Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Lourdesgrotten in Baarle-Nassau

Lourdesgrotten

De parochie van O.L. Vrouw van Bijstand te Baarle-Nassau heeft op enkele kilometers afstand van de parochiekerk nog een kapel, gewijd aan St. Salvator, de Allerheiligste Verlosser. Deze kapel staat aan de Kapelstraat – Visweg in Nijhoven. Rond de kapel ligt een processiepark met onder andere een Lourdesgrot.

Foto: Johan van Gurp (Collectie Stadsarchief Breda, nr. jvg20031007006)Deze St. Salvatorkapel heeft een lange geschiedenis die tot de 12e eeuw teruggaat. Na een lange periode van verval werd het gebouw in 1926 met de grond gelijk gemaakt. In 1928 werd op de fundamenten van het priesterkoor van de historische kapel een nieuwe St. Salvatorkapel gebouwd, naar een ontwerp van Dom van der Laan o.s.b. De nieuwe kapel werd in 1930 ingewijd.

De toenmalige pastoor Vekemans wilde echter meer, namelijk een compleet processiepark. In 1931 begon men met de plaatsing van veertien Kruiswegstaties in de kapeltuin. Het jaar daarna kwamen daar de staties van de “Vijftien Geheimen van de Rozenkrans”, de “Zeven Smarten van Maria” en de Lourdesgrot bij. Een Calvarieberg completeerde het geheel in 1934.

Tot 1960 trokken regelmatig processies uit Baarle naar de Salvatorkapel. Daarna verslapte de belangstelling en raakte de kapel in verval. In de jaren tachtig en negentig werd dat verval tot staan gebracht door ingrijpen van de Bond van Ouderen. Die nam het intiatief tot herstel van de kapel en zorgde in de jaren daarna voor maandelijks onderhoud.

In 1995 komt de kapel op de gemeentelijke monumentenlijst en in de jaren daarna worden allerlei herstellingen uitgevoerd, zowel aan de kapel zelf als aan de verschillende staties in het processiepark. In die jaren werd er jaarlijks op de zondag nabij 15 augustus in het park rond de kapel een sacramentsprocessie gehouden. In de zomermaanden werd op iedere woensdagavond een mis gevierd in de kapel of, bij goed weer, buiten in het park bij de Lourdesgrot.

Sinds 1950 organiseert de vereniging Vrienden van Lourdes ieder jaar op de eerste zondag na 15 augustus een zogenaamde 'kaarskensprocessie' in Baarle.

Foto’s: Stadsarchief Breda, nr. JVG20031007006 (Collectie BN De Stem / Johan van Gurp), 2003; website parochie.
Bron: Marcel Gielis, lemma Nijhoven, H. Salvator, de Allerheiligste Verlosser  in de Nederlandse Bedevaartbank van het Meertensinstituut.

Instituut Sacré-Coeur

In 1905 kwamen de Broeders van De la Salle vanuit België naar Baarle-Nassau, waar ze een school begonnen. De Nederlandse studenten werden opgeleid in het juvenaat (Institut du Sacré-Coeur) en later in het scholasticaat (kweekschool Sint Jan Baptist de la Salle). Die laatste werd in 1966 gesloten. Het juvenaat-internaat sloot op 19 mei 1971 en in 1975 verhuisden de broeders naar de Oranjelaan.

Achter het klooster ligt een fraaie tuin met grote gazons, kastanjes, populieren, sparren, berken en beuken en met ligusterhagen en blijkens deze foto uit de collectie van het Erfgoedcentrum kloosterleven Nederland ook een Lourdesgrot. Later zijn er ook sportvelden aangelegd. Foto: Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven, nr. BM-B003-194133.

7

Reacties (7)

Bert Wijnen zei op 28 oktober 2019 om 22:02 uur

Ik heb van 1957 tot 1061 op dit juvenaat van de broeders gezeten. Zie de reacties bij het andere verhaal over dit juvenaat...
's Morgens moesten we elke dag, zomer en winter, weer of geen weer, om half zeven in stilte ons ochtendgebed voor deze grot doen. Daarnaast werd er verwacht dat je in stilte door de er achter liggende tuin wandelend mediteerde of de rozenkrans bad.

Bert Wijnen zei op 18 november 2019 om 23:06 uur

Moet natuurlijk zijn van 1957 - 1961

Marilou NillesenBHIC zei op 20 november 2019 om 08:44 uur

Duidelijk hoor, Bert. Het lijkt me vooral in de donkere (en koude!) wintermaanden een hele opgave, zo'n ochtendgebed. Mag ik uit je woorden dat er 'verwacht' werd opmaken dat er daarna niet altijd werd gemediteerd of gebeden in de tuin?

Bert Wijnen zei op 20 november 2019 om 15:15 uur

Nou, misschien wel een beetje. Als het winter was was het wel spannend! Vooral als je achter de grot tussen de struiken door liep. Ik herinner me nog goed dat daar een smal pad liep. In de zomer, wanneer het licht was, liep ik vaak langs de ren waar eenden, kippen en fazanten zaten. Die hoorden bij de boerderij die daar achter stond. Daar werkte broeder Dominicus op. Dat was één van de weinige broeders die geen onderwijzer was. Zij zorgden voor de tuin of bakten het brood. Broeder Ferdinand was de ziekenbroeder en hij verstelde schoenen.

Marilou NillesenBHIC zei op 21 november 2019 om 09:26 uur

Ah, mooi verwoord! Hierdoor kun je je als lezer heel goed een beeld vormen hoe de tuin eruit heeft uitgezien. Werkte broeder Ferdinand ook op de boerderij, of begrijp ik dat verkeerd?

Bert Wijnen zei op 21 november 2019 om 19:23 uur

Nee! Ferdinand was ook geen broeder-onderwijzer, maar een zgn. "werk"broeder. Naast zijn reeds genoemde functies had hij ook de dagelijkse taak van koster in de kapel.

Marilou NillesenBHIC zei op 25 november 2019 om 08:29 uur

Ah ja, dan is dat ook weer helemaal duidelijk, Bert. Dank voor je snelle toelichting!

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.