Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Klooster Mariëndaal in Sint-Oedenrode

Kloosters

De zusters Augustinessen van Windesheim werden in 1796 hardhandig uit hun klooster in Diest (België) verdreven. Via Eersel belandden ze in Sint-Oedenrode, waar ze kasteel Henkenshage konden huren. Toen in 1818 het slotje Dommelrode te koop werd aangeboden, verhuisden ze in 1819 daar naar toe met hulp van de Bossche aannemer Gerard van Zon. Ze noemden hun klooster Mariëndael.

Sint-Oedenrode, Mariendael c. 1930. Foto: BHIC, fotonr. SOE1682
Sint-Oedenrode, Mariendael c. 1930. Foto: BHIC, fotonr. SOE1682

Dommelrode was oorspronkelijk een omgracht en versterkt zestiende-eeuws huis, dat al in de vijftiende eeuw genoemd wordt. Het kreeg zijn huidige vorm door de verbouwing onder kwartierschout Jonker Marcus van Gerwen in 1605. Het stond toen bekend als De Bocht en ook wel als ‘Boerenzweet’.

Graaf Maurits van Nassau La Leck kocht het kasteel in 1765 en sindsdien heet het Dommelrode. De zusters begonnen meteen na de aankoop met de nodige verbouwingen, waaronder een vleugel voor het pensionaat, dat in 1855 weer werd opgeheven. In 1833 volgde de bouw van de refter. Frater Antonius uit Tilburg ontwierp de kapel uit 1857.

Sint-Oedenrode, Dommelrode, (voormalig klooster Mariendael). Foto: © BHIC/Henk Buijks, 2006
Sint-Oedenrode, Dommelrode, (voormalig klooster Mariendael). Foto: © BHIC/Henk Buijks, 2006

De twee vestigingen van de augustinessen, Mariendael in Sint-Oedenrode en Soeterbeeck in Deursen, fuseerden in 1954. De zusters verkochten Dommelrode aan de gemeente. Alle door de zusters gebouwde panden zijn in 1960-1961 afgebroken bij de restauratie en herinrichting tot gemeentehuis. Als zodanig werd Dommelrode in 1963 in gebruik genomen.

Sint-Oedenrode, eetzaal van Mariendael, 1951. Fotograaf: Fotopersbureau Het Zuiden. Foto: BHIC, fotonr. SOE1576
Sint-Oedenrode, eetzaal van Mariendael, 1951. Fotograaf: Fotopersbureau Het Zuiden. Foto: BHIC, fotonr. SOE1576

Het L-vormige huis vertoont opvallend muurwerk met speklagen en heeft een vierkante toren met gebogen dak. Bij de restauratie is met behoud van een gedeelte van een oudere muur een nieuwe, langgerekte secretarievleugel gebouwd die in de hoofdvorm herinnert aan de pensionaatsvleugel van 1820.

De overige aanbouwen voor het klooster, waaronder de kapel, zijn verdwenen.

Het kasteel wordt omgeven door water en groen met strak vormgegeven haag- en boompartijen. Opmerkelijk is de rode kastanje die in zijn geheel verplaatst werd.

Bron: Jan Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant. Alphen a/d Maas, 2010.

13

Reacties (13)

Willie Damen van de Mosselaer zei op 7 april 2019 om 20:03 uur

Op heden den 11 juni 1879 des morgens om 5 uur werd ik Carl Joseph Schindler, burgemeester der gemeente Sint-Oedenrode door Godefridus van Bracht veldwachter van genoemde gemeente onderricht, dat hij met Johannes Rooijakkers en Adriaan Kluijtmans een lijk uit de rivier de Dommel gehaald is dat herkend is als dat van Christiaan van Dijk 47 jaar geboren te Ginneken. Pater van de Orde der Redemptoristen, wonende te ’s-Hertogenbosch en tijdelijk alhier verblijvende in het klooster Dommelrode. Het lijk is onmiddellijk gebracht naar even gemeld klooster, het was geheel onbekleed. Maandag 9 juni in de namiddag omstreeks 6 uur, zijn de klederen en schoenen van genoemden pater aan den kant der rivier de Dommel op een hoop gevonden door Jacobus van den Bosch, knecht in het klooster ‘Dommelrode’, en naar dat klooster gebracht. Volgens opgave van den Heer Alexander van Heck, pastoor in deze gemeente welke bedoelde goederen in ontvangst heeft genomen, is er ook nog een los gevouwen briefje in de klederen gevonden bevattende de korte inhoud van een preek. Wij hebben ons dadelijk ter plaatse, waar het lijk gebracht was begeven, vergezeld van den heer Josephus Godefridus Raupp dokter in deze gemeente, welke de doodschouw hield. Het lijk was naakt, er waren aan het hem geen tekenen van een gewelddadige dood aanwezig. Hij is vermoedelijk bij ongeluk, terwijl hij zich wilde baden verdronken. Proces-verbaal is opgezonden naar de Arrondissement Rechtbank.

Marilou Nillesen zei op 8 april 2019 om 20:48 uur

Jee Willie, wat een indrukwekkende bijdrage! Je ziet het zo voor je, de pater die alvast zijn preek heeft voorbereid, dan nog even wil gaan baden en dat het dan zo verdrietig eindigt. In welk archief heb je dit aangetroffen?

Willie Damen van de Mosselaer zei op 9 april 2019 om 10:26 uur

Procesverhalen Toegangsnummer 7634 Inventaris 99

Frans zei op 17 april 2021 om 09:55 uur

Een van de zusters was ze Lucia klein van stuk, later zijn de zusters naar Deursen bj Ravenstein gegaan waar ze pillen voor Organon inpakte waarschijnlijk wisten ze niet waar de pillen voor gebruikt werden.

Peter Boets zei op 11 juli 2025 om 15:25 uur

Geachte, N.a.v. het in elkaar zetten van mijn/familie biografie was ik op zoek naar informatie over het klooster. Mijn familie heeft daar lang tegenover gewoont (Fam Boets-Holtkamp, Hertog Hendrikstraat 17) en diverse broers en ik zelf zijn daar jarenlang misdienaar geweest. Bij het domein zat een kapel en ook een pastorie. Jaren lang ben ik, als jonge jongen, misdienaar geweest. Samen met Willie Voets, Kees Wijn een oude vriend), Jan van Erp, Gerard van Zon (buurjongen). Iedere ochtend om 07.00u een mis. De nonnen zaten te bidden en te zingen op het koor. De toenmalie geestelijk leider/rector was rector Machielsen. Ik heb nog een foto van een dagje uit.

Marilou Nillesen zei op 14 juli 2025 om 09:17 uur

Dag Peter, bedankt voor je berichtje. Als je daar zo dichtbij hebt gewoond, en je bent er misdienaar geweest, dan ken je het klooster waarschijnlijk van binnen en van buiten? Heb je daar nog specifieke vragen over? Via de volgende link vind je een tekening van het terrein uit 1957:
https://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/d/d0/Klooster_Mariendaal…

Overigens, als je het leuk vindt om de foto van het dagje uit hier te delen, dan kun je die mailen naar insturen@bhic.nl ovv Klooster Mariendaal, dan plaats ik die hier graag bij.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 22 juli 2025 om 13:12 uur

Hallo Peter, dank nog voor het sturen van de foto, deze is toegevoegd.

Naar aanleiding van uw bericht hier en uw mail:

Heel benieuwd ook naar die andere foto, hopelijk gaat u deze nog terugvinden en zo ja, dan hoor ik het graag en voeg ik deze voor u toe.
EN hopelijk gaat u nog veel meer bruikbare info vinden voor uw (familie)biografie-in-wording. Ik moest hierbij nog denken aan het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven, waar mogelijk interessante bronnen en afbeeldingen te vinden zijn. Heeft u daar misschien al contact mee opgenomen, of online in hun inventaris gezocht?
Het archief van de zusters in kwestie, de Reguliere Kanunnikessen van Windesheim, wordt namelijk daar bewaard.
De online inventaris vindt u hier:
https://proxy.archieven.nl/1212/1A12822941C24349A9BAB9671D4A95D0
Contactgegevens voor inzage van bepaalde stukken:
https://erfgoedkloosterleven.nl/contact/
Blader ik door die online inventaris, dan lijkt me alleen al zoiets als nr. 2490, “ Foto's van het in- en exterieur van Mariëndaal, ca. 1930-1960 (1 omslag)” heel interessant.
En zo is daar echt heel veel te vinden.
Misschien een bezoek aan St. Agatha waard?
Foto’s kunt u op hun site ook gemakkelijk thuis zelf al bekijken (hoewel er ook in het archief nog veel aanvullende te vinden zullen zijn, vermoed ik):
https://erfgoedkloosterleven.nl/archieven/?mivast=1212&mizig=213&miadt=…

Tot slot: dank, dat u de tijd heeft genomen om contact met ons op te nemen hierover. En heel graag tot ziens op de site!

Hartelijke groet,

Thijs de LeeuwBHIC zei op 22 juli 2025 om 13:34 uur

en zie daar bijv. archiefnr. 2235: "Kadastrale kaart van de bebouwde en onbebouwde eigendommen van het klooster Mariendael te St. Oedenrode, 1952 (1 stuk)"

en:
- 2496 Foto's van Mariëndaal, 1951, z.j. (1 omslag)
- 2239 Plattegrond van de bezittingen van het klooster Mariëndaal te St. Oedenrode, opgemaakt door de rijkslandbouwconsulent, 1953 (1 stuk)

zulke stukken kunt u dus bij dat erfgoedcentrum aanvragen en, nadat toestemming is gegeven (regelen zij voor je) daar op de studiezaal worden ingezien

Gijs van Aarle zei op 22 juli 2025 om 19:39 uur

Beste Peter,
Mooi om nog eens iets van je te horen via deze weg.
Ik ken die jongens natuurlijk ook allemaal.
Met mijn vrienden gingen wij iedere zondagmiddag in de kapel naar ket lof, dat duurde daar maar 20 minuten.
Trouwen, een paar jaar geleden heb ik nog plezierig contact gehad met Cees Holtkamp, is toen zelfs nog in Rooi geweest..
Ik weet niet of het weet maar Ceesje Wijn is overleden in 2011 en Tiny in 2019. Jou broers werkte in die tiijd bij ons pa in de bakkerij.
Wellicht hoor ik nog Peter, het ga je goed en met groet,
Gijs van Aarle

Willie Damen van de Mosselaer zei op 22 juli 2025 om 21:37 uur

Mooie reactie Gijs, hopelijk gaat Peter hierop gaat reageren.

Peter Boets zei op 23 juli 2025 om 11:17 uur

Beste Thijs (Gijs komt dadelijk aan de beurt), Leuk dat je hebt gereageerd en dank voor jou reactie (zeg maar jij tegen mij). Wat voor functie heb je in de context van de BHIC? Je refereerde aan het klooster in Sint Agatha. Dat is mij maar al te goed bekend. Mijn oudste broer Koos die heeft daar als priester in opleiding gezeten vlak voor dat hij werd gewijd en als missionaris naar Brazilie ging in 1957. Ik zelf heb 2 jaar ook in St. Agatha gezeten en wel op een juvenaat genaam "De Hantert". Dat was vlak na de lagere school. Daar werden broeders opgeleid om in de missie fysieke, en geen geestleijke, werkzaamheden te verrichten. Elke zondag gingen die broeders in opleiding naar dat klooster om de mis bij te wonen. Alle priesters inclusief mijn broer zaten voor in de kloosterbanken en zongen dan heel veel gregoriaanse missen en gebeden. Het juvenaat vond ik maar niks dus had ik het na 2 jaar wel gezien. Enkele jaren geleden heb ik samen met mijn familie een bezoek gebracht aan het klooster. Zeer indrukwekkend. Een geweldige collectie van het Nederlandse kloosterleven en de nalatenschap daarvan. Later ben ik er nog eens geweest om een deel van de nalatenschap van mijn broer Koos te overhandigen toen hij was overleden. Dus ik ken de plek erg goed. Ik heb dus 2 weken geleden ook op de site van de BHIC geken en naar het deel van Sint Oedenrode. Daar kwam ik een film tegen van de receptie t.g.v. de priesterwijding van Jan van Erp. Dat is dezelfde Jan die ook in dat bootje zit en misdienaar was op het nonnenklooster. Zo mis ik op die site informatie over de eerste H Mis die mijn broer in Sint Oederode heeft gedaan. Dat was een groot feest in die tijd. Heel Rooi kwam uitlopen. Met vriendelijke groet, Peter

Peter Boets zei op 23 juli 2025 om 11:23 uur

Beste Gijs, leuk dat je een reactie hebt geplaatst. We kunnen misschien beter prive communiceren en niet via deze chat op bhic. Mijn e-mailadres is peter.boets@outlook.com
Groet, Peer

Peter Boets zei op 23 juli 2025 om 12:47 uur

Ja Gijs het klopt allemaal. Het lof was daar ook op de zondagmiddag. In de winter kreeg een van de twee misdienaars op het altaar een vierkant houten kistje met daarin een emmertje met houtskool. Dit om toch maar niet te veel kou te lijden. Na de consecratie moest je het aan de ander geven zodat die zich ook kon warmen. Ik ben al 55 weg uit Rooi en woon al 27 jaar in Frankrijk. Maar mijn familie in Rooi houdt mij redelijk goed op de hoogte van de gebeurtenissen dus ik wist van Cees Wijn en mijn neef Cees Holtkamp. Ook dat mijn broers Ad en Jan bij jou pap hebben gewerkt. Groet, Peer

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.