Klooster Mariadal

Dat monument hoort bij het klooster Mariadal van de zusters Franciscanessen aan de Vincentiusstraat 5-7. Deze Lourdesgrot is in 1936 gebouwd, kort na de stichting van klooster in 1934. De grot is uitgevoerd in beton en opgetrokken als “ware afbeelding” (zij het verkleind) van de grot te Lourdes. Zoals het hoort is de grot voorzien van de beelden van Maria en Bernadette.

	De grot is in 2001 als rijksmonument aangewezen op grond van de relatief natuurgetrouwe uitbeelding van de echte grot in Lourdes; vanwege het gebruikte materiaal (beton); en vanwege de samenhang met het klooster en de kloostertuin (Mariaverering), waardoor de grot met de andere elementen (zoals Mariakapel, grafkapel, begraafplaats enz.) een religieuze betekenis aan de tuin geeft. De architecten van het complex waren Joseph Cuypers en Franciscus Sturm. Een bijzonderheid van de grot is nog dat aan de achterkant ervan ook een soort grot is gebouwd, met een pietà-voorstelling daarin. Foto’s: West Brabants Archief, nr. 28104D (Fotograaf: E.A. de Rooij, 2005); nr. 35680D (Fotograaf: M.A.M. Godschalk, 2009); nr. 2011-00949 (Fotograaf: P.L.W.G. van de Molengraaf, 2011); nr. 2014-00535 (Fotograaf: F.D.A. van den Broek) en Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed, nr. 20528035 en 20528033 (Rijksmonument 526025).

Raadhuisstraat

In de achtertuin van een particulier huis aan de Raadhuisstraat heeft in het begin van de twintigste een kleine Lourdesgrot gestaan, zoals we op deze drie foto’s kunnen zien.

Het lijkt dat de grot niet puur voor de bewoners alleen is geweest, want op de eerste foto die rond 1910 is gedateerd, zien we links twee ernstige dames van wie er een een boek vasthoudt met de titel “Gulden Boek van Onze Lieve Vrouw van Lourdes”. Zou dit een soort gastenboek geweest kunnen zijn? Of verwachtte men wonderen, die hierin opgetekend zouden gaan worden?

En het antwoord op de vraag waarom deze achtertuingrot is gebouwd, ligt misschien wel in het tekstlint die we onder het Mariabeeld op de rots zien liggen: daarop staat driemaal het woord “Penitence” (boetedoening).

Op de andere twee foto’s heeft dat lint een andere vorm en tekst, althans, nu is het woord het Latijnse woord “Poenitentia” dat hetzelfde betekent. Zou de grot als boetedoening voor iets gebouwd zijn?

Links een dame met opnieuw een soort boek (waarop geen titel zichtbaar is) in haar handen en rechts een heer. De laatste foto is zonder personen (behalve Maria en Bernadette, natuurlijk). Op alle drie de foto's zien we onder het Mariabeeld een steen met inscriptie: "O.L.V. van Lourdes, B.V.O." (Bid voor ons).

Foto’s: West Brabants Archief, nr. 27653D; nr. K16563 (Fotograaf: firma A.M.Bruglemans, 1910); en nr. BFK00176 (Collectie Heemkundekring De Vrijheijt van Rosendale).

St. Janskerk

In de St.-Janskerk aan de Markt 2 maken we kennis met een tijdelijke voorstelling van een Lourdesgrot, opgericht bij het Maria-altaar en vervaardigd uit lappen stof of stevig (grot)papier. De foto dateert naar schatting uit de jaren ’20-’30. Foto: West Brabants Archief, nr BFK00101  (Collectie Heemkundekring De Vrijheijt van Rosendale).

Sint Elisabethklooster

Aan de Wouwseweg 21 in Roosendaal werd in 1927 een verzorgingstehuis voor zieke en bejaarde zusters van de congregatie zusters Franciscanessen van Mariadal opgericht, dat de naam “St. Elisabeth” kreeg. In de tuin van dit klooster bevond zich, waarschijnlijk al vanaf het begin, een Lourdesgrot.

Eind jaren zeventig werd St. Elisabeth een Klooster-Bejaarden-Oord (KBO): een erkende bijzondere instelling voor zorg en verpleging. Sinds 2000 staat St. Elisabeth ook open voor medemensen buiten congregatieverband die zorg en/of verpleging nodig hebben. De grot bestaat nog steeds, getuige deze foto van Patricia Graddon uit 2004. Foto: West Brabants Archief, nr. 26176D.

Antoniusklooster

Ongeveer uit dezelfde tijd als St. Elisabeth dateert het klooster van de H. Antonius van Padua aan de Dorpsstraat 87-71 in Nispen. Het werd in opdracht van de Zusters Franciscanessen met een bijbehorende school door architect F.B. Sturm gebouwd in 1925-1926. In de tuin van het klooster werd een Lourdesgrot aangelegd.

In 1968 werd het klooster een gezinsvervangend tehuis voor verstandelijk gehandicapten onder de naam Huize Moerendaal (buiten gebruik gesteld in 1998). Waarschijnlijk was de Lourdesgrot toen al verdwenen. Foto: Heemkundekring 'De Heerlijckheijd Nispen', F0005.

Gesticht Charitas

Tussen 1905 en 1912 werd onder architectuur van Jacques van Groenendael en Joseph Cuypers (die tekende voor de kapel) aan de Kalsdonksestraat 89 een ziekenhuis gebouwd. Het oorsponkelijke plan voorzag alleen in een gasthuis, maar Charitas werd al snel uitgebreid met een kapel (1912) en aan de achterkant een moederklooster (een voormalige boerderij) met een mooi park, waarin de Lourdesgrot werd gebouwd.

We hebben een ansichtkaart (uitgever: Brinio, Rotterdam, 861/20) van de grot uit 1918, wat doet vermoeden dat de grot meteen als onderdeel van de kloostertuin is aangelegd.

In de jaren ’50 werd het ziekenhuis te klein. De investeringen voor de nodige uitbreiding waren te groot voor de congregatie en uiteindelijk leidde dat tot overdracht van de ziekenhuiszorg aan de gemeente Roosendaal.

Charitas sloot als ziekenhuis in 1968. In 1997 werd het complex afgebroken voor nieuwbouw, op de oorspronkelijke kapel na. De Lourdesgrot heeft waarschijnlijk al veel eerder het loodje gelegd.

Foto: West Brabants Archief, nr. K20391.