Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De Ruwenberg ontsnapt aan rampspoed en sloophamer

Wanneer kasteel de Ruwenberg precies is gebouwd, is onbekend maar op de wijzerplaat van het bewaard gebleven uurwerk staat het jaartal 1337. Volgens velen kan dit niet – mechanische uurwerken komen pas later – en zou 1537 zijn bedoeld.

van het Rijksmuseum
Eén ding is duidelijk: het kasteel – in feite een adellijk woonhuis – is in de 14e eeuw gesticht, op een leengoed van de Heer van Herlaar. Het landgoed is nu 14 hectare groot en bevat nog steeds elementen van een kasteel, met als belangrijkste de 16e-eeuwse achtzijdige toren.

Het kasteel is vaak van eigenaar veranderd. Zo is de familie van Thuyl eigenaar gedurende de periode van 1375 tot 1455. De heren van Ravenschot zijn dat van 1527 tot 1655 en onder hun auspiciën wordt de huiskapel van het kasteel na 1648, als de uitoefening van de katholieke eredienst wordt verboden, gebruikt als plaats waar de mis wordt opgedragen.

Detail van kaart van de Ruwenberg 1733

Bloementuin

Tijdens de Hollandse Oorlog, uitgebroken in 1672, wordt de kapel van de Ruwenberg vooral in besloten kring
gebruikt. In 1834 vestigt Mrg. den Dubbelen zich op de Ruwenberg dat dan inmiddels door de kerk is aangekocht. Er komt een tuinhuisje, vijvers en een bloementuin. Het kasteel bestaat in die periode beneden uit twee kamers, een ontvangstzaal, een keuken en een provisiekamer. Maar dat gebeurt allemaal pas nadat Cornelis Pronk (1691-1759) deze tekening heeft gemaakt.

Een paar decennia daarna, rond 1851, komen de Fraters van Tilburg naar het kasteel. Onder toezicht van Joannes Zwijsen, Bisschop van Gerra en Apostolisch Vicaris van ‘s-Hertogenbosch, wordt het opvoedingsgesticht en jongensinternaat “Huize Ruwenberg” gesticht.

Het terrein gaat hiervoor stevig op de schop: grachten worden gedempt en gebouwen worden meer “functioneel” ingericht. Op 6 oktober 1852 arriveren de eerste 61 leerlingen: vier uit Gelderland en 57 uit Brabant. Het voornaamste doel van dit instituut is jongelingen boven de zeven en beneden de twaalf jaar, door een godsdienstige opvoeding en het onderricht in de Nederlandse en Franse taal voor te bereiden op de studie der Humanoria in het Seminarie.

(Wat deze jongens op de Ruwenberg deden? Lees onder de foto verder)

Klas Ruwenberg, ergens in de jaren vijftig?

Instorten

Ondertussen gaat het soms maar nét goed met de Ruwenberg. In 1866 woedt er een felle brand op zolder maar snel handelen zorgt ervoor dat de vlammen snel worden gedoofd. Nog geen twintig jaar later – in 1884 – dreigt de oude originele toren in te storten maar de Fraters grijpen tijdig in. De toren wordt hersteld én voorzien van een nieuwe spits.

Begin 20ste eeuw bestaan er plannen het instituut uit te breiden en daarom alle restanten van het kasteel slopen. Terwijl de sloophamer al bijna in de lucht hangt, breekt de Tweede Wereldoorlog uit. Het jongensinternaat wordt – samen met kleinseminarie Beekvliet – ingericht als kamp Sint-Michielsgestel en diverse gijzelaars worden vastgezet (en uiteindelijk op 17 september 1944 vrijgelaten).

Conferentieoord

Na de bevrijding krijgt het gebouw de bestemming van een onderwijsinstelling. Vanaf 1965 nemen de Fraters geen nieuwe leerlingen voor het internaat meer aan. In 1989 verkopen zij het terrein. Met de komst van het conferentieoord worden internaatsgebouwen gesloopt maar de toren herinnert nog aan de tijden van het kasteel.

Wil je weten welke bijzondere herinneringen zangeres Anneke van Giersbergen aan de Ruwenberg heeft?

Lees hier het verhaal van Anneke van Giersbergen

Verder lezen: 

Verder kijken:

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.