Op 27 december 1914 sloten de Duitse bezetters de weg tussen Minderhout en Castelré af. De Dodendraad voorkwam dat de grens tussen bezet België en neutraal Nederland illegaal werd overgestoken. Om in Baarle-Nassau of Ulicoten naar de kerk te gaan waren de ongeveer 400 inwoners van Castelré zo’n 2 ½ uur onderweg. Dus werd er een noodoplossing gezocht: een noodkerk en trouwens ook een noodschool.

De bisschop van Breda benoemde in februari 1915 de Belgische legeraalmoezenier Leon Baes tot noodpastoor. Dat was een goede plek: hij hoedde niet alleen zijn parochianen in Castelré, maar spioneerde ook voor het Belgisch leger en was contactpersoon voor brievensmokkelaars. Over zijn tijd in Nederland schreef hij een boekje, getiteld De Belgen in Nederland.

Een bijzondere gebeurtenis vond plaats op 27 maart 1915. Toen stonden de Duitsers bij de grensovergang, aan de brug over de Mark, een ontmoeting toe tussen de Minderhoutse en Castelrése communicantjes. Door de takkenversperring heen hadden zij en hun familieleden even contact met hun vrienden en verwanten aan de andere kant van de grens.

Aanvankelijk werden de H. Missen gehouden in een café op de hoek Haldijk-Hooiberg in Castelré, maar in 1916 kwamen er aan de Hooiberg een noodkerk en een noodschool. Het bouwmateriaal werd beschikbaar gesteld door de Nederlandse overheid.

Na de wapenstilstand in november 1918 vertrok pastoor Baes weer, anderhalf jaar later was de kerk weer gesloopt. Het hout, de ramen etc. werden op 16 maart 1920 publiek verkocht.

Op de plaats waar in de oorlog het altaar stond richtten de inwoners van Castelré een herdenkingsmonument op. De beelden, die erin staan komen nog uit de noodkerk. In 2004 werd dit monument gerestaureerd.

Bronnen

Minderhout en Castelre. Een parochie over de rijksgrens heen (www.dodendraad.org, geraadpleegd 15 juli 2021)
September: Volop conflictstof in Castelré! (website heemkundekring Amalia van Solms, geraadpleegd 15 juli 2021)
03. Baarle tijdens de Eerste Wereldoorlog (website heemkundekring Amalia van Solms, geraadpleegd 15 juli 2021)
H. Janssen, Laarzenpad in Castelré, in: Van Wirskaante, orgaan van heemkundekring 'Amalia van Solms', Baarle-Nassau 17 (2002) nr. 3, blz. 156-164
Jan Willekens, Werkgroep speciale projecten, in: Van Wirskaante, orgaan van heemkundekring 'Amalia van Solms', Baarle-Nassau 19 (2004) nr. 1, blz. 40-41
J. Jansen, A. van Tuijl, Baarle in stukken: Fragmenten uit het verleden van Baarle, Castelre, Ulicoten en Zondereigen, Baarle-Hertog/Baarle-Nassau 1992

Meer weten over Castelré in de Eerste Wereldoorlog? Heemkundekring Amalia van Solms uit Baarle-Nassau gaf er een boek over uit: Castelré 1914-1918. Begrensd Overleven.