Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Kweekschool Mater Misericordiae in Tilburg

Internaten

"Intens godsdienstig", zo is deze leraressenopleiding weleens omschreven. Kweekschool Mater Misericordiae (Moeder van Barmhartigheid) lag aan de Oude Dijk en hoorde bij het klooster van de Zusters van Liefde. Lokaal stonden zij ook wel bekend als de Zusters van de Oude Dijk.

Foto: collectie Regionaal Archief Tilburg 051910
Zusters en leerlingen van kweekschool Mater Misericordiae, 1930. Bron: Regionaal Archief Tilburg

Internaten kunnen onder andere worden onderscheiden op basis van hoe duur en prestigieus zij waren. Hoge kostgelden hield de meisjes uit minder welvarende gezinnen buiten de deur, wat de prestigieuze status in stand hield. Vergeleken met zulke internaten in Brabant, zoals Regina Coeli in Vught, behoorde dat van Mater Misericordiae in Tilburg tot het goedkopere segment.

Het pand waar je als kwekeling studeerde en woonde bood eveneens onderdak aan zusters en aan de administratie. Het enorme gebouwencomplex telde maar liefst drie kapellen: de grote kapel, de novicenkapel en de postulantenkapel. Aangezien die laatste twee bestemd waren voor zusters in opleiding, zullen de pensionnaires van de kweekschool in de grote kapel welkom zijn geweest.

Via vierjarige cursussen werd je opgeleid tot onderwijzeres voor het lager onderwijs. Van oorsprong was deze opleiding mede bedoeld om het tekort aan geestelijken in het onderwijs op te vullen. De Fraters van Tilburg leidden met hetzelfde doel frater-onderwijzers op, op hun kostschool Sint Stanislaus aan de Fraterstraat. 

In 1969 werd de kweekschool omgezet in een pedagogische academie en 1985 in een pabo. Het kloostergebouw aan de Oude Dijk werd in 1991 gesloopt.

Foto: collectie Regionaal Archief Tilburg 051911, herkomst: Katholiek Documentatie Centrum
Examenklas Mater Misericordiae, 1935. Geheel links op de voorgrond: juffrouw Gerritse. Bron: Regionaal Archief Tilburg, herkomst: Katholiek Documentatie Centrum
Bronnen

Annelies van Heijst, Marjet Derks en Marit Monteiro, Ex caritate: Kloosterleven, apostolaat en nieuwe spirit van actieve vrouwelijke religieuzen in Nederland in de 19e en 20e eeuw (Hilversum 2010).

Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.
Wim Deetman, Seksueel misbruik van en geweld tegen meisjes in de rooms-katholieke kerk. Een vervolgonderzoek (Amsterdam 2010).

Website Wiki Midden-Brabant, lemma: Kweekscholen

 

Deel verhalen en foto's!

Reageer hieronder, deel je herinneringen en vul deze pagina aan. Foto's zijn ook van harte welkom en kunnen worden verzonden naar internaten@bhic.nl. Wij voegen ze dan hier toe.

 

Terug naar:

Startpagina Kweekschool Mater Misericordiae

Internatenkaart

13

Reacties (13)

dorotique zei op 11 maart 2019 om 16:13 uur

ja hier heb ik op kostschool gezeten bij zuster Ancilla van 1962 t/m 1964

Marilou NillesenBHIC zei op 11 maart 2019 om 21:40 uur

Bedankt voor je berichtje, Dorotique. Welke herinneringen heb je aan die tijd, kun je daar iets meer over vertellen?

Ans Mannaerts van Hoorn zei op 27 maart 2019 om 22:30 uur

Ik heb van 1955 t/m1960 op dit internaat gewoond en er de kweekschool gevolgd. Met ongeveer 30 klasgenoten er een mooie tijd gehad. Het was een tijd van veranderingen , modernisering. Het eerste jaar nog uniform op zondag. Daarna kleding naar keuze. Het eerste jaar slapen in een chambrette, later een eigen kamertje. Eerst 1x in de maand naar huis, later ieder weekend. Veel later zelfs dansles op het internaat!
Mooie herinneringen aan vrijetijdsbesteding als volleybal en tafeltennis.
De sportdagen waren een feest.
Nog steeds regelmatig contact met veel van mijn klasgenoten.

Marilou NillesenBHIC zei op 28 maart 2019 om 10:01 uur

Hallo Ans, wat leuk je hier te treffen ;)

En wat een mooie bijdrage! Het lijkt me best bijzonder om getuige te zijn van al die veranderingen; heb je dat destijds ook zo ervaren? En hebben jullie het als klasgenoten nog wel eens over die tijd? Of over het onderwijs van toen?

dorotique zei op 28 maart 2019 om 21:59 uur

herinneringen Marilou aan mijn kostschoolleven aan de Oude Dijk: we waren met ‘n stuk of 7 leerlingen van de kleuterleidstersopleiding aan de Korvelseweg intern bij de nonnetjes tussen de kweekschoolleerlingen: Marga en Stiny uit Noord-Holland, Marijke en Sophie uit Zwolle en Kampen, Annique uit Veghel allemaal 1e jaars en 2e jaars Joyce, Ans en ? we konden lopend onderweg vanaf de opleiding huis aan huis het optreden van de Beatles op tv volgen want daar mochten we natuurlijk niet naar kijken. ‘swinters mochten we met een waterslang de binnenplaats onder water zetten om er op te kunnen schaatsen de volgende dag. het was een leuke tijd

Marilou NillesenBHIC zei op 31 maart 2019 om 18:16 uur

Hallo Dorotique, bedankt voor je mooie herinneringen. Ze geven ook een prachtig tijdbeeld, door je voorbeeld van het optreden van de Beatles. Goed te horen dat je daar een leuke tijd hebt gehad!

Bill Monkau zei op 3 augustus 2019 om 06:59 uur

Augustus 2019 is vijftig jaar geleden dat ik door Frater Guibert werd ingeschreven op de "Kweekschool Oude Dijk". Kersvers uit Paramaribo, nota bene als protestant! Bijzonder warm onthaald door de wijze Zr. Ancilla en haar sociaal vaardige en vakbekwame staf. Met het diploma van de Surinaamse Kweekschool plus tien jaar werkzaam als onderwijzer, werd ik geplaatst in de eindexamenklas. Jan Doms, Jan Eijsbouts, Frans Wirjo en ik als 'jongens' in een meisjesklas. Op zijn protestants: als Broeders en Zusters! Docenten gaven ons een gezinsgevoel. Elk van hen heeft een beslissende bijdrage geleverd aan mijn vorming. Met excuses aan het toenmalige docentenkorps noem ik toch twee. Zuster Ria, onze docente Kunstgeschiedenis, ontwikkelde mijn gevoel voor schoonheid. Doctor Mulders stimuleerde mij aan de Katholieke Hogeschool (nu Katholieke Universiteit Brabant) te bekwamen. Jan Doms zou ik graag ontmoeten. Hij heeft mij en mijn echtgenote wegwijs gemaakt in het Tilburgse. Ik bewaar bijzondere herinneringen aan de examenklas 1969/'70 van Kweekschool Mater Misericordiae. Wat zou een reünie mij goed doen!

Mariët BruggemanBHIC zei op 6 augustus 2019 om 12:15 uur

Wat een mooie herinneringen heb jij te delen Bill, en wat leuk dat je dat ook doet bij dit verhaal. Ben je in het onderwijs gebleven na je scholing aan deze kweekschool?
Kun je ons nog uitleggen hoe dat voelde; als protestant tussen katholieken en als weinige jongens tussen zoveel meisjes?

Saskia Jacobs-Beukers zei op 5 oktober 2023 om 13:12 uur

Wat leuk om hier de naam van mijn oud-tante Ancilla Cottaar tegen te komen. Zij was de zus van mijn opa Jan Cottaar. Ik ben op zoek naar meer informatie over haar en haar leven. Als er iemand is, die herinneringen over haar met mij wilt delen, hoor ik het graag. Complimenten voor de prachtige website.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 5 oktober 2023 om 13:15 uur

Wie kent zuster Ancilla nog? Leuk dat zich hier nog een familielid van haar heeft gemeld (reactie Saskia, 5 okt.). Benieuwd naar verdere reacties. Ik zag de naam van deze zuster al in meerdere bijdragen op deze pagina voorbij komen. Wie ook via de mail contact wil met Saskia hierover, kan dit aangeven, dan leggen wij achter de schermen contact. (Zie voor haar oproep trouwens ook deze pagina over het internaat https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/de-gouden-jaren-van-mater-miseri… )

Bill. Monkau zei op 5 oktober 2023 om 15:19 uur

Ik schrik van het vandaag, donderdag 5 oktober 2023, ontvangen e-mailbericht, Mariët Bruggeman,
Op je eerste vraag (Ben je in het onderwijs gebleven), antwoord ik bevestigend. Tijdens universitaire studies te Nijmegen (pedagogiek) en Tilburg (bedrijfssociologie), heb ik deel uitgemaakt van onderwijzend personeel op diverse lagere scholen. Met mijn bul op zak werd ik achtereenvolgens aangesteld op de MTS (Tilburg) en de Rijks HBS (Zaltbommel). In 1980 verhuisde ik met echtgenote en twee zoons van Tilburg naar Middelburg. Al bijna 20 jaar pensionado. Vaak moet ik uitleggen waarom ik geen baan heb. Van mijn uiterlijk is mijn bejaarde status namelijk niet af te leiden.
Hoe het voelde als protestant tussen katholieken, kan ik kort en helder zijn. Mag ik eerst uitweiden? De strenge protestantse opvoeding heeft mij relatief ongemoeid gelaten. Van de vier zoons en een dochter, ben ik de oudste en enige ongelovige. Zelf ben ik met een Rooms Katholieke vrouw getrouwd. Aanvankelijk tegen de zin van vooral mijn vader. Dit jaar hebben we ons 57-jarig huwelijksjubileum gevierd. Het korte antwoord is: ik voelde mij direct thuis!
De laatste vraag, hoe voelde het als weinige jongens tussen zoveel meisjes? Als ik die vraag persoonlijk beantwoord: zalig. Het vrouwelijke geslacht roept bij mij associaties op van Schoonheid. Het haantjesgedrag van de doorsnee man is mij een gruwel. Dat daargelaten, vind ik mijn weg in elk gezelschap. Van mijn vader herinner ik mij het Thoragebod der naastenliefde. En van mijn moeder Spreuken 16 vers 18: Hoogmoed komt voor de val! Principes die mij met beide benen op de grond houden. Die waarden dragen ook bij aan een boeiend leven.

Ik wens je alleszins het beste,

Bill.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 5 oktober 2023 om 15:29 uur

Inmiddels is achter de schermen een eerste contact gelegd tussen Saskia en iemand die haar oud-tante, zuster Ancilla, nog heeft gekend. Geweldig dat daar zo snel op wordt gereageerd en wie weet melden zich nog meer oud-leerlingen. Daar zal ze enorm blij mee zijn.

Mariët BruggemanBHIC zei op 6 oktober 2023 om 09:56 uur

Beste Bill, wat leuk om een antwoord op mijn vragen te mogen ontvangen. Ik zag dat mijn reactie van 2019 was, dus nogmaals zeer attent dat je daar nog even op terugkomt. En wederom met zo'n mooie positieve reactie. En excuses voor de schrik die we je kennelijk hebben aangedaan, dat was zeker niet onze bedoeling :).

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.