Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De H. Marcoenkerk in Dorst

RK kerken

In 1835 kreeg het dorpje Dorst een koninklijke schenking van maar liefst zevenduizend gulden voor de bouw van een eigen kerk. Die verving de schuurkerk waarvan de katholieken in het dorp sinds 1648 gebruik van hadden gemaakt. De nieuwe kerk kwam op de plaats van de 16e-eeuwse Drievuldigheidskapel (nu: Kapelerf); de schuurkerk, aan de overkant van de baan naar Tilburg, werd gesloopt om plaats te maken voor de pastorie.

Foto: BHIC, Collectie Provincie Noord-Brabant
Foto: BHIC, Collectie Provincie Noord-Brabant

Die 7.000 gulden kwamen van pas, want de inwoners van Dorst waren niet rijk. Hun schuilkerk hadden zij kunnen onderhouden en inrichten dankzij hulp uit Antwerpen. Vandaar was in 1689 een reliek van de H. Marculphus, ofwel Sint Marcoen, naar Dorst gekomen. Die heilige is vooral in Frankrijk populair, maar hier vrijwel onbekend. De kerk in Dorst is dan ook de enige in Nederland die aan hem is toegewijd.

Marcoen beschikte over unieke gaven: hij beschermde tegen eczeem en klierziektes en weldra stroomden de pelgrims toe. En dat in een tijd waarin het openbaar uitoefenen van de katholieke godsdienst verboden was!

Foto: BHIC, Collectie Provincie Noord-Brabant
Foto: BHIC, Collectie Provincie Noord-Brabant

Met mond-tot-mond reclame moet de faam van Marcoen zich hebben verspreid. Het legde de arme parochie in Dorst geen windeieren. Op zijn feestdag was het elk jaar een drukte van belang in Dorst. Zelfs vanuit Holland kwamen de mensen om genezing af te smeken.

Dat ging goed, totdat in 1740 de plaatselijke bakker – een protestant – bij de schout ging klagen. Hij mocht zijn kraam namelijk niet op de markt zetten en kon dus geen graantje meepikken van dit roomse gebeuren. Maar daarmee maakte hij een paar slapende honden wakker in Den Haag. De pastoor werd verbannen en het was afgelopen met de Marcoen-verering. Maar zodra de katholieken in de negentiende eeuw weer vrij waren om hun heiligen te vereren, werd Marcoen in ere hersteld, met steun van de paus. Tot ver in de twintigste eeuw zouden de pelgrims weer naar Dorst komen voor deze unieke heilige.

Pastoor Gillis
Pastoor C.A.N. Gillis (bron: collectie
Katholiek Documentatie Centrum)

Inmiddels bezochten de Marcoenvereerders niet meer de waterstaatskerk van 1835, want die was in 1912 afgebroken. Jos Cuypers ontwierp een waardige opvolger, de huidige kerk, die dus weer aan de noordkant van de Tilburgseweg staat.

Plannen van het bestuur van de Catharinaparochie om vijf van de zeven kerken te sluiten, waaronder de Marcoenkerk, leidden tot protest, onder andere in Dorst. Daarop kregen de lokale geloofsgemeenschappen tot 1 januari 2015 de tijd om het bestaansrecht van hun kerk te bewijzen. Daarna wordt bekeken welke kerken open kunnen blijven. In het plan dat de werkgroep van parochianen in oktober 2014 presenteerde zou de kerk in ieder geval nog tot 2020 open kunnen blijven.

Reageer hieronder en deel je herinneringen aan de kerk, het leven in de parochie en de geestelijken van vroeger. Zoals aan pastoor Gillis en zijn kapelaan J.A.J.M. de Bruyn in de jaren vijftig, of aan pastoor C.J.S. v.d. Riet, geboren in 1894 en in 1955 de opvolger van Gillis. V.d. Riet was daarvoor pastoor geweest van de Willibrorduskerk in Sint-Willebrord.

6

Reacties (6)

marian van vorstenbosch zei op 4 mei 2017 om 16:48 uur

Klopt het dat het kerkhof dat bij deze kerk hoort veranderd is? Ik ben op zoek naar de graven van mijn opa en oma.

Norah zei op 4 mei 2017 om 20:24 uur

Dag Marian,

Hier zijn diverse mogelijkheden voor:

1. Mailen naar redactie@nieuwsuitdorst.nl
2. Informeren bij de gemeente Oosterhout.
3. En de sites www.online-begraafplaatsen.nl en www.graftombe.nl nakijken. Gemakkelijkst is om op de achternaam te zoeken.
Mvg.

marian van vorstenbosch zei op 5 mei 2017 om 10:18 uur

Dank voor uw bericht!

Jan van den bergh zei op 31 augustus 2023 om 22:02 uur

Hoi ik ben een achterneef van pastoor vd riet heb hem goed gekendmocht als klein ventje vaak op zij schoot zitten hij woonde toen met zijn huishoudster tegenover de kerk was een lieve man hij leende zijn centen aan mijn pa en ma die er grond van kochten die van zijn pa en ma is geweest in zijn studie tijd maakten hij een kapstok die nu bij ons in de kantine hangt denk nog elke dag aan hem kom ook nog regelmatig bij zijn graf dankjewel heeroom kees voor alle goeds

Marilou Nillesen zei op 1 september 2023 om 17:49 uur

Dag Jan, wat goed dat je hier reageert en fijn te lezen dat je zulke warme herinneringen hebt aan Heeroom Kees. Op zo'n manier krijgt een kapstok een heel bijzondere betekenis, zo kan ik me voorstellen.

Danny zei op 11 november 2024 om 19:13 uur

Vroeger als kind liepen wij altijd vanuit Oosterhout naar de kerk in Dorst en dat heette dus Maaikes Dorst .
Nooit geweten dat het dus met Marcoen te maken heeft gehad en het een soort pelgrimstocht is.
Dit ga ik in mijn gezinnetje weer eens nieuw leven in blazen .
Als er iemand meer informatie heeft over Maaikes Dorst hoor ik het graag.

Groetjes

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.