Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Op internaat van peuter tot puber

Op zijn derde kampte Henk met gezondheidsproblemen. Hierdoor kwam hij terecht op De Krabbebossen in Rijsbergen. Aangezien hij een schipperszoon was, ging hij na zijn herstel niet naar huis, maar direct naar een internaat.


Reliëf Koningshoeve, Jezus, Edam (Creative Commons)

Het eerste internaat waar Henk naartoe werd gestuurd, was de Koningshoeve in Edam van de Zusters van Voorzienigheid. Een kinderarts van De Krabbebossen had deze instelling aangeraden. “Ik heb nooit problemen gehad daar of zo, maar het was allemaal heel streng en je kreeg erg slecht eten”, vertelt Henk. “Het was de jaren zestig, dus het was een arme tijd. Ik denk dat de zuinigheid wel terug te vinden was in hoe de zusters leefden en in hoe zij dat overdroegen aan de kinderen."

Oud Gastel

In de tweede klas van de lagere school werd Henk naar het Sint-Jozefgesticht gestuurd in Oud Gastel. Hem werd niet uitgelegd waarom hij naar een ander internaat moest, maar waarschijnlijk had het ermee te maken dat zijn ouders een andere route gingen varen. “In Oud Gastel was duidelijk een hele andere cultuur”, zegt hij. “Het was helemaal geen streng internaat, maar er was verder niks, geen cultuur. Er was een voetbalveld op het terrein en een stenen plaats waar rondjes werden gefietst en dat was het wel. En om de veertien dagen een zwart-wit film. Volgens mij was het om de maand dezelfde film, maar we hadden onze vrijheid."


Sint-Jozefgesticht in Oud Gastel, 1986 (bron: collectie BHIC)

In Oud Gastel merkte Henk wel dat er een groot verschil was tussen de kinderen van rijkere en armere ouders. “Die jongens werden in het weekeind opgehaald en wij zaten van vakantie tot vakantie op het internaat”, vertelt hij. “Soms ook nog enkele dagen van de vakantie, omdat het schip niet in de buurt lag of er geen mogelijkheden waren om de kinderen op te halen. In de carnavalsvakantie zaten we sowieso de hele week alleen op het internaat met vier of vijf kinderen."

Dat verschil werd ook erg duidelijk wanneer Sinterklaas werd gevierd. “Dat was op een zondag en er waren kinderen, die hadden een pakje gestuurd gekregen, maar er waren ook kinderen die hadden geen pakje gekregen”, herinnert Henk zich. “Gelukkig dat broeder Willibrord zo verstandig was en pedagogisch inzicht had. Hij legde voor die kinderen een hele goedkope taaitaai klaar. Die was niet te vreten, maar goed. Het idee dat hij dat deed waardeerde ik enorm."

Niet alleen broeder Willibrord had goed pedagogisch inzicht. Ook voor broeder Theofiel, de oprichter van het internaat in Oud Gastel, heeft Henk niets dan lof. “Hij was duidelijk een man die visie en pedagogische kwaliteiten had. Hij moest maar afwachten wat voor personeel hij toegewezen kreeg op dat internaat”, vertelt Henk. “Achteraf gezien was hij daar helemaal niet blij mee, want dat waren vaak ongeschoolde mannen die voor de kinderen moesten zorgen. Die helemaal niks hadden met kinderen. Maar hij had wel de visie en samen met broeder Willibrord was hij wel degene die dat hele zaakje bestuurde. De andere broeders sloegen erop los en deden nog andere handelingen waarvoor door de compensatiecommissie Rooms-Katholieke kerk vele schadevergoedingen zijn betaald”.

Ossendrecht

Het viel Henk zwaar dat hij na enkele jaren door zijn moeder wederom naar een ander internaat werd gestuurd, dat van O.L. Vrouw ter Duinen in Ossendrecht. “Mijn moeder heeft dat allemaal achter mijn rug om geregeld. In een keer zegt ze in het weekeind: ‘Je gaat naar een ander internaat’. Dat was op zaterdag en op maandag zat ik in Ossendrecht”, vertelt Henk. “Ik weet nog dat ik met de taxi werd gebracht, want mijn ouders waren er niet bij. Dat is een drama geweest."


Volksabdij O.L. Vrouw ter Duinen in 2017 (bron: collectie BHIC)

“Ossendrecht was toch wel heel ernstig hoor, hoe ze daar met kinderen omgingen”, zegt Henk. “Je zat daar ook tussen ITO (Individueel Technisch Onderwijs) kinderen. Die kinderen hadden allemaal gedrags- en leerproblemen. Er was geen enkele begeleiding voor deze kinderen in welke vorm dan ook, geen enkele pedagogische begeleiding." Met name deze kinderen werden ontzettend gepest en vernederd volgens Henk.

Op het internaat in Ossendrecht heeft Henk ook gezien dat twee jongens werden mishandeld. “Ik hoorde gewoon gegil, dus wij keken door het raampje wat daar gebeurde”, vertelt hij. “Dat gebeurde in de stookkelder. Daar stonden grote kachels en dat was de ruimte waar kinderen afgemarteld en in elkaar geslagen werden." Dit greep hem zo erg aan dat hij een brief schreef aan het KSCC (Katholieke Sociaal Cultureel Centrum). Deze organisatie gaf een schippersblad uit waar het internaat in adverteerde. Henk kreeg helaas nooit reactie.

Vrienden heeft hij niet overgehouden aan zijn internaattijd. “Op dat soort internaten houd je ook geen vriendschappen over. Dat is ieder voor zich”, zegt Henk. “Dan leef je in een wereld waarin je jezelf moet beschermen. Je moet jezelf beschermen, dat je niet bestolen of in elkaar geslagen wordt”. Hij hield wel contact met een groepsleider van de school tegenover het internaat. Destijds werd nergens over gesproken, maar later heeft Henk van hem wel vernomen dat er vele klachten kwamen over de broeders.

Toen hij vijftien was, mocht hij van het internaat af en ging hij bij een hospita wonen. “Na 11,5 jaar opgesloten te hebben gezeten, kwam ik in de wijde wereld. Dat is voor mij een hele aanpassing geweest. Als je altijd op internaten hebt gezeten en je komt in een wildvreemde stad terecht en op een wildvreemde school. Dat is onbegrijpelijk gewoon." Aan zijn hospita heeft hij erg goede herinneringen: “Een warm nest om het zo maar eens te zeggen. Maar je moest naar een school waar het anders was dan dat je gewend was. Je gaat in feite de wereld in."

14

Reacties (14)

Irene van Opstal zei op 29 mei 2022 om 10:42 uur

Ook ik heb in de Krabbebossen gezeten op mijn 4e jaar voor 3 maandenrond 1956, na een longontsteking en ziekenhuisopname daar voor.
Ik vind het nu erg jong om ineens uit huis te moeten voor je gezondheid en was dan ook vervreemd van mijn zussen en broer bij thuiskomst. Ik luste dan ook niets en kreeg het daar letterlijk voor mijn kiezen. Ik herinner me de hutspot nog die ik verafschuwde en moest en zou opeten , wat uren natafelen opleverde, terwijl iedereen al aan het spelen was. Na de lagere school heb ik ook nog eens vanaf mijn 12e op kostschool in Etten Leur gezeten voor 6 jaar. De reden dat ik nu reageer is de reactie van de vorige schrijver die eindigde met” je gaat uiteindelijk de echte wereld in”
Dat trof me want ik was ook wel een beetje wereldvreemd hierna omdat ik het gewone alledaagse leven thuis met vrienden niet had meegemaakt en moeite mee had om me daar staande in te houden.

Thijs de Leeuw zei op 7 juni 2022 om 07:42 uur

Bedankt voor je bericht Irene. Wat een heftige periode moet dit zijn geweest, vooral ook op zo'n jonge leeftijd zoals je aangeeft. Ik lees ondertussen ook weer je reactie op de pagina voor kostschool 't Withof in Etten Leur. Toen je weer terugkwam in 'de echte wereld', waaraan merkte je dan bijvoorbeeld die impact van het kostschoolleven daarvoor als ik vragen mag? Vertel hier nog eens verder als je wilt. Hartelijke groet,

Marcel zei op 21 december 2022 om 22:59 uur

Ik heb er ergens rond 1965 / 1966 gezeten. Ik kwam puur toevallig krabbenbos tegen. Nou het was verschrikkelijk. Ik heb wat verhalen gelezen kwam gelijk alles weer bekend voor. De gang met glaswand de geruite veld bedjes , waar je tussen de middag op moest liggen. Janus de tuinman, aardige man. Dan s'avonds met slapen veel klappen gekregen van het personeel tot bloedneus aan toe vergeet ik nooit meer. Met Pasen groote chocolade ei gekregen van thuis. Op gegeten door het personeel niks van gehad. Die vieze levertraan pillen iedere dag. Denk dat het havermout pap was dik en koud op eten. Zoals je kunt lezen was het geen fijne tijd. Misschien heb ik daarom geen inmotie. Kan nog kwaad worden op die gasten van toen.

Irene van Opstal zei op 22 december 2022 om 12:56 uur

Het “echte leven” hield voor mij in dat ik me ongemakkelijk voelde in een groep jeugd, ik had alleen met meisjes op school gezeten, die niet altijd vriendelijk tegen elkaar waren. Er werden groepjes gevormd en ik herinner me heftige ruzies waarbij de ouders er bij geroepen werden.
In de weekenden trokken we met een gemengde groep op en had ik vaak het idee er niet helemaal bij te horen aangezien de meesten bij elkaar op school zaten en door de week in ook met elkaar optrokken en ik alleen in de weekenden. Was best even moeilijk voor me.
Naderhand is dat allemaal wel weer goed gekomen, maar toch is me dat wel bijgebleven.

Thijs de Leeuw zei op 27 december 2022 om 11:04 uur

@Irene: bedankt dat je hier nog meer over wilde vertellen. Goed om te lezen dat je het uiteindelijk wel (deels) een plek hebt kunnen geven, ook al is die impact van het verblijf dus wel heel groot geweest.

@Marcel: dank voor het reageren, ook al zijn het voor jou dus allesbehalve goede herinneringen. Niet vreemd dat je daar nog heel kwaad over kunt worden!

Irene van Opstal zei op 27 december 2022 om 13:11 uur

Niet echt kwaad, meer dat ik wel snap nu dat ik en op de krabbenbossen en op kostschool ben geweest met de beste bedoelingen ,alleen was ik er helemaal niet gelukkig en was ik liever thuis gebleven in huiselijke sfeer.

Annet Stam zei op 17 januari 2023 om 01:02 uur

Goededag,
Ik heb de periode 1964 in de Krabbenbossen gezeten nu begreep ik dat er een lijst is van de periode dat je er verbleef klopt dit?

Irene van Opstal zei op 17 januari 2023 om 11:17 uur

Nee dat kopt niet, je moet persoonlijk gegevens opvragen bij het Fiom en daarbij heb datum en plaats opgeven en je adres waar je toen woonde. Daar zijn ze heel gereserveerd in. Je krijgt dan een kopie van de tijd dat je er bent geweest, maar alle andere namen zijn dan doorgestreept I.v.M met privacy

Annet Stam zei op 17 januari 2023 om 17:04 uur

Net fiom gesproken Krabbenbossen is niet bekend bij het fiom

Irene van Opstal zei op 17 januari 2023 om 19:01 uur

Sorry heb het nagekeken , je moet zijn bij stichting erfgoed Juzt. , daar heb ik het verkregen

Annet zei op 5 januari 2024 om 17:03 uur

Er is nu een Facebook groep Kindertehuis de Krabbebossen

Angelo zei op 28 augustus 2024 om 16:30 uur

Hallo ik ben Angelo en kom uit Hank. Ik heb in de periode 1965 of 1966 daar mogen vertoeven. Ik ben in 1961 geboren. Van de periode van voor de Krabbebossen kan ik me heel weinig herinneren. Ik woonde met mijn ouders 2 broertjes en een klein zusje op de boerderij. Ik vermoed dat de zorg voor de kinderen en het werk op de boerderij teveel werd voor mijn moeder. Het kan ook zijn omdat ik toen een slechte eter was. Ik weet nog precies dat mijn ouders mij brachten en zonder afscheid verdwenen. We zaten in een kamertje en mijn ouders hadden een gesprek met een non. Zonder uitleg en afscheid kreeg ik een bedje toegewezen op zoals ik me herinner, een grote zaal.
Wat me bijgebleven is is het smakeloze eten dat je moest eten., ik lust nog steeds geen spinazie en melk. Het buiten spelen in het speeltuintje, ik kan me ook een klein ondiep zwembadje herinneren. Ik had geen contact met thuis, ik was er niet gelukkig maar ook niet verdrietig om. Ik ben daar door de begeleidsters bij mijn weten niet slecht behandeld. Van de andere kinderen kan ik me niets herinneren. Op een dag was er nieuws van thuis; de boerderij was afgebrand. Enkele weken later werd ik door een oom opgehaald ; ik mocht naar huis dwz een tijdelijk onderkomen totdat alles weer herbouwt was. In die periode is ook nog mijn broertje verdronken. Mijn ervaring is dat je er als je zo bent , er niet zo lang bij stilstaat, dit komt later, als je zoals ik bijna pensionado bent,dan ga je er over nadenken.
Groet

Annet zei op 30 augustus 2024 om 22:23 uur

Hallo Angelo,
Ja klopt dat je er met de pensionata leeftijd meer aan terug gaat denken !
Heb je nog foto’s ? Uit die tijd?

Thijs de Leeuw zei op 1 oktober 2024 om 15:52 uur

Mooi dat je hier reageert Angelo, welkom op de site! En net als Annet zijn we als BHIC benieuwd of je misschien nog foto's hebt. (Die zouden we hier dan aan je reactie kunnen toevoegen.) Hartelijke groet,

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.