Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Drie impressies van De Ruwenberg

Het internaat van Huize Ruwenberg in Sint-Michielsgestel was een van de grotere internaten van de Fraters van Tilburg. De ene leerling had hier een erg leuke tijd, de andere vond het er juist verschrikkelijk. In drie gesprekken met oud-leerlingen komen heel verschillende ervaringen naar boven.

De Ruwenberg, Cour Moyenne. Links is de toneel / filmzaal en onder de veranda de ingang naar het dagverblijf. (Foto: Wies van Leeuwen / Provincie Noord Brabant, collectie BHIC PNB001060733)


Een grote hel

In een eerste gesprek met een anonieme oud-leerling, wordt al snel duidelijk dat hij weinig goede herinneringen heeft aan De Ruwenberg. Hij werd tegen zijn zin naar dit internaat gestuurd, omdat hij te afhankelijk  zou zijn geworden van zijn moeder, nadat hij bijna drie maanden met beide armen in het gips had gezeten. Dit was in de vijfde klas van de lagere school.

“Dat jaar is voor mij gewoon een grote hel geweest”, vertelt de oud-leerling. Hij had grote moeite om zich aan te passen aan het strikte regime. Wanneer hij woensdagmiddag en in de weekeindes naar huis mocht, wilde hij dan ook nooit terug naar het internaat. Maar ook al vond hij het zo vreselijk daar, hij maakte het jaar af. “Je blijft er dan toch. Je moest er wel blijven zitten om toch te proberen van dat, zoals ze dat noemde, dat moedersyndroom af te komen”, zegt hij.

Na het vijfde jaar mocht hij gelukkig toch van het internaat af. “Ze zagen toch wel dat het niet het effect had, dat ze beoogd hadden”, zegt hij, “dus het had verder geen zin om mij daar nog een jaar op te laten zitten”. Alle rapporten, foto’s en puntenkaarten heeft hij weggedaan om zo min mogelijk aan deze tijd te worden herinnerd.

Enkele jaren geleden, lang na de sluiting van het internaat, was de oud-leerling opnieuw terug in het gebouw voor een feest van zijn nicht. Deze dag viel hem erg zwaar. “Ik heb daar de hele avond als een zombie rondgelopen”, vertelt hij. “Ik ben thuisgekomen en ik denk dat ik toen, toen is er een kraan opengegaan en ik denk dat ik wel anderhalf uur op het randje van mijn bed heb zitten huilen”. Ook al was deze dag moeilijk voor hem, het heeft hem wel geholpen bij zijn mentale verwerking.

Interieur van De Ruwenberg (foto: Wies van Leeuwen / Provincie Noord Brabant, collectie BHIC PNB001060744)


Zeven jaar was te lang

Een andere oud-leerling, Ben Boelens, vond het veel minder erg op het internaat. Nadat hij een lange periode aan tuberculose had geleden, had hij een onderwijsachterstand, die op het internaat moest worden ingehaald. Hij zou maar liefst zeven jaar op De Ruwenberg doorbrengen en daar slagen aan de handelsschool .

Wat Ben wel raar vond, was de Christelijke handelsfilosofie. Handelsgeest werd uiteraard gestimuleerd, maar echte winst mocht niet worden gemaakt. Dat was immers tegen de leer van Christus. Zo zag hijzelf ooit de mogelijkheid geld te verdienen door snoep te verkopen op het internaat. Maar de paters drukten dat handeltje echter al snel de kop in.

Tijdens zijn zevenjarig verblijf op het internaat, had Ben steeds minder op met de Christelijke aspecten van het internaat. Zo mochten de jongens van het internaat wel op dansles, maar mochten ze enkel dansen met doofstomme meisjes. “Ze waren hartstikke aardig, maar je kon er niet mee praten”, herinnert hij zich. Bovendien zag hij het celibataire leven niet zitten. Een jonge broeder vroeg ooit aan hem, toen hij slechts een jaar of dertien was, hoe het vrouwelijke geslachtsdeel eruit zag. De broeder had geen flauw idee, terwijl dit voor de tiener al lang geen geheim meer was.

Ook al had Ben niet dezelfde slechte herinneringen aan De Ruwenberg, hij vond zeven jaar op dat Christelijke internaat wél veel te lang. Na zeven jaar elke dag naar de mis, vond hij dit dan ook genoeg voor de rest van zijn leven. Zijn tijd op De Ruwenberg heeft hem tot atheïst gemaakt.

Schoolagenda Ben Boelens, uit zijn tijd op De Ruwenberg


Misbruik

Een derde, anonieme oud-leerling heeft naar eigen zeggen zowel goede als slechte dingen meegemaakt op het internaat van Huize Ruwenberg. Als kind had hij het niet door, maar terugkijkend op de periode ziet hij toch wel dat er dingen gebeurden die niet door de beugel konden. De surveillant van de slaapzaal zou zich namelijk nogal eens aan jongens hebben vergrepen.

Dit gebeurde met name bij jongens die in hun bed hadden geplast. Dit werd dan door de surveillant gecontroleerd. Als je bed nat was, moest je naar zijn chambrette, waar hij het kind in kwestie waste en verschoonde. “Dat wassen duurde dusdanig lang dat ik af en toe dacht: ‘Man, schiet toch op. Ik heb het koud’, zo vertelt de oud-leerling, “Dan stond hij je zo heel langzaam te aaien en te wrijven”.

Dit was niet iets eenmaligs volgens de oud-leerling. “Dat gebeurde dus iedere keer. En dat was dan soms twee keer in de week. En dat was dan niet alleen bij mij, maar dat was ook bij een ander”, zo herinnert hij zich. Soms was zijn buurman wel een half uur in de chambrette van de surveillant. “Een schone pyjama, een schone onderbroek, een schoon hemdje en dan weer naar bed, dat hoeft zo lang niet te duren”, vertelt hij.

 

Verschillende mensen die op het internaat De Ruwenberg in Sint-Michielsgestel hebben gezeten, hebben hun tijd daar dus heel verschillend ervaren. Er zijn heel negatieve, maar ook juist heel positieve herinneringen. Dit geldt voor de meeste internaten. Heb jij ook op kostschool gezeten? Deel het dan met ons. Wij zijn altijd op zoek naar nieuwe persoonlijke verhalen.

6

Reacties (6)

JAN HAARHUIS zei op 1 december 2020 om 17:52 uur

De foto van de cour die getoond wordt is NIET Cour Superieur maar Cour Moyenne ! Ik zat zelf op de Ruwenberg van 1963-1966.
Op Moyenne was frater De Beer de voornaamste frater. Ik ken zijn fraternaam niet meer. Ik heb al reacties gegeven en zal dit zeker weer doen.
Jan Haarhuis

Thijs de LeeuwBHIC zei op 7 december 2020 om 11:37 uur

Dank Jan voor de correctie, het is aangepast. Graag tot ziens op de site en hartelijke groet,

Marcello van den Belt zei op 15 december 2023 om 19:48 uur

Hallo Mick, hier een vraag van mij (in de hoop dat ook dát mag op deze plek): de broer van mijn oma heeft op Ruwenberg gezeten in het begin van 1900. Zijn naam was Gaston Hoyer. Als familie weten we verder niets, alleen een fotootje en een 1e H.Communieprentje hebben we.
Weet jij, Mick (of iemand anders hier), of er een archief bewaard gebleven is van Ruwenberg ? Van leerlingen, de paters, ........... ? Is er een foto-archief van Ruwenberg, juist ook van die oudere periode ? Zo ja, waar vind ik al die stukken/info ? Alvast DANK voor een reactie !

Thijs de LeeuwBHIC zei op 18 december 2023 om 10:53 uur

Dag Marcello en dank voor je vraag.

Foto's van de Ruwenberg vind je ook in groten getale (ruim 450) in onze (online te doorzoeken) collectie: https://www.bhic.nl/memorix/images/search/?mode=gallery&view=horizontal…

Voor archiefmateriaal van de Ruwenberg, foto's en ander materiaal, kun je vooralsnog terecht bij de Fraters van Tilburg, die hun omvangrijke archief nog zelf beheren. Dat archief is te vinden in het generalaatshuis aan de Gasthuisring in Tilburg. De contactgegevens zijn:
- Gasthuisring 54, 5041 DT Tilburg
- Bezoek alleen na afspraak met tel. +31 13 5432777
- e-mail: generalboard@cmmbrothers.nl

(zie ook: https://resources.huygens.knaw.nl/repertoriumzendingmissie/gids/organis… > daar het tabblad 'Het archief')

Marcello van den Belt zei op 18 december 2023 om 18:41 uur

Beste Thijs, dankjewel ! Nuttige info, ik ga ermee aan de slag !
All the best, ciao !

Carla zei op 6 maart 2024 om 22:31 uur

Goedenavond,
Is er iemand die mijn vader daar heeft gekend. Geert(je) Gerritzen (geboren in 1960). Ik weet niet precies wanneer hij daar heeft gezeten, gezien hij weinig tot niet over deze periode heeft willen praten.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.