Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De Missionarissen van Mill Hill MHM

Paters & Nonnen

De Sint Jozef Congregatie van Mill Hill of liever (het is nu eenmaal een Engelse congregatie) de 'St. Joseph's Foreign Missionary Society' is een echte missiecongregatie, opgericht met als doel het evangelie te verkondigen onder de niet-geëvangeliseerde volkeren buiten Europa.

De oprichter was Herbert Vaughan (1832-1903), die later kardinaal-aartsbisschop van Westminster zou worden. In 1864 kwam de eerste goedkeuring voor zijn plan om in Mill Hill, een voorstadje van Londen, een seminarie te beginnen voor de opleiding van priester-missionarissen. In 1866 werd de stichtingsakte getekend en midden 1869 begon de bouw van het Mill Hill-seminarie, waarvan de kapel in 1873 werd ingewijd.

In 1908 keurde het Vaticaan de statuten goed. De Latijnse benaming voor de congregatie is Societas Sancti Josephi pro Missionibus exteris de Mill Hill apud Londinum ofwel Sint Jozefs congregatie voor buitenlandse Missies van Mill Hill (bij Londen), maar we noemen ze meestal Fathers van Mill Hill of Paters van Mill Hill.

Hoe Engels deze missiecongregatie ook lijkt, er is ook een belangrijk Nederlands (Noord-Brabants) aandeel. Al in 1871 kwam Vaughan naar Nederland om studenten te werven voor zijn missiecollege en drie jaar later waren al acht van de dertig studenten Nederlands. Ondanks dat eind jaren tachtig het aantal Nederlandse aanmeldingen terugliep door concurrentie van andere missionerende congregaties, werd er in 1890 in Roosendaal een missiehuis geopend.

En met succes, want dat bloeide. Volgden hier aanvankelijk alleen Nederlandse studenten hun opleiding, vanaf 1895 werd de studentenpopulatie internationaler. Begin twintigste eeuw werden de opleidingsmogelijkheden in Nederland zelfs verder uitgebreid en in 1936 was ongeveer de helft van de missionarissen binnnen de congregatie Nederlands, de andere helft Engels.

In Noord-Brabant hadden de Missionarisen van Mill Hill huizen in Roosendaal (Mill Hill College en missiehuis Sint Jozef) en in Tilburg (Sint Jozef-Studiehuis). Verder waren er in Nederland huizen in Arnhem, Hoorn, Haelen en Oosterbeek. Buiten Nederland zijn de paters en broeders van Mill Hill actief in Afrika, Australië, Brazilië, de Filippijnen, India, Indonesië, Maleisië, Nieuw-Zeeland en Pakistan.

Foto’s
Herbert Vaughan (1832-1903). Bron: Wikipedia.
Broeders in 1962. Bron: Katholiek Documentatie Centrum, 1A15832.
De Tilburger Joannes Josephus Aelen (1876-1950) (staande links) was als missionaris van Mill Hill pastoor van Nellore in India, 1915. Fotograaf: Schneider Utrecht. Bron: Regionaal Archief Tilburg, fotonr. 006406.

Bronnen
Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.
Repertorium van Nederlandse zendings- en missie-archieven 1800-1960, lemma Missionarissen van Mill Hill.
Website Mill Hill Missionaries.

10

Reacties (10)

Theo Wigman zei op 6 juli 2023 om 14:47 uur

Ik ben op 17 sept 1944, geboren op Onderlangs (Arnhem-Oosterbeek) , tegen over Elisabeth Gasthuis. Door een ''Wonder van Boven'' volgens onze ouders, hebben wij het overleefd en ze zijn gevlucht (7-pers.) uit onze kelder op 19 sept, tijdens tanks/gevechten voor ons huis,
Ze hadden altijd veel verhalen ook mbt Oosterbeek. In 1946 zijn wij na de evacuatie naar fam. in Kamerik, in Arnhem, op de Bakenbergseweg komen wonen nabij de R.K. H.Hart kerk. Ik werd er misdienaar en lid van de Padvinderij.
Vandaaruit werden er excursies naar de Paters van Mill Hill gemaakt.
Ons werd verteld dat het geen ''gewone'' paters waren daar behalve ''de missie'', ze ook voor ''handen-arbeid'' werden opgeleid zodat de bevolking geld kon verdienen. Vonden wij erg spannend !
Misschien leest niemand dit meer maar voor mij Interessant dit (nu nog) te lezen.

Thijs de Leeuw zei op 20 juli 2023 om 16:00 uur

Bedankt Theo voor het reageren. Geboren toen de Slag om Arnhem begon, en dan met z'n zevenen op de vlucht.. alleen dat al is een verhaal zeg! Hoe het jullie verder is vergaan, verklaart dan hoe jullie op het pad van de paters van Mill Hill zijn gekomen. Zijn jullie dan ook nog meegegaan op zo'n excursie naar de paters? Die nadruk op handenarbeid komt nog niet terug in de tekst hierboven, maar dat is dus wel iets waarmee deze religieuzen, naast de missie, door jullie (en allicht ook door anderen) mee werden geassocieerd.

Theo Wigman zei op 21 juli 2023 om 14:14 uur

Thijs, bedankt voor je reactie. Als 14 jarig jochie, vond je het ''missie'' verhaal van de paters van MH in avontuurlijke, verre landen, indrukwekkend-spannend. De paters gaven ons hier een presentatie van de soorten Handenarbeid welke zij daar zouden gaan proberen aan de bevolking over te dragen. Zo konden ze die ook nog wat gaan verdienen (hopelijk) in de moeilijke omstandigheden daar.

Rini de Groot. zei op 21 juli 2023 om 21:09 uur

Een broer van me ging in 1948 als Broeder naar Mill Hill in Oosterbeek
de tweede in 1949 en mochten eenmaal per jaar bezoek ontvangen.
Zodoende kwamen we eens verder dan Uden, buiten het bezoeken van bedevaartplaatsen in de buurt.

Thijs de Leeuw zei op 31 juli 2023 om 14:59 uur

Fijn dat je dit nog wilde toelichten, Theo!

Ook jij bedankt, Rini, voor de bijdrage. Één keer per jaar bezoek, dat is nogal wat! Iets wat er allicht bij hoorde, maar niet gemakkelijk?

maria b zei op 8 mei 2024 om 19:24 uur

Ik heb afgelopen maandag een oude vriend van mijn moeder Ben Beemster opgezocht in Oosterbeek. Ik ben zwaar onder de indruk was de nog fitte 22 gepensioneerde missionarissen in hun leven hebben gedaan, Ik schrijf daar later nog wel meer over. Ik op bezoek bij Ben Beemster. Hierover later. 22 gepensioneerde missionarissen zijn over van het eens zo grote Mill Hill. We gingen met hen lunchen. Toen wij als laatsten binnenkwamen, zei de Referent luid: Hier komt de familie Bervoets te gast van onze hooggewaardeerde Frans Bervoets. Oom Frans kwam wel eens bij ons in Rotterdam logeren en dan had hij malaria en liet zich behandelden in het Franciscusziekenhuis. Hij vertelde mij dat hij grote gebieden had ontgonnen en daar grote plantages had opgezet, Hij verbouwde pinda’s (toen nog een heel nieuw product voor mij) en groentes, veel soorten granen. Hij beschreef hoe je daar dan te paard door heen moest rijden. Hij nodigde mijn broer Jan uit om te komen. Hij zou daar veelervaring op kunnen doen. Dat maakte op mij als 10, 12, 14 jarige diep indruk. Maar het bleek dat hij in Oost Kenia het hele onderwijs had opgebouwd: lageronderwijs, beroepsonderwijs, middelbaar onderwijs, grammarschools en verder. Hij was een hele grote baas binnen de community van Mill Hill. Tijdens het eten wees Ben ook op iemand die twee universiteiten had opgezet. Ja, die missionarissen soms zelf van boeren komaf gingen in hun eentje ergens heen. Bouwde een huis voor zich zelf en anderen en bouwden zo steeds verder….

Paulwillem Lommerde zei op 3 juni 2024 om 08:57 uur

In Oosterbeek stond vanaf de tweede wereldoorlog een boerderij en een broederhuis. De broeders van Mill Hill werden hier opgeleid voor het werk in de missie. Zij waren dus geen paters. Op de boerderij waren zo'n 80 koeien, er was een smidse, een houtbewerkingsplaats, en er werden gewassen verbouwd. Dat was de handenarbeid vermoed ik waarover verteld werd. Op de plek van de boerderij staat nu een Abdij van de Trapistinnen. Het broederhuis en de villa van Mill Hill staan er nog altijd.

Thijs de Leeuw zei op 23 juli 2024 om 15:56 uur

@Maria: heel bijzonder! Dank voor het reageren, wat een verhalen moet uw oom hebben kunnen vertellen over de missie. Dan moet je toch echt een behoorlijk doorzettingsvermogen hebben en veerkracht om daar alles zo van de grond af op te bouwen. En dat zulke verhalen zeker op zo'n leeftijd diepe indruk hebben gemaakt, is dan voor te stellen! Zijn er nog verhalen van uw oom die u zo te binnen schieten? Mocht u er hier een of enkele willen delen dan wees welkom! Hartelijke groet,

@Paul Willem: dank voor deze aanvulling over de broederopleiding bij Oosterbeek. (En dat we hier dus inderdaad van broeders moeten spreken d.w.z. geen priesterreligieuzen.) En deze info vult mooi aan wat door Theo Wegman werd verteld over de congregatie aldaar. De precieze locatie is zo ook duidelijk. Hartelijke groet,

B.Tap zei op 19 september 2024 om 21:09 uur

Interessante reacties allemaal, ik was op zoek naar Wellerlooi, kerkdorp van Bergen in Nrd.Limburg. Ik heb daar deels de ULO en LTS gedaan, intern bij de Broederscongregatie van O.L.Vrouw van ZevenSmarten. De Godsdienstlessen (en biechthoren werden altijd verzorgd door de Paters van Mill Hill, die via een "geitenpaadje" vanuit hun Missiehuis binnendoor ons klooster bereikten. De resterende gebouwen zijn m.i. allemaal overgenomen bij de exploitatie van het "Landgoed De Hamert". De congregatie heeft zich opgeheven en wellicht nog een paar stokoude Broeders verblijven in Voorhout, waar een Bisschoppelijke Nijverheidsschool was gesticht. Een oud-medestudent uit Wellerlooi is in Voorhout algemeen Overste geworden en later een priesteropleiding gevolgd. Ik verblijf met mijn vrouw op dit moment op een camping in de regio Boekel, waar een groot aantal van onze jeugdherinneringen de revue passeren. Gr. BT.

Paulwillem Lommerde zei op 19 september 2024 om 21:30 uur

@Maria B: je schrijft dat er nog 22 Mill Hillers over zijn. Dit is onjuist. Er zijn ruim 300 Mill Hillers wereldwijd, waarvan 63 Nederlandse Mill Hillers. In Oosterbeek wonen nu nog 32 congregatieleden
15 leden zijn nog in de missie, de overigen wonen verspreid door Nederland, Engeland, Italië en Frankrijk.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.