Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Sparen voor de katholieke missie

Rooms prentenboek

Het Glazen Huis, Alpe d’HuZes, Giro 555: wij Nederlanders staan bekend als een liefdadig volkje. En die vrijgevigheid gaat ver terug, al ging het geven vroeger vooral langs kerkelijke weg. Voor katholieken was schenken aan “de missie” een voor de hand liggend “goed doel”, waarvoor op allerlei manieren werd gespaard.

Ik weet dat nog uit persoonlijke ervaring op Juvenaat Mariaoord te Vught in 1966/1967: dagenlang lagen we als jongens van 13 á 14 jaar postzegels te sorteren op de vloer van groepszaal 1 onder leiding van broeder Arthur. Die postzegels werden uit een één meter hoge doos geschud.

Maar het waren niet alleen postzegels, zoals waar wij mee bezig waren. Ook melkflesdoppen ('capsules'), zilverpapier, prentjes en centjes werden in die tijd ingezameld: van álles kon dienen als “offertje voor de zwartjes”, zoals het toen vaak nogal neerbuigend werd genoemd.

Mooie voorbeelden van dat sparen en actie voeren voor de missie vinden we in het Zondagsblad voor het Katholiek Huisgezin dat een rubriek “Missiegiften” kende, waarin op al dan niet ludieke wijze (hoe herkenbaar nog steeds!) giften van allerlei mensen, met naam of anoniem, groot of klein, opgesomd werden, zoals onderstaand rijtje in het blad van 27 oktober 1912 (jaargang 14, nr. 48):

Gemert, het penningske van een arme weduwe: 25 ct. (€ 2,70 in 2016)
Rijm:
O-ns kaartgezelschap hééft gefeest,
N-amiddag’s in de Kroon,
S-lecht’s heeft er iemand ooit mankeert,

V-oor kaartspel zijn wij vroom.
E-n nu een 0ffertje gebracht,
R-ijst thans uit ieders mond,
M-aakt blijde ’t missionarishart,
A-an Borneo terstond,
A-an ’t verre en zwarte ras,
K-omt wel een stuivertje van pas: fl. 2,05

Boekel, ter ere H. Anthonius (om Gods zegen): fl. 2,-
Someren, nog van het feest der Kindsheid: fl. 6,-
Gemert, Van Hoogstraten, bijzondere intentie: fl. 250,- [anno nu zou dat zo’n € 2.655,- zijn]
Boekel, A. de V.: fl. 11,25
Vught, N.N. (=naam onbekend): fl. 1,70
Oosterhout, door bemiddeling van H. v.d. Aa van J.K.: fl. 1,-
Helmond, N.N.: fl. 1,- ; Gerritje Althuijzen, 5 ct. uit den spaarpot.
Uden, Adr. van Dooren overgeld (=fooien e.d.) van het Zondagsblad: fl. 1,90. Overgeld Borneo-Almanakken
Dordrecht, A. van K.: 50 ct.
Schaijk, M. van der H.: fl. 1,20
Helmond, voor Borneo van Nomen Nescio (= naam onbekend) uit dankbaarheid voor een verkregen gunst: fl. 2,50
Leende:
Bij Frans en Threes op 't Bruiloftsfeest, Is een andere Threes zo vrij geweest,
Als Tirolertroepje met nog meer, Bij 't ‘Bis’-couplet, te komen weer
Met een bordje in de hand, Ze vroegen daar zoo heel astrant (=brutaal)
Voor de Missie, en 't valt mee, van Bruidegom tot Tante Kee,
Ze gaven allen heel rojaal, voor Borneo • Zie 't kapitaal.
Deez' opbrengst vraagt nog meer voorwaar: Gods Zegen over het jonge Paar, fl. 6,- .

Zes-Gehuchten, van Tonia en Lina Cox:
Tonia en Lien, die hadden vergaard, en steeds voor de missie trouw gespaard,
Postzegels, capsules en zilverpapier, en geven daarbij nog met plezier.
Een offertje voor de zwartjes, te samen juist twee kwartjes: + 2.400 postzegels en 60 ct.
Liessel, N.N.(= naam onbekend) tot intentie ter H. Anthonius, fl. 2,-
Ravenstein, voor de missie Nomen Nescio: fl. 25,-

Verder in dank ontvangen:
Uit Boekel, van Petronella van Lieshout: postzegels, ansichtkaarten, enz.
Uit Mierlo-Hout, van Antonia van Dijk: 1.300 postzegels; en van Maria en Joanna van de Mortel: 600 postzegels.
Uit Beek en Donk, van Maria Jaspers 15.000 postzegels, een kistje capsules (melkflesdoppen), zilverpapier, prentjes, enz.
Uit Helmond, van Therese Waaijers: 3.000 postzegels; Gerritje Althuijzen pz.

En zo ging dat maar door, week in week uit. Er werd enorm veel gespaard voor de missie. Maar waar het allemaal naar toe ging en wat ermee werd gedaan?

18

Reacties (18)

Gerard H.A.A. de Bie zei op 7 juni 2017 om 13:37 uur

Het heeft er alle schijn van dat "Ons Vermaak" [zie voorletters van het rijm] een kaartclubje was bij een Café en/of Herberg van het Penningske te Gemert.
In dezelfde reeks Zondagsbladen vond ik in de editie van 3½ maand eerder (= 7 juli 1912) in een rubriekje "Dienstaanbiedingen en Dienstaanvragen" een andere Gemertse middenstander met het verzoek : " Gevraagd een R.K. slagersknecht, 1 à 2 jaar bij het vak bij J.Rooijakkers, Rund-, Kalfs- en Varkensslagerij, Gemert.

Piet Hoofs zei op 10 oktober 2018 om 13:35 uur

Ik weet nog dat op de bewaarschool, bij de vliegkappen op het Paduaplein in Tilburg, de melkflesdoppen werden ingezameld in een grote kist. En bracht je er veel mee dan kreeg je een bidprentje waar een mooi engeltje of zelfs een grote wolk waar de Heer uit tevoorschijn kwam, met veel gele straaltjes. Met regen gingen we onder die veranda waar die kist met doppen stond, lopen in een cirkel en zongen: Lieve Heertje geef mooi weertje, geef mooie dag, dat het zonnetje weer schijnen mag.

Marilou NillesenBHIC zei op 11 oktober 2018 om 09:37 uur

Mooie herinneringen, Piet! En over dat gebedje, daar hebben meer mensen herinneringen aan ;) Lees maar eens hier:

https://www.bhic.nl/ontdekken/verhalen/lieve-heertje-geef-mooi-weertje

JmRompa zei op 4 april 2019 om 21:14 uur

Wat werd er feitelijk gedaan met al het verzamelde zilverpapier?
Omsmelten tot zilver? Spiegeltjes maken?
Of was het eigenlijk nonsens
Graag een reactie

Gerard H.A.A. de Bie zei op 5 april 2019 om 12:57 uur

Deurnewiki zegt in dit verband het volgende : "Vanaf begin 20e eeuw werd er, om de zending of de missie te ondersteunen, door Deurnese schoolkinderen van alles gespaard en verzameld dat geld kon opleveren, zoals: zilverpapier, de aluminium capsules van melkflessen (van Zuivelfabriek Sint Isidorus), afgestempelde postzegels etc. " " … dat geld kon opleveren, … " . Dus het was meer dan alléén bezigheidstherapie . Link : https://deurnewiki.nl/wiki/index.php?title=Genootschap_van_de_Heilige_K…

JmRompa zei op 5 april 2019 om 14:37 uur

Ok, maar wie kocht dit zilverpapier cq de aluminium melkdoppen.
Het is het eerste begin vd circulaire economie maar hoe en wat werd er mee gedaan

Gerard H.A.A. de Bie zei op 6 april 2019 om 00:24 uur

Aha, Goed gevonden Helena !
Dus zoals ik eigenlijk wel vermoedde ; voornamelijk om de kinderen te leren iets te doen, te verzamelen voor anderen / een goed doel / morele betrokkenheid etc. En ... een heel klein beetje voor een minimale financiële opbrengst.
Ik vat het maar even heel kort samen voor het geval dat voorgaande link niet meer werkt. Het zal niet de eerste keer zijn en ook niet de laatste.

Helena zei op 6 april 2019 om 00:28 uur

prima Gerard.

Rini. zei op 6 april 2019 om 09:34 uur

Gerard, dit bracht meer op dan al de aflaten die we verdiend hadden met schietgebedjes en andere aanroepingen.
Was er maar een bonuskaart geweest die later te verzilveren was.

Gerard H.A.A. de Bie zei op 6 april 2019 om 12:31 uur

Die Bonuskaarten heeft Petrus toch. Die van jouw is bijna vol Rini ! ;o)

Ton van Riet, Gemert zei op 6 april 2019 om 21:56 uur
Rini. zei op 29 mei 2020 om 21:59 uur

Gerard, jammer, ik ben in bezit van ansichtkaarten met afgescheurde hoeken, waar de postzegel bevond daarbij mis ik nu poststempel en datum.

Ton van Riet zei op 29 mei 2020 om 22:15 uur

Aflaat.
De hemel, mocht je er toevallig komen.
Let wel, die is alleen voor “vromen”.
Ze dringen er zich naar voren,
en jubelen met “d’engelenkoren”..
Die altijd in de kerk rondhingen,
hoor je “alle loei(end)” zingen.
Je weet al van tevoren,
wie er zich luid laat horen.
Je mag er ook “aanschouwen”.
Of een processie houwen.
Een polonaise kun je niet beginnen.
Daarvoor ben je er niet binnen.
Een keuze, zegt men, en die is:
De eeuwige verdoemenis.
Veel is er niet te beleven.
Liever blijf ik hier nog even.
Mag ik er in misschien?
Nee, mij niet gezien!
(10 maal lezen = 1 volle aflaat.)

Rini. zei op 29 mei 2020 om 22:33 uur

Gerard, verder ben ik in bezit van drie ‘Penningprentjes’
De Kruispenning Mook jaarlijks 10 cent bij het tweede verhoogd naar 25 cent.
Daarvoor jaarlijks 20 H. missen voor de levenden en 12 voor de afgestorvenen leden.
Het derde: ‘Het Penningske’ van St. Antonius, Kaatsheuvel.
Daar wordt een jaarlijkse bijdrage gevraagd van 5 cent voor Missionarisopleiding.

Gerard H.A.A. de Bie zei op 30 mei 2020 om 00:05 uur

@Ton van Riet ;o) En dat doe je zo uit je hoofd ; Je schudt dat zo uit je mouw?
@Rini de Groot ; wees blij dat je er maar 3 hebt : wat een afzien dat Katholicisme.

Ton van Riet, Gemert. zei op 30 mei 2020 om 16:00 uur

Gerard, daar heb ik geen moeite mee. Ik heb er nog meer.

Ton van Riet, Gemert. zei op 30 mei 2020 om 17:05 uur

Nog een voor Gerard.

Een duivel verdwaalde in Rome
En dit is hem daar over komen
Het was al te laat
Kreeg er een aflaat.
En wist nog maar net te ontkomen.

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.