfstandig kon wonen, maar men
er voor elkaar klaar zou staan zodra nodig.
Dit nobele concept werd door de gemeente Baarle Nassau doorkruist toen men er jongere mensen ging plaatsen.
De saamhorigheid leed daar onder en van het oorspronkelijke concept is niet veel overgebleven.
Op het terrein is naast het klooster ook een rijtje woninkjes gebouwd voor gezinnen.
Wat in mijn herinnering blijft is het grote landgoed met zijn markante oprijlaan waar iedere bewoner zijn moestuintje kon hebben.
Ook de monumentale Kapel en de brede marmoren trappen, en gangen hebben het character van een klooster overeind gehouden.

Jan Van Droogenbroeck zei op 12 augustus 2020 om 12:23 uur

Beste Heer Huismans,
Aan dit klooster kleven voor mij vele schitterende jeugdherinneringen. Ik had er een "tante nonneke" wonen, Zuster Godelieve, die we tante Mieke noemden en die we jarenlang minstens drie maal per jaar vanuit Antwerpen gingen bezoeken. Voor mij als stadskind waren de tuin en de boerderij een eindeloos grote speeltuin, ik stoeide er met de waakhond, kwam voor het eerst in een koeienstal en reed er m'n eerste meters op een brommer. Ik tokkelde er samen met Tante Mieke op het orgel van de kapel, en erfde later de trompet van één van de broeders. Legendarisch waren de rijkelijk van spijs en drank voorziene jubileumvieringen, de eerwaarde broeders en zusters hadden kaas gegeten van feesten organiseren.. M'n laatste bezoek aan het klooster dateert van 1983, toen de meeste zusters al elders gehuisvest waren en Tante Mieke nog alleen overbleef met enkele broeders. De beslissing om er Vietnamese vluchtelingen in te herbergen was genomen en de laatste oorspronkelijke bewoners verlieten het klooster enkele maanden later.
Tante Mieke, of "Zuster Godelieve", verhuisde met een gebroken hart naar een ander klooster van de congregatie. De mooie tijden waren definitief voorbij en ze werd nooit meer de oude..
Nu, 35 jaar later, m'n lieve Tante Mieke is al jaren dood, komen bij het bekijken van deze pagina al die fantastische herinneringen aan haar, het klooster en z'n bewoners weer naar boven. Dit maakt mijn dag!

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.