Ik ben op 17 sept 1944, geboren op Onderlangs (Arnhem-Oosterbeek) , tegen over Elisabeth Gasthuis. Door een ''Wonder van Boven'' volgens onze ouders, hebben wij het overleefd en ze zijn gevlucht (7-pers.) uit onze kelder op 19 sept, tijdens tanks/gevechten voor ons huis,
Ze hadden altijd veel verhalen ook mbt Oosterbeek. In 1946 zijn wij na de evacuatie naar fam. in Kamerik, in Arnhem, op de Bakenbergseweg komen wonen nabij de R.K. H.Hart kerk. Ik werd er misdienaar en lid van de Padvinderij.
Vandaaruit werden er excursies naar de Paters van Mill Hill gemaakt.
Ons werd verteld dat het geen ''gewone'' paters waren daar behalve ''de missie'', ze ook voor ''handen-arbeid'' werden opgeleid zodat de bevolking geld kon verdienen. Vonden wij erg spannend !
Misschien leest niemand dit meer maar voor mij Interessant dit (nu nog) te lezen.

Bedankt Theo voor het reageren. Geboren toen de Slag om Arnhem begon, en dan met z'n zevenen op de vlucht.. alleen dat al is een verhaal zeg! Hoe het jullie verder is vergaan, verklaart dan hoe jullie op het pad van de paters van Mill Hill zijn gekomen. Zijn jullie dan ook nog meegegaan op zo'n excursie naar de paters? Die nadruk op handenarbeid komt nog niet terug in de tekst hierboven, maar dat is dus wel iets waarmee deze religieuzen, naast de missie, door jullie (en allicht ook door anderen) mee werden geassocieerd.

Thijs, bedankt voor je reactie. Als 14 jarig jochie, vond je het ''missie'' verhaal van de paters van MH in avontuurlijke, verre landen, indrukwekkend-spannend. De paters gaven ons hier een presentatie van de soorten Handenarbeid welke zij daar zouden gaan proberen aan de bevolking over te dragen. Zo konden ze die ook nog wat gaan verdienen (hopelijk) in de moeilijke omstandigheden daar.

Een broer van me ging in 1948 als Broeder naar Mill Hill in Oosterbeek
de tweede in 1949 en mochten eenmaal per jaar bezoek ontvangen.
Zodoende kwamen we eens verder dan Uden, buiten het bezoeken van bedevaartplaatsen in de buurt.

Fijn dat je dit nog wilde toelichten, Theo!

Ook jij bedankt, Rini, voor de bijdrage. Één keer per jaar bezoek, dat is nogal wat! Iets wat er allicht bij hoorde, maar niet gemakkelijk?

Ik heb afgelopen maandag een oude vriend van mijn moeder Ben Beemster opgezocht in Oosterbeek. Ik ben zwaar onder de indruk was de nog fitte 22 gepensioneerde missionarissen in hun leven hebben gedaan, Ik schrijf daar later nog wel meer over. Ik op bezoek bij Ben Beemster. Hierover later. 22 gepensioneerde missionarissen zijn over van het eens zo grote Mill Hill. We gingen met hen lunchen. Toen wij als laatsten binnenkwamen, zei de Referent luid: Hier komt de familie Bervoets te gast van onze hooggewaardeerde Frans Bervoets. Oom Frans kwam wel eens bij ons in Rotterdam logeren en dan had hij malaria en liet zich behandelden in het Franciscusziekenhuis. Hij vertelde mij dat hij grote gebieden had ontgonnen en daar grote plantages had opgezet, Hij verbouwde pinda’s (toen nog een heel nieuw product voor mij) en groentes, veel soorten granen. Hij beschreef hoe je daar dan te paard door heen moest rijden. Hij nodigde mijn broer Jan uit om te komen. Hij zou daar veelervaring op kunnen doen. Dat maakte op mij als 10, 12, 14 jarige diep indruk. Maar het bleek dat hij in Oost Kenia het hele onderwijs had opgebouwd: lageronderwijs, beroepsonderwijs, middelbaar onderwijs, grammarschools en verder. Hij was een hele grote baas binnen de community van Mill Hill. Tijdens het eten wees Ben ook op iemand die twee universiteiten had opgezet. Ja, die missionarissen soms zelf van boeren komaf gingen in hun eentje ergens heen. Bouwde een huis voor zich zelf en anderen en bouwden zo steeds verder….

In Oosterbeek stond vanaf de tweede wereldoorlog een boerderij en een broederhuis. De broeders van Mill Hill werden hier opgeleid voor het werk in de missie. Zij waren dus geen paters. Op de boerderij waren zo'n 80 koeien, er was een smidse, een houtbewerkingsplaats, en er werden gewassen verbouwd. Dat was de handenarbeid vermoed ik waarover verteld werd. Op de plek van de boerderij staat nu een Abdij van de Trapistinnen. Het broederhuis en de villa van Mill Hill staan er nog altijd.

@Maria: heel bijzonder! Dank voor het reageren, wat een verhalen moet uw oom hebben kunnen vertellen over de missie. Dan moet je toch echt een behoorlijk doorzettingsvermogen hebben en veerkracht om daar alles zo van de grond af op te bouwen. En dat zulke verhalen zeker op zo'n leeftijd diepe indruk hebben gemaakt, is dan voor te stellen! Zijn er nog verhalen van uw oom die u zo te binnen schieten? Mocht u er hier een of enkele willen delen dan wees welkom! Hartelijke groet,

@Paul Willem: dank voor deze aanvulling over de broederopleiding bij Oosterbeek. (En dat we hier dus inderdaad van broeders moeten spreken d.w.z. geen priesterreligieuzen.) En deze info vult mooi aan wat door Theo Wegman werd verteld over de congregatie aldaar. De precieze locatie is zo ook duidelijk. Hartelijke groet,

Interessante reacties allemaal, ik was op zoek naar Wellerlooi, kerkdorp van Bergen in Nrd.Limburg. Ik heb daar deels de ULO en LTS gedaan, intern bij de Broederscongregatie van O.L.Vrouw van ZevenSmarten. De Godsdienstlessen (en biechthoren werden altijd verzorgd door de Paters van Mill Hill, die via een "geitenpaadje" vanuit hun Missiehuis binnendoor ons klooster bereikten. De resterende gebouwen zijn m.i. allemaal overgenomen bij de exploitatie van het "Landgoed De Hamert". De congregatie heeft zich opgeheven en wellicht nog een paar stokoude Broeders verblijven in Voorhout, waar een Bisschoppelijke Nijverheidsschool was gesticht. Een oud-medestudent uit Wellerlooi is in Voorhout algemeen Overste geworden en later een priesteropleiding gevolgd. Ik verblijf met mijn vrouw op dit moment op een camping in de regio Boekel, waar een groot aantal van onze jeugdherinneringen de revue passeren. Gr. BT.

@Maria B: je schrijft dat er nog 22 Mill Hillers over zijn. Dit is onjuist. Er zijn ruim 300 Mill Hillers wereldwijd, waarvan 63 Nederlandse Mill Hillers. In Oosterbeek wonen nu nog 32 congregatieleden
15 leden zijn nog in de missie, de overigen wonen verspreid door Nederland, Engeland, Italië en Frankrijk.

Mijn grootmoeder was een neef van Mill Hill missionaris Jan Hurkmans. Ik heb een artikel over hem geschreven dat deo volente binnenkort in het blad 'Bossche Kringen' van de Bossche heemkundevereniging 'Kring Vrienden' zal worden gepubliceerd. Helaas heb ik heel weinig beeldmateriaal. Ook hebben de Mill Hill archieven naar hun zeggen geen passend beeldmateriaal. Ik zag bij de eerste post in deze reeks een paar mooie foto's. Wie zou mij aan goed materiaal kunnen helpen? Ik denk aan een Oegandees dorpje van 100 jaar geleden, een kerkje dat door Jan Hurkmans gebouwd had kunnen zij etc.

Er werd mij gevraagd naar het vervolg van mijn bezoek aan Ben Beemster alweer een tijd geleden. hier dus
"Wij gingen met Ben aan een tafel waar een vrolijk lachende Frans ons zat op te wachten.
Met Frans (Baartmans) bleek Ben op het klein- en het grootseminarie te hebben gezeten. Terwijl ik eerst dacht dat hij wel jaren jonger zou zijn, was hij maar 10 maanden jonger dan Ben. Een echte vriend dus. Ben en Frans proberen de maaltijd altijd zo lang mogelijk te rekken. Aan mij hadden ze een goeie, want ik eet veel, dus alle fraters moesten op mij wachten voordat de bel ging voor het eindgebed. Wij konden nog blijven zitten, want we moesten nog aan het toetje beginnen.
Ik vroeg Frans wat hij zoal had gedaan.
Frans ging naar Borneo om een volkje te helpen in de strijd tegen de houtkap en hun cultuur te bewaren. Na ongeveer 20 jaar werd hij teruggeroepen. Toen zeiden ze tegen hem: “Je mag niet niet terug, want de Indonesische regering steunt die houtkap en als je aankomt, wordt je waarschijnlijk gelijk vermoord. Ik mocht het toen zelf uitzoeken en ben in Nijmegen Antropologie en oosterse filosofie gaan studeren. Al die jonge lui wilde naar India en het was de tijd van de Bagwan. Ik wilde daar ook wel naar toen. En ben gaan wonen in de armste wijk. Ik had de taal al geleerd en ontdekte dat de mensen in die wijk het woord voor “hoop”niet kende. Daar moet je dan mee beginnen. Met onderwijs en huizen bouwen. Een wijk opruimen noemde we dat toen. Toen de mensen het zo’n beetje zelf deden ben ik aan de universiteit gaan studeren. Heerlijk, nog meer filosofie en kennis. Als ik dan op mijn fiets, ik had natuurlijk geen auto, met mijn boeken achterop de wijk uit fietste, werd ik uitgezwaaid met de woorden ’Vader gaat naar school’ .
“En hoe zat het met de kerk” vroeg ik. O, die was ergens aan de andere kant van de stad. Alle mensen waren Hindoe, dat vond ik machtig interessant.
Wat gaat het nu fout lopen in India. Dat de moslims nu zo onderdrukt worden. Als die in opstand gaan komen, heb je een ernstige burgeroorlog en gaat er veel bloed vloeien.”
Later toen ik thuis was, ontdekte ik een indrukwekkende documentaire is over het werk van Frans:
In de docu zegt Frans dat hij het meest trots is op het feit dat deze laagste kaste: de onaanraakbaren , raakbaar zijn gemaakt. Tot recht op medische zorg aan toe. “Er zijn nog zoveel wijken in India waar ik weer zou kunnen beginnen”. “Het woord “god” gebruik ik nooit, want dat woord brengt zoveel ruzie en conflict.”

Na de lunch speelde Ben een prachtig stuk van Debussy voor ons op de piano. Ik kende van dat stuk alleen een verkorte versie. Daarna wilde hij mij een boekje geven en sleepte een katoenen tasje over de grond. Daar bleken allemaal boeken in de te zitten die Ben inmiddels heeft geschreven.
Over zijn moeder en de oorlog in Zwaag en zijn broers, maar vooral over veel over de Tikar.
Ben heeft eerst in Oeganda gewerkt en daarna in Kameroen in Bakim bij de Tikar. Hij gaf mij een bundeltje met mythen en verhalen die hij in het Frans heeft opgeschreven voor de mensen daar zelf. In het Engels heeft hij o.a. een dik boek geschreven over zijn project daar en in het Nederlands over de gewoonten en gebruiken van de Tikar ”De moeder van het Parelhoen”, dat ik nu met plezier lees.
Hier in beschrijft hij ook uitgebreid de slavernij in Afrika.
Daarna gingen we wandelen naar het graf van oom Frans.
Zoveel graven van de mannen die in hun eentje ergens op de wereld hele wijken hebben gebouwd, gebieden ontgonnen, inheemse bevolking tegen houtkap probeerden te beschermen, zonder enig management of overhead. Zelf op de steigers stonden en op de fiets of te voet of tractor gingen. De enige witten waren, die de lokale talen kenden en studeerden en studeerden.

Mooie documentaire over deze vrolijke Frans Baardmans:
https://vimeo.com/320558230?fbclid=IwZXh0bgNhZW0CMTEAAR2LG9AeaeHngQws_g…
en hier een klein filmpje in de Gelderlander:

https://www.gld.nl/nieuws/2439323/frans-84-zit-met-zijn-handen-in-het-h…

Ik zelf heb in de jaren '70 gewerkt in het Levo centrum te Hoorn. Dat was gevestigd in het klooster van Mill Hill. Wij zaten boven en de toekomstige missionarissen woonden beneden ons. Het klooster lag toen in een prachtige tuin, een park meer, die de paters hadden aangelegd en keurig onderhielden. Nu is het er een slordige betonnen bende.
De jongens waren intern was het klein seminarie?? en welk niveau was hun onderwijs ??

Beste Maria, het voormalige huis van Mill Hill is geen slordige betonnen bende meer. Na jaren van verloedering is het aangekocht door een tandarts die het helemaal heeft laten opknappen. Nu is er een gezondheidscentrum en een restaurant in gevestigd. Het nivo van het klein seminarie lag op wat jenu VWO noemt. Het leidde op voor de wetenschappelijke studie Theologie ( in Mill Hill, Engeland) en Filisofie (in Roozendaal). Zie ook https://onh.nl/verhaal/het-missiehuis-in-hoorn-is-weer-tot-leven-gebrac….

Paulwillem Lommerde, fijn dat het gebouw is opgeknapt. Ik keek een half jaar terug op Googlemaps en schrok me rot wat er over was, van het prachtige park van toen.