Ongedwongen een ideaal nastreven
Het College van het H. Kruis was een zogeheten kleinseminarie, een gymnasiumopleiding voor jongens die, aldus het prospectus, "de ernstige wil hadden om Priester te worden". Om ouders te interesseren voor hun priesteropleiding wezen de kruisheren vervolgens op de eeuwenoude traditie waarin zij stonden en op het zeer grote aantal priesters, dat aan het college een opleiding had ontvangen.
Het kleinseminarie telde zes klassen en de lessen stonden in het teken van de humaniora. Na het kleinseminarie te hebben afgerond konden de jongvolwassenen hun priesteropleiding vervolgen aan het grootseminarie, waar filosofie en theologie op het programma stonden en ook de stapsgewijze toetrede tot de geestelijkheid door middel van een reeks lagere en hogere wijdingen.
Na het kleinseminarie konden de leerlingen hun priesteropleiding voortzetten bij de Orde van Kruisheren, maar dit was geen verplichting. Het College van het H. Kruis was een "vrij college", zo benadrukten de kruisheren in hun prospectus:
"Het college leidt de jongens op voor iedere orde, bisdom of congregatie. Na het beëindigen van de studie, dus op een leeftijd waarop ze beter in staat zijn zich een oordeel te vormen, zijn de jongens volkomen vrij een eigen keuze te doen."
In het prospectus werden vervolgens wat cijfers genoemd om deze bewering te onderbouwen. Een statistiek over de jaren '10 zou aantonen dat 18% van de leerlingen van het college naar de 'wereldheren' ging, oftewel priester werd van een bisdom; dat 37% bij de kruisheren bleef en dat 45% naar andere orden en congregaties ging. "De jongens kunnen zodoende op ongedwongen wijze kennis nemen van de verschillende mogelijkheden om hun ideaal te verwezenlijken", aldus het prospectus.
Orde en regelmaat, ernst, toewijding en edelmoedigheid
Het College van het H. Kruis maakte net als het kruisherenklooster deel uit van een omvangrijk gebouwencomplex. In deze heel eigen wereld zetten de twaalfjarige jongens hun eerste stappen op de lange weg naar het priesterambt of een leven als broeder. Eerst moest nog maar eens blijken of de roeping en de leergierigheid aanhielden, nadat ze tot het seminarie waren toegelaten. Was het celibataire leven wel iets voor ze? Konden ze wel tegen de geslotenheid van het kloosterleven en het voortdurend waken voor kuisheid, soberheid en gehoorzaamheid? Er werden nogal wat offers gevraagd.
De dagen op het internaat stonden in het teken van orde en regelmaat. En deze begonnen telkens in de vroege morgen, op de nuchtere maag, in de kapel. Na het ochtengebed in de kapel gingen de leerlingen in een lange stoet terug naar het internaat om hun bed op te maken, te ontbijten in de refter en de schooldag te beginnen.
Het programma dat de kruisheren voor hun college volgden was het gebruikelijke Gymnasium A:
"Sedert jaren hebben dan ook de daartoe geschikte studenten het Staatsexamen Gymn. A. afgelegd. Er mogen dan wellicht tegen de internaatsopvoeding in het algemeen bezwaren bestaan, een dergelijk internaat met gymnasiale opleiding voor priesterstudenten biedt toch onschatbare voordelen. Het feit, dat zij met velen in orde en regelmaat, met ernst, toewijding en edelmoedigheid samen hun ideaal nastreven, steunt hen onderling. Bovendien geschiedt dit onder de zorgzame leiding van priester-kloosterlingen, die hier graag hun levenstaak van maken."
Open sfeer
Naast het onderwijs stond het kostschoolleven ook in het teken van het aanleren van goede manieren en ook culturele vorming en sport en spel kregen veel aandacht. In het genoemde prospectus staat:
"Er wordt ernstig naar gestreefd de sfeer open, blij en fris, goed en gemoedelijk te houden en het levensinzicht te verruimen. Ten slotte worden spel, sport en goede ontspanning graag aangemoedigd en ook onder verschillende vormen beoefend."
De internen zongen, speelden toneel en maakten muziek. Om in de tussentijd een beetje te ontspannen, speelden zij bijvoorbeeld een potje biljart met vriendjes of een van de paters.
Bronnen
- Facebookgroep College H. Kruis Uden
- Peter zat op kostschool in Uden: 'Geweldig, ik wilde niet meer terug naar huis', DTv Nieuws / Rochelle Moes, 12-08-2020.
- Prospectus College van het Heilig Kruis (jaartal onbekend)
Reageren
Hoe was jouw verblijf bij de kruisheren? Had je veel last van heimwee of raakte je snel gewend? Zat je intern of hoorde je bij de externe leerlingen, die niet de priesteropleiding volgden maar wel les kregen van de paters op het gymnasium, het atheneum of de havo? Ook voor zulke leerlignen was het vroeger namelijk nog heel normaal om broeders en paters voor de klas te hebben.
Reageer hieronder, deel je herinneringen aan het kruisherencollege en vul deze pagina aan! Foto's zijn ook van harte welkom en kunnen worden verzonden naar info@bhic.nl. Wij voegen ze dan hier toe.
Dtv Nieuws maakte het onderstaande item over de internatenkaart, waarin oud-leerling Peter van Gerwen vertelt over zijn verblijf bij de kruisheren in Uden: Peter zat op kostschool in Uden: 'Geweldig, ik wilde niet meer terug naar huis', Dtv Nieuws / Rochelle Moes, 12-08-2020:
Meer over College Heilig Kruis
Reactie toevoegen