Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Klooster en Retraitehuis Cenakel in Tilburg

Kloosters

De Zusters van het Cenakel huurden aanvankelijk het buitenhuis van de familie Houben. Zuster Eleonora Houben, stichteres van de Tilburgse vestiging, bemiddelde wellicht bij de aankoop van een perceel aan de rand van Tilburg.

Foto: BHIC / Paul Huismans, 2014 Het witte huis van de familie werd afgebroken en in 1907 begon in de moestuin de bouw van het cenakel. Architect was C.F. van Hoof. De opening vond plaats op 12 oktober 1908. In 1912 begon de bouw van de grote kapel met het koor voor de zusters. Architect Phil Donders bouwde in 1929 de rectorswoning aan de Kempensebaan 29.

In het retraitehuis werden bezinningsdagen voor vrouwen gehouden. We zijn benieuwd of er nog deelnemers zijn die hun ervaringen willen delen. Wat gebeurde er eigenlijk tijdens die retraites?

Foto: BHIC, collectie Provincie Noord-Brabant In de Tweede Wereldoorlog werd het gebouw gebruikt als hulpziekenhuis en in 1951 als quarantaineplaats voor mogelijk met pokken besmette patiënten.

In 1970 staakten de zusters de retraites vanwege de onrust van de aanleg van de rijksweg Tilburg-Breda. Het conservatorium vestigde zich - net als de Dansacademie Tilburg - in 1971 in het gebouw, tot het in 1996 naar nieuwbouw in de stad verhuisde. Daarna werd het beheer van het gebouw, na restauratie van kapel en voorgevel, overgenomen door de Stichting Woonstad te Tilburg.

Twee vleugels werden afgebroken en er werden woningen gerealiseerd. De kapel werd ingericht voor concerten en lezingen, een aantal andere ruimten, bijvoorbeeld de sacristie en het zusterkoor, voor culturele activiteiten zoals tentoonstellingen.

Bron: J. Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant, Alphen a/d Maas, 2010

Foto's

  1. Foto: BHIC / Paul Huismans, 2014
  2. Bron: BHIC, collectie Provincie Noord-Brabant
26

Reacties (26)

Henny Jansen zei op 12 oktober 2018 om 13:05 uur

In dit klooster heb ik als 20 jarige gewerkt,geleefd en gewoond. Ik had geen "thuis" en werd liefdevol opgevangen door de zusters aldaar.
Mijn kamertje staat er nog,zie ik op deze foto. Linksboven naast het
beeld.

Marilou NillesenBHIC zei op 12 oktober 2018 om 18:31 uur

Wat een bijzonder verhaal, Henny, en wat goed te horen dat je daar een liefdevolle plek hebt gevonden. Ik kan me voorstellen dat je daardoor warme herinneringen hebt aan die tijd?

Henny jansen zei op 1 november 2018 om 17:33 uur

Ik heb héle fijne herinneringen aan mijn verblijf bij de "Zusters van het
Cenakel". Proffesor Weve woonde in de rectorswoning. In het huis zelf woonde Mejuffrouw Coeberg . Allemaal zeer rustige mensen waar ik erg vertrouwd mee raakte omdat ik hen heel erg " prettig "vond. Ivo de Wijs ,een bekend tekstschrijver kwam er ook weleens en Mgr. Bluisen uit s'Hertogenbosch kwam een keer per jaar.
Er werd vaak retraite gegeven. Boeren, burgers en buitenlui...om in mijn eigen woorden te spreken, zag ik met regelmaat terug verschijnen. Ik heb tot op de dag van vandaag nog altijd contact met één van de zuster van toen en dan ben ik zelf nu toch al 71 jaar....Ik was erg graag bij hen en het is daar geweest dat ik
tot rust kwam na een jeugd van vluchten en afzien. Er was LIEFDE in het Cenakel. Dat kom ik nu nog zelden tegen.

Mariët BruggemanBHIC zei op 3 november 2018 om 15:23 uur

Ik kan het allemaal maar roerend eens zijn met mijn collega Marilou, wat een mooi en bijzonder verhaal Henny. Wat fijn om zo op je, toch niet alledaagse jeugd, terug te mogen kijken. Bedankt voor het delen hiervan.

Marianne Arntz zei op 6 januari 2019 om 15:48 uur

Is er ergens iets over hun kloosterleven te vinden? En zijn er meer foto' van de zusters? Zr.Majella Orth heeft als pleegkind bij mijn grootouders gewoond en is van daaruit naar het klooster gegaan. Ik heb 1 foto gevonden waar zij op staat. Ik begreep dat zij niet mochten praten. Een keer per jaar (of bij een bijzondere gelegenheid?) mocht ze bezoek. Als kind ben er een keer geweest en ik herinner me vaag de ruimtes, een mooie tuin met schaap en pruimenboom en het eten aan een lange houten tafel in een grote ruimte. Ik moet ergens nog een popje hebben in hun kleding. Dat maakten ze zelf. Later is zij volgens mij naar Loon op Zand gegaan en nog later naar een bejaardentehuis in Waalwijk. Ik heb begrepen dat zij uit Tilburg weg zijn gegaan omdat er nog maar weinig nonnekes waren. En dat zij met 6 of meer zusters moesten leven van de AOW die enkelen van hen kregen. Het was toen allemaal vrijer en zij heeft mij destijds weleens gezegd dat ik me voor kon stellen hoe mensen die niet mogen praten, elkaar konden treiteren. Daaruit begreep ik dat het niet altijd prettig was. Ik begreep ook dat er destijds onderscheid werd gemaakt tussen rijk en arm. Zilveren of gouden trouwringen, een andere kleur rand aan de kap, koorzusters of werkzusters. Overigens was dat in de Karmelkloosters ook zo. Niet uitzonderlijk dus, naar wel verbijsterend. Wat zou het leuk geweest zijn aks we er nu nog eens over hadden kunnen praten.

Henny Jansen zei op 7 januari 2019 om 15:33 uur

Als u bedoelt Zuster Majella Orth dan ken ik haar!
Ik woonde als jongere in het Cenakel en heb met
haar te maken gehad, waar ik blij mee was.
We hadden vaak veel keet veel gelachen
om Pater Weve. In dat huis werkte n.l. Onze
(rika) zuster. Dat huis van de pater lag helemaal bezaaid
met kranten die zéér zeker niet weg mochten.
Ik weet inderdaad zeer zeker dat er "verschil"
werd gebruikt tussen de ma mére en seurs
(vergeef me de taalfout) Het was een Franse Orde.
Ik begrijp u verhaal heel goed en ik heb weleens
gevraagd hoe het komt dat b.v. er zoveel verschil was...
Ik heb er nooit een antwoord op gekregen.
zuster Orth is later naar Loon op Zand gegaan
Met de rest van de zusters. Recht tegenover het
witte kasteeltje, in de kasteellaan. Nadien is ze
naar een ouderencomplex verhuisd./RosenGarde.
In Kaatsheuvel. Ik heb haar daar nog een paar keer
bezocht. Omdat ikzelf ziek werd zijn we elkaar
uit het oog verloren geraakt. Maar ze zit in
mijn hart. Al de zusters van het Cenakel
heb ik gekend als zijnde hardwerkende vrouwen.

Norah zei op 7 januari 2019 om 16:18 uur

Bij de zusters Ursulinen gold dit ook: soeur en mère.
Wanneer men voor de klas stond heette men mère, en wanneer men de vloer moest dweilen, was het soeur...
Rangen en standen, maar ze waren allemaal bruiden van Christus....;)

Henny Jansen zei op 8 januari 2019 om 12:09 uur

Dat klopt wat u hier verteld. De hele vorige eeuw werd
min of meer gedirigeerd door het roomse leven. Ik weet nog hoe alles gestructureerd verliep. Toch denk ik nu weleens; In de zorg waren het toch deze mensen die dag en nacht klaar stonden om de zieke medemens te helpen..mot je nu eens om komen....Het groot kapitaal,hé….triest vind ik dit. Een lief gebaar is het enige wat ieder mens nodig heeft, vind ik.

Norah zei op 8 januari 2019 om 12:24 uur

Ik ben het in zoverre met je eens dat sommige ordes in het verleden klaar stonden om de zieken te verzorgen, maar uit eigen ervaring weet ik wel dat het huidig verplegend personeel er ook dag en nacht voor je zijn.
Je laatste zin daar sta ik helemaal achter!
Mvg.

Marianne zei op 9 januari 2019 om 14:43 uur

Henny ja dat klopt dat is ze. Ik was even in de war met Waalwijk en Kaatsheuvel. Ik weet ook dat toen ze naar Loon op Zand ging, mijn ouders om bijstand werd gevraagd. Mijn vader -haar pleegbroer- zeg maar is in 1975 gestorven. Mijn moeder is verhuisd naar Waalwijk en ik zelf woonde in de Zaanstreek. Mijn moeder heeft destijds via via begrepen dat ze in het bejaardenhuis zat. Ik weet niet precies of zij daar nog eens is geweest. Wat ik van mij moeder begreep,is dat zij inderdaad hard heeft moeten werken en op haar knieen de gangen moest boenen. Later heeft zij wel een studie Frans mogen doen. Zij had denk ik ook zelf familie. Haar ouders waren uit de ouderlijke macht ontzet en zij is als een soort boetedoening het klooster in gegaan. Mijn oma heeft geprobeerd haar er uit te houden, maar dat is niet gelukt. Zij heeft een behoorlijk bedrag aan bruidsschat betaald. Over verschil gesproken, bij de Karmelitessen bepaalde het al dan niet betalen van een bruidsschat of je koor of werkzuster werd. Na het concilie is dat allemaal afgeschaft. Maar verschil zal er wel altijd zijn, misschien wat minder zichtbaar. Henny was het nu inderdaad zo, dat ze niet mochten praten en heb jij toevallig een foto van haar?

Henny Jansen zei op 10 januari 2019 om 16:29 uur

Marianne, ik heb spijtig genoeg geen foto van haar. wat ik wel kan doen
is mijn kasten eens uitplunderen want veel foto's moeten er wel zijn.
Dat de zusters niet mochten praten klopt in zoverre dat er tijdens de
dagelijkse recreatie en tijdens feestdagen, als b.v. verjaardagen wel
gesproken mocht worden. Uw verhaaltje omtrent zuster Orth treft
me blij te horen. Ik ga zoeken of ik nog ergens een foto vind en dan neem ik
kotakt op met mensen van deze site. Vind u dat goed. Kan wel eventjes duren maar ik ga mijn best doen. Dag. Lieve groet van mij/Henny.

Marianne zei op 17 januari 2019 om 19:08 uur

Dat is een mooi aanbod. Maar maak het u niet te moeilijk. Ik heb 1 foto gevonden op : download-images.memorix.nl/tlb/download/default/9409cba3-dc07-4ca3-a915-39bad2d3a809.jpg⁩
Er staat mij bij dat er ook een moet zijn waar ze lachend op staat in een modernere outfit. Ik heb ook nog een foto van een grafsteen gevonden in Loon op Zand. Ik heb ook haar achtergrond proberen te achterhalen in genealogie, maar verder dan haar voornamen en geboortedatum ben ik niet gekomen.

Godfried van der Heijden zei op 31 maart 2020 om 16:38 uur

In de tekst staat: "Het conservatorium vestigde zich in 1971 in het gebouw, tot het in 1996 naar nieuwbouw in de stad verhuisde."
Als aanvulling: niet alleen het conservatorium, maar ook de Dansacademie Tilburg vestigde zich in die tijd in het gebouw.

Marilou NillesenBHIC zei op 1 april 2020 om 13:33 uur

Bedankt voor deze correctie, Godfried, we hebben de tekst aangepast!

Henriëtte van den Langenberg zei op 9 oktober 2022 om 15:36 uur

Henny,heb jij nog contact met zusters van het Cenakel in Tilburg. Wij gaan een expositie houden met oude foto's van deze orde en plaats en willen graag contact met de zusters en materiaal wat refereert aan de zusters. Kun jij mij daar aan helpen?

Jeannette Toll zei op 24 november 2022 om 17:48 uur

Gewerkt met zusters uit Tilburg in Binnenziekenhuis te Eindhoven , nu Catharina ziekenhuis!! Ze Inviolata veel indruk gemaakt !!!Ben benieuwd naar reactie!! Mijn meisjes naam was Gulickx en heten ook Sjannie!!!Hopelijk hoor ik wat Vriendelijke groetjes

Henny zei op 24 november 2022 om 23:42 uur

Jammer genoeg heb ik geen spulletjes van de zusters. Ik zal wel eens op zoek gaan of er evt. nog foto's zijn. Wel heb ik nog een kistje maar dat gaat naar het archief. Mocht ik wat tegenkomen dan meld ik me wel. Veel succes met uw zoektocht./Henny.

Guido de Wijs zei op 18 augustus 2023 om 18:19 uur

Ivo en Guido de Wijs (beiden ex-misdienaars van Pater Weve) zullen op za. 26 augustus 2023 om 12:30 uur een lezing verzorgen in de kapel van het Cenakel. Het zal gaan over de historie van het Cenakel en over het klooster en de zusters in de jaren vijftig en zestig. En natuurlijk over ons misdienaar-zijn.

De voordracht vindt plaats in het kader van het 25-jarig bestaan van het Cenakelcomplex. Er zijn vele optredens en exposities. 0ok op zondag 27-8. Toegang gratis. Consumpties € 1,50. Pinnen is niet mogelijk. Parkeren aan de overkant Koetshuis Koningshoeven 18.?

Jeanne1 zei op 19 augustus 2023 om 11:45 uur

Een goed plan, Guido. Ik zeg het voort!

Henny sterk zei op 20 augustus 2023 om 15:21 uur

Ik hoop of het lukt om via internet te kijken. ik kan helaas zelf niet komen. Ben gehandicapt. Het initiatief is is een goed idee. Ik wens dat 't lukt. Maar dat zal wel. Met een vriendelijke groet/Henny Sterk.

Guido de Wijs zei op 22 augustus 2023 om 10:16 uur

Beste Henny,
Helaas voor jou, maar er is een mogelijkheid om het via internet te bekijken. Er wordt geen opname van de lezing gemaakt. Wel wil ik de lezing aan je toesturen, als je wil.
Met vriendelijke groetjes, Guido de Wijs

Guido de Wijs zei op 22 augustus 2023 om 10:17 uur

een mogelijkheid moet zijn geen mogelijkheid,
Guido de Wijs

Guido de Wijs zei op 22 augustus 2023 om 13:28 uur

Beste Henny,
Voor zover ik weet, is er geen internetverbinding tijdens onze lezing.
Ik kan je wel onze lezing toesturen, evt. de foto's, als je dat leuk vindt.
Vriendelijke groetjes, Guido de Wijs

Henny sterk zei op 26 augustus 2023 om 16:53 uur

Maar dat zou ik echt gaaf vinden, als dit mag, Guido. Ik heb altijd veel lol gehad maar kon er ook terecht bij de zusters in de weekenden. Het Cenakel werd een beetje mijn thuis omdat ik geen familie had. Ik zou het super van u vinden mocht ik een beetje deelgenoot zijn van een dag als vandaag. Met een vriendelijke groet/Henny.

Jeanne zei op 26 augustus 2023 om 18:38 uur

Het was zeker de moeite waard!

Guido de Wijs zei op 26 augustus 2023 om 19:13 uur

Hallo Henny,
Ja, de zuster van het Cenakel waren echt warme, lieve, zorgzame, aimabele zusters.
Wilt u mij uw e-mailadres sturen. Zend het aan guido.de.wijs@planet.nl
Dan stuur ik u de tekst.

vriendelijke groetjes, Guido de Wijs

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.