Nooit geweten, dat dit bestond... Te zot voor woorden!

Nu onvoorstelbaar hè? Tijden veranderen, dat blijkt maar weer, Eric.

Iemand in Gemert vertelde: ""Mijn moeder had een boek geleend. Mijnheer kapelaan kwam op huisbezoek. Toen hij dat boek zag, gaf hij haar te kennen
dat ze het niet mocht lezen. Het werd door hem geconfisceerd en dus meegenomen. De eigenaar van het boek ging naar de pastorie om zijn bezit
terug te halen, waar hij na veel moeite toch in slaagde."
(Op dit soort gedrag zijn nogal wat woorden van toepassing, maar ik laat het bij.)

Dag Ton, dank dat je het houdt bij een objectieve beschrijving, want dat is al voldoende om duidelijk aan te geven hoe schrijnend een dergelijke situatie was. En dan te bedenken dat het allemaal niet eens zo heel lang geleden was dat je dit kon gebeuren.

Dank voor het vertellen van dit voorval; het geeft eens te meer aan hoe sterk de greep van de kerk was in die tijd.

Niet alleen boeken maar ook de Bioscoop stond onder streng toezicht van de kerk .
Luxe theater in de Molenstraat werd uitgebaat door Jan v. Berlo beter bekend als de Rooi Jan . Jan was tevens wethouder , Hij werd geassisteerd door Dre Rooijakkers werkzaam bij Raaijmakers .
Bide personen waren nette mensen die nooit een scheve schaats hadden gereden. niets op aan te merken .
Als opgroeiende jongens gingen wel eens naar de film , doch dat was streng verboden , nette mensen gaan niet naar de bioscoop was het gezegde.
Tarzan.,, komiek George Form ,, Dikke en de Dunne ,, Cowboy Roy Rouges ,,
Roy kon op een stijgend paard blijven zitten , dat sprak ons geweldig aan Tarzan in gevecht met een leeuw , alle maal truc opname , maar dat begrepen wij toen nog niet .
Allemaal onschuldige films die eerst de nationale en daarna de katholieke keuring hadden doorstaan .
Op school werd er gecontroleerd wie naar de film was geweest , eens ben ik verraden en kreeg thuis flink straf , de invloed van de kerk reikte tot in de huiskamer , voor bioscoop bezoek ben ik meermaals gestraft .
Als je nu ziet waaraan de kinderen bloot worden gesteld .
Het leven in de Dorpen was bekrompen , primitief n achterlijk.
Dat in mijn mening over die
,, Goede Oude tijd ,,
Waar vele prat op gaan .
Verhalen die geromantiseerd zijn

Het doet mij een deugt dat Gemert u zo goed bevalt , inderdaad wonen er nu en vroeger bijzondere mensen . Als geboren , Gimmerse , heb ik er veel gekend , zo ken ik veel gebeurtenissen . ben lid van de Heem kring . verzamel anekdotes , gebruiken, gezegdes, bijgeloof , voordrachten , liedjes , diverse zijn door BHIC gepubliceerd .
Voor nader contact sta ik open.

Hawdoe
Martien v Dooren m.v.dooren@planet.nl

Martien, eerst moet ik zeggen dat ik altijd geweldig genoten heb van jouw bijdragen. "Ëcht Gemmerts". Terzake nu: de invloed strekte zich niet alleen uit tot in de huiskamer, maar tot onder de lakens. Van de films die je noemt heb ik er ook veel gezien in de bioscoop in Cuijk. Straf kreeg ik niet. Soms ging ik met mijn moeder boodschappen doen in Nijmegen. Dan gingen we samen naar de film.
Toen ik later in Nijmegen naar school ging was er een nieuwe bioscoop
aan plein 44. Die deden alleen de nationale keuring. Ze draaiden daar een
Franse film: "Le Blé on Herbe". Die was door de katholiek keuring ontoelaatbaar geacht. Een leraar van onze school waarschuwde iedereen
heftig. Daar mocht je vooral niet gezien worden dus. Het resultaat was,
zoals te verwachten, dat er juist veel heengingen. Toen in de pauze het licht aanging keken de ondeugende leerlingen om en zagen die zelfde
leraar weggedoken op een van de achterste rijen. Afijn, je kon altijd nog gaan biechten. Het goede aan die ouwe tijd is, dat die voorbij is en wij
er on kunnen lachen.

Denk maar niet dat het iets is uit het verleden. Toevallig las ik vandaag
dat in Polen boeken verbrand worden. Ze leren het nooit!
https://www.bbc.com/news/world-europe-47771706

Bizar dat dit soort berichten toch nog van alle tijden zijn, Ton. Altijd goed om je daarvan bewust te zijn, dus dank voor je melding.

Ach Ton van Riet, het kan altijd erger: je weet misschien dat Sigmund Freud, toen in de jaren '30 de nazi's zijn boeken verbrandden, droogjes opmerkte "De beschaving is al voortgeschreden: vroeger zouden ze mijzelf hebben verbrand, nu alleen maar mijn boeken". Je hoort hier een echo van de kerkelijk goedgekeurde ketterverbrandingen in de middeleeuwen en nog lang daarna.

Terug naar de censuur: er was in die rijke roomsche tijd ook aardig wat zelfcensuur gaande. Mijn ouders trouwden laat, mijn moeder was toen 34, en in die tijd had de vrouw tot haar vijfendertigste nog de toestemming van haar ouders nodig om te trouwen. Bij de huwelijksvoorbereidende gesprekken met de deken van Waalwijk had deze mijn moeder het toen recent gepubliceerde boek ‘Ja, ik wil’ ter lezing meegegeven, van de rooms-katholieke arts dr W. Huddleston Slater. Ondanks dat dit boek zaken als seks, frigiditeit en zelfs echtscheiding etc. uitgebreid besprak, was het geheel in overeenstemming met de kerkelijke leer, en voorzien van elk 'Nihil obstat' en 'Imprimatur' dat je je maar kunt wensen. Het boek werd in 1938 zeer lovend besproken in het Nederlandsch Tijdschrift voor Geneeskunde door de Leidse hoogleraar psychiatrie en katholieke bekeerling prof dr E. Carp. Toen mijn moeder thuiskwam met het boek wilde mijn oma het wel eens zien, en ze was ontzet over wat ze zag en las. Ze weigerde te geloven dat Mijnheer de Deken zo’n smerig boekwerk aan haar dochter zou hebben gegeven, en is de volgende dag zelf met het boek naar de pastorie getogen om te vragen of haar dochter de waarheid had gesproken. Pas toen de deken dit had bevestigd en haar had verzekerd dat de Nederlandse bisschoppen het boek hadden goedgekeurd, mocht mijn moeder het lezen, zij het met tegenzin.

Goede toevoeging, Ad.
Enige jaren later was "de beschaving" al zover voortgeschreden, dat
mensen eerst werden vergast voor ze werden verbrand.
(En de meesten hadden niet eens een boek geschreven.)

Misschien is het voor jongere generaties lezers goed te weten dat, behalve in de hierboven genoemde coderingen, de censuur ook nog duidelijk werd in de beoordelingen die een roomsch boek kon of moest krijgen. Deze beoordelingen werden gedaan door de bisschoppelijke censor.

Het begon met het 'Nihil obstat': letterlijk 'niets staat in de weg', hetgeen betekende dat het boek helemaal niets bevatte dat in strijd was met de katholieke geloofsleer.

Vervolgens moest de bisschop het 'Imprimatur' geven, letterlijk 'het worde gedrukt', en dit was de toestemming om het boek uit te geven. Zonder het Imprimatur zou geen katholieke uitgeverij het manuscript accepteren.

Een tikje complimenteuzer nog was het 'Evulgetur', letterlijk 'het worde onder het volk verspreid': daar zat dus iets in van een aanbeveling, dan zat je als schrijver en als uitgever helemaal goed.

Veel van wat er op deze website wordt geschreven en verhaald zou in het verleden niets eens een 'Nihil obstat' hebben verkregen... ;-)

Een aanvulling hierop.
Lang geleden lag mijn moeder (getrouwd en wel en "al" 32 jaar oud) in een kraamkliniek en las -Doctor Vlimmen- door A. Roothaert(index) geschreven. De dienstdoende non vond het geheel niet passend dat dit -verfoeilijke- boek gelezen werd.
Mijn moeder kennende trok ze zich hier niets van aan, en heeft naderhand nog de twee andere delen gelezen... ;)

Mooie aanvulling, Norah en Ad.
Ik herinner me dat mijn vader (geb.1903) het boek van Roothaert las (jaren '50).
Mijn ouders deden daar wel wat geheimzinnig over.
Het woord "censuur" kan, wat mij betreft, zo langzamerhand wel vervangen worden door "terreur".

Ik weet niet meer hoe en wanneer ik de Vlimmentrilogie ontdekte, maar ik was meteen verkocht! De rasverteller Mr Anton Roothaert heeft met die trilogie een serie Brabantse streekromans geschreven die sterk afwijken van braaf katholiek gebleven auteurs als bv. Antoon Coolen en Toon Kortooms. Of Vlimmen op de index van verboden boeken heeft gestaan zou ik niet weten, maar 't zou me niet verbazen. Maar feitelijk zijn die boeken niet zozeer anti-rooms-katholiek maar vooral anti-klerikaal: de gebrekkige opleiding, de ontbrekende mensenkennis, de machtsbelustheid die kenmerkend waren voor een deel van de Brabantse clerus in de eerste helft van de 20e eeuw worden scherp gehekeld. Met name voor (al dan niet ex-)katholieke lezers van mijn generatie ('babyboomers') roepen deze boeken meteen heel veel herkenning op, en vanwege Roothaerts verteltalent zijn ze een genot om te lezen.

Degenen die geïnteresseerd zijn kunnen hier een beknopte biografie van Roothaert vinden: https://www.brabantserfgoed.nl/personen/r/roothaert-anton

-Dr Vlimmen- heeft op de -index librorum prohibitorium- gestaan. In deze tijd nauwelijks te geloven.
Er staat me iets van bij dat de boeken op waarheid waren gebaseerd.

Roothaerts biografie op de website van Brabants Erfgoed lijkt inderdaad te impliceren dat er (auto)biografische elementen zitten in de Vlimmentrilogie. Maar ook los daarvan zit er zeker voor oudere (ex-)katholieken onder ons veel herkenbaars in.

Klopt, Ad, dat wordt wel gesuggereerd. Voor de zekerheid stuur ik het linkje mee:
https://www.brabantserfgoed.nl/personen/r/roothaert-anton

En voor iedereen die wel toe is aan een stukje Vlimmen, lees hier maar mee:
https://www.brabantserfgoed.nl/personen/r/roothaert-anton