Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Sint-Luciagesticht, Sint-Annagesticht in Princenhage

Kloosters

Het kerk- en armenbestuur besloot 20 oktober 1888 op advies van pastoor P. van Oers een ‘gesticht voor armen, gebrekkigen en ouden van dagen’ op te richten. Dat werd het Sint-Luciagesticht, dat in 1890 de deuren opende. De verzorging in dit gesticht was in handen van de Franciscanessen van de H. Elisabeth uit de Hendrikstraat in Breda.

Bron: collectie J. Smits
Foto: Collectie J. Smits

Nog in hetzelfde jaar als de opening werd het gebouw, ontworpen door architect J. van Langelaar, uitgebreid. In 1906 wilde het kerkbestuur het Sint-Luciagesticht aan de congregatie verkopen. Omdat de Franciscanessen van de H. Elisabeth daar niet voor voelden, namen de Franciscanessen Alles voor Allen het over. Deze laatste congregatie verzorgde ook de wijkverpleging in de omgeving.

Op 22 juli 1909 werd de nieuwe kapel, een ontwerp van architect P. van Genk, ingezegend. Naast de kapel bouwde hij in hetzelfde jaar het Sint-Annagesticht voor de opvang van voogdijkinderen.

Op 28 oktober 1944 brandde het Sint-Luciagesticht door een bombardement volledig af. De voogdijkinderen vonden nieuw onderdak in Breda, de bejaarden gingen naar een hotel in Etten. Na hun terugkeer werd het Sint-Annagesticht bestemd voor psychogeriatrische patiënten.

Het oude Sint-Annagesticht kreeg de naam Huize Lucia, naar het oude klooster. Het werd in 1973 overgedragen aan een nieuwe stichting.

Toen de verpleging werd toegespitst op patiënten die zware verzorging behoefden veranderde de naam in Princenhof. In 1994 werd de Princenhof verkocht aan de Stichting Avoord, Zorg en Wonen, die het verving door de nieuwbouw Westerwieck-Noord.

Bron: J. Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant, Alphen aan de Maas, 2010

28

Reacties (28)

Rien Ros zei op 11 november 2019 om 16:50 uur

Op de plaats van het oude Luciagesticht werd in opdracht van de congregatie Alles voor Allende in de jaren zestig van de vorige eeuw gestart met de bouw van het verpleeghuis met de naam Lucia Stichting. Een verpleeghuis voor 255 psychogeriatrische patiënten. Eerder was de naam van St. Anna al gewijzigd in Huize Lucia, een verzorgingshuis voor ca. 100 bejaarden. Ter voorkoming van verwarring tussen het verpleeghuis Lucia Stichting werd de naam Huize Lucia inderdaad gewijzigd in Princenhof. Dit verzorgingshuis werd nà 2000 vervanen door het verzorgingshuis Westerwiek in Breda(Tuinzicht).

Marilou Nillesen zei op 18 november 2019 om 18:57 uur

Ah, dank voor deze verhelderende aanvulling, Rien! Dat maakt veel duidelijk, bedankt daarvoor.

Piet Poppelier zei op 29 april 2020 om 21:07 uur

Op 1 mei 2020 is het 50 jaar geleden dat ik op de Lucia Stichting begon als leerling ziekenverzorger! Een heel nieuw huis met bewoners die overal vandaan kwamen. Het was een huis voor: psychisch gestoorde demente bejaarden, de voorloper van de psychogeriatrische. Onze geneesheer/ directeur was dr. Cees van Tiggelen, die helaas jong overleden is. De directrice was zuster Jeanne D’Arc van de congregatie Alles voor Allen. Zij waren ook de zusters van het “oudemannenhuis “ op de Haagdijk en van het Sint Ignatius Ziekenhuis aan de Wilhelminasingel! Wij hadden een groep van 8 mensen en ik was de enige man! Wij kregen les op de Haagdijk met nog 8 mensen die op de Haagdijk werkten. Wij kregen o.a. les van zuster Gonsalva en zuster Wendelina! Wij hebben een prachtige tijd gehad en een fantastische opleiding.

Marilou Nillesen zei op 1 mei 2020 om 13:57 uur

Nou Piet, dan is het vandaag een bijzondere dag voor je! Wat mooi dat je terugkijkt op zo'n fijne periode? Welke herinnering komt weer als eerste terug als je aan die tijd denkt?

Piet Poppelier zei op 1 mei 2020 om 21:39 uur

Dag, Marilou, als ik terug denk aan die tijd dan komt zeer zeker de gezelligheid en de warmte terug! Zeer zeker daar ik mijn huidige echtgenote Lia daar heb leren kennen en wij zijn op 27 juni 47 jaar getrouwd. Al met al een hele leuke tijd : wel hard werken, maar o zo gezellig!

Marilou Nillesen zei op 2 mei 2020 om 21:08 uur

Wat hartverwarmend om te lezen, Piet, prachtig! En wat een mooi jubileum om samen met je vrouw te vieren. Een beetje vroeg maar alvast van harte.

Karine zei op 12 december 2020 om 14:01 uur

Is er ook meer informatie uit de tijd 1880-1895?
Via het bevolkingsregister ben ik te weten gekomen dat mijn overgrootvader met zijn broertje hier stonden ingeschreven (en dus gewoond hebben) na het overlijden van hun moeder. De oudere broers gingen naar Huijbergen.

Thijs de Leeuw zei op 15 december 2020 om 13:20 uur

Dag Karine, informatie uit die tijd zou je misschien kunnen vinden in het archief van de Franciscanessen van de H. Elisabeth, die het gesticht destijds onder hun hoede hadden. Hun archief wordt bewaard door het Erfgoedcentrum Nederlands Kloosterleven, dus ik zou zeker eens contact met ze opnemen. Contactgegevens vind je hier: https://www.erfgoedkloosterleven.nl/contact/contact.html

Wil je zelf alvast een indruk krijgen van wat dat archief bevat, dan kan dat via deze link: https://www.erfgoedkloosterleven.nl/zoeken/collecties-zoeken.php?mivast… Als je daar bijv. op 'inventaris' klikt dan kun je alle onderdelen van het archief uitklappen.

Ook zou je contact kunnen opnemen met onze collega's van het Stadsarchief Breda. Op hun site vind ik onder andere "Stukken betreffende de verpleging van armen in het Gasthuis St. Lucia, 1888-1941" (inventarisnummer 204).

Een publicatie die je zou kunnen raadplegen is: "Lucia : een eeuw gezondheidszorg in Princenhage", van H. Dirven. Uitgever: Stichting Basis. Breda 1994.

Hopelijk helpt dit je wat verder in je zoektocht. Veel succes en als je nog vragen hebt dan stel ze hier gerust.

Lydia Sengers zei op 5 februari 2022 om 13:22 uur

Zijn er ook namen en/of foto's van kinderen die in het Lucia weeshuis hebben gezeten? Ik ben vooral geïnteresseerd naar de periode 1915 tot ongeveer 1935.

Norah zei op 5 februari 2022 om 17:26 uur

Hallo Lydia,

Je zou de betreffende namen kunnen invoeren bij
https://stadsarchief.breda.nl en dan naar -genealogische bronnen-. Ik weet wel niet of dit al openbaar is wanneer deze personen na 1922 geboren zijn > privacy-wet.
Verder kun je de sites bezoeken die Thijs de Leeuw op 15/12 2020 hierboven vermeldde.
Mvg.

Lydia Sengers zei op 6 februari 2022 om 09:39 uur

Dank voor het bericht. De kinderen waar het om gaat zijn allen geboren vóór en in 1914. Met de link van Thijs de Leeuw kwam ik er niet uit. Maar ik ga deze proberen.

Goossens zei op 28 oktober 2023 om 16:09 uur

Hallo. In de jaren 70 heb ik op de.Lucia Stichting mijn opleiding ziekenverzorgende gedaan. De medische directeur was destijds d'r. Joep ven Tiggelen en dr Huismans. Joep was huisarts geweest in Halsteren en heeft later dr Huismans(huisarts in Bergen op Zoom) er bij gehaald. Het was een fantastisch team. Dr Joep van Tiggelen is later door Australië gevraagd om daar Verpleegtehuizen op te zetten voor demente bejaarden. Hij heeft vele lezingen gedaan in Tokio en Amerika. Het was een kundig man. Jammer dat Nederland hem niet zo herkend. Hij is op vrij jonge leeftijd overleden. Dr. Huismans is altijd in Bergen op Zoom blijven wonen en is ver in de 90 jaar geworden.

Rien Ros zei op 4 november 2023 om 10:39 uur

Beste ?Goossens. Op 1 juni 1970 ben ik als hoofd administratie begonnen bij de Lucia Stichting. Omdat het nieuwe verpleeghuis nog in aanbouw was, enkel de zgn. C-vleugel was gereed. De geneesheer directeur was Cees van Tiggelen(niet Joep). Het hoofd verplegingsdienst was Zr. Jeanne d'Arc en de administrateur-econoom was H.J. Lacor.
Op 7 juni 1970 kwam de eerste patiënt/bewoner naar Lucia. Het was de heer J. Voesenek uit Roosndaal.

Piet Poppelier zei op 4 november 2023 om 15:27 uur

Verhaal van Rien Ros klopt helemaal! De C-blok was de eerste vleugel die open ging en daar was op C2 het afdelingshoofd Bernadette Deddens en later Delphin Martens-Calon en zij was een schoonzus van dr. Cees van Tiggelen. Op afdeling C1 was John van Broekhoven afdelingshoofd en op C0 was zuster Jeanne Tetteroo hoofd.
Omdat het gebouw nog lang niet af was, waren wij voor verschillende diensten aan gewezen op Huize Lucia. Ik kan me nog herinneren dat wij ons salaris contact uitbetaald kregen en gingen dan naar Huize Lucia. Daar was de administratie gevestigd en Rien Ros hield daar kantoor. In een wachtruimte zaten we dan op onze beurt te wachten om te “beuren”! Het loket werd dan geopend en je kreeg dan je salaris uitbetaald. Ik kan me nog herinneren wat mijn eerste salaris was: 624,25 gulden en dat was voor die tijd goed betaald.
Meer werkers van het eerste uur waren: Louis de Weerd en Bertje van Ginneken van de technische dienst. Dhr. Cor Ambagts van de civiele dienst , dhr,. Cees Aarts en Jan de Regt van de keuken. Zuster Jules-Marie was de mentrix en moest de leerlingen, die intern waren in het oog houden. Zuster Ingrid en Glenda Bakmeijer (later getrouwd met Peter Veurman, ook afdelingshoofd) waren de hoofdwachten. De leerlingengroep waar ik in zat bestond uit de volgende personen: Netty Verdaasdonk- Marij de Jong-Bonnie de Jong-Ineke Geleijns-Wilma Bouwman-Marianne Oomen en ondergetekende. Wij waren de eerste leerlingen, die hun praktijk op de Luciastichting kregen, maar onze theoretische opleiding genoten wij op het Elisabeth verpleeghuis in de Leuvenaarstraat in Breda. Dit verpleeghuis was van dezelfde congregatie als de zusters van het Sint Ingatius ziekenhuis in Breda. Wat was dat een heerlijke tijd en zeker om na 53 jaar er op terug te kijken.

Thijs de Leeuw zei op 6 november 2023 om 10:48 uur

Nog bedankt allemaal, Goossens, Rien en Piet, voor alle aanvullingen betreffende de Lucia Stichting in de jaren zeventig! Veel details, waaronder ook veel namen, hebben jullie nog paraat. Trouwens ook opvallend en mooi om te lezen dat het een periode is, waar jullie allemaal met zoveel plezier op terugkijken. Hartelijke groet,

Piet Poppelier zei op 6 november 2023 om 11:25 uur

Ja, leuk om te lezen dat het nog leeft! Ik heb een vraag aan Goossens en hoop dat hij/zij er op gaat reageren! Ik kan me nog herinneren dat er een mijnheer Goossens werkte bij de Huishoudelijke Dienst als interieurverzorger op Afdeling B2. Is dat jouw vader? Ik zie hem nog zo voor me: een statige man met een kaal hoofd en onder de koffie rookte hij altijd een dikke sigaar.
Nog een leuk verhaal over dr. van Tiggelen: het was absoluut verboden om onze bewoners bij hun voornaam te noemen of “opa en oma” tegen de bewoners te zeggen! Het was altijd: mijnheer en mevrouw! Een uitzondering mochten wij maken bij een mevrouw uit Zeeland. Zij mocht Anneliesje genoemd worden, want zij luisterde niet naar mevrouw. Ze kreeg een eetprobleem en wat wij ook deden: niets hielp! Dr. van Tiggelen zou het ons wel eens voordoen. Hij ging naar haar toe en vroeg: “ Anneliesje, wat wilt u eten? Haar antwoord: “ Witbrood met suiker en karnemelk “! Natuurlijk hadden wij dat ook al geprobeerd, maar vreemde ogen dwingen. Dr. van Tiggelen ging naar de keuken en smeerde een paar dikke witte boterhammen met suiker en een grote beker karnemelk. Dr. van Tiggelen zag er in die tijd uit als Seth Gaaikema! Een flinke bos met krulhaar. Steeds weer een stukje brood gedoopt in de karnemelk en toen in haar mond. Maar ja, zij zat haar wangzakken vol te proppen met het eten en dr. van Tiggelen draaide zich om naar ons en zei: “ zo moet je dat doen,!” En terwijl hij dat zei, spuugde Anneliesje de geheimhoud van haar wangzakken over de krullen van de dokter! Drie dagen later zat er nog witbrood met suiker en karnemelk in zijn haar. Wat hebben wij gelachen en dr. van Tiggelen ook, want zo sportief was hij wel.
Hij is trouwens naar Australië vertrokken en is er daar achter gekomen dat Australische en Amerikaanse militairen, die in Vietnam gevochten hebben, ook tekenen van dementie vertoonden. Dit bleek achteraf gekomen te zijn door hun vele gebruik van ontbladeringsmiddelen en die schijnen dus bepaalde essentiële stoffen in ons lichaam af te breken, waardoor dementie kan ontstaan. Omdat het hierbij om jongere mensen ging, kon dit proces gelukkig terug gedraaid worden door de juiste stoffen toe te dienen. Een heel verhaal, maar wel de moeite waard. Tot de volgende keer en ik ben een echte fan van BHUC.

Thijs de Leeuw zei op 6 november 2023 om 14:11 uur

Hopelijk gaat dhr. Goossens hier nog op reageren. Ik heb hem net ook even via de mail op de hoogte gebracht. En een mooi compliment voor het BHIC, waarvoor dank! Graag tot ziens op de site.

Rien Ros zei op 6 november 2023 om 14:43 uur

Bedoelde heer Goossens had ook zijn eigen pauzeplek. Hij had daarvoor een werkkast ingericht met tafeltje en stoel.
Hij gedroeg zich inderdaad als een heer.
Eens had ik afspraak met een medewerker van de bank en die zei dat hij de directeur had begroet, dat bleek de heer Goossens te zijn geweest. Zo zie je maar.
Waarschijnlijk herinnert Piet Poppelier ook wel de mevrouw, ik zal haar naam niet noemen, die altijd grote sigaren rookte.
Op een dag zei ze tegen me " Broeder, ik heb vannacht van jou gedroomd. Ik dacht dat ik jou vast had, maar het was mijn kussen. Hahaha".

Anneke Leys zei op 31 mei 2024 om 14:13 uur

Wat leuk om de oude verhalen van de Lucia Stichting te lezen.
Ik heb in 1972 mijn opleiding gedaan en in 1 980 heb ik Lucia verlaten en ben ik in Haga gaan werken. De Luciatijd was een geweldige tijd!
Een 45 urige werkweek en vaak in eigentijd een afdeling versieren voor Pasen en Kerst. Sinterklaas was een hoogtepunt voor bewoners en personeel. Ik las nog wat namen van oud collega's. Het was Martin Ambags en Cor van Herwijnen. Lucia had een eigen keuken met Top Koks.
Iedere dag kon ook het personeel gebruik maken van een warme maaltijd.
Cees van Tiggelen was ook degene die zorgde voor kinderopvang binnen Lucia. Het mes sneed aan twee kanten want oud en jong samen brengen bracht vreugde en zo konden de ouders komen werken. Heel veel fijne en goede herinneringen aan de Lucia jaren!

Piet Poppelier zei op 31 mei 2024 om 15:38 uur

Ik ben in 1970 begonnen en in mei 1972 naar het Sint Ignatiusziekenhuis gegaan voor de in-service A opleiding. Ja en wat de keuken betreft: Cees Aarts was de chef en er was een lopende band systeem en daarbij mochten wij mee helpen om het eten op te scheppen! De sfeer was altijd geweldig en er mocht veel, maar wel met het uiterste respect voor de bewoners, maar ook naar collega’s toe! Er was ook een leerlingenflat waar alleen maar dames in mochten wonen! Er woonden ook een aantal kloosterzusters, die ook nog op het Lucia werkten! Een van hen was zuster Rigoberta en die noemden wij gekscherend: zuster Ruigebertha. Zuster Jules-Marie was een van de mentrices. Ikmwoonde gewoon thuis, maar moest van zuster Jeanne d’Arc toch intern. Dat hield in dat ik in Breda een kamer moest gaan zoeken. Zeker zover rijden dan Oosterhout waar ik woonde! Ik zei tegen zuster Jeanne d’ Arc(directrice) : ik wil wel intern, maar dan ook in de leerlingenflat en dat mocht niet! Mijn toevlucht gezocht bij dr. van Tiggelen en die vond het goed. De andere dag kwam ik zuster Jeanne d’Arc weer tegen en vertelde mijn verhaal! Opeens hoefde ik niet meer intern! Ja en zo zijn er veel verhalen te vertellen! Later meer!

Anneke Leys zei op 4 juni 2024 om 14:20 uur

Dag Rien en Piet, de heer Goossens had vele kinderen. Peter (een zoon) werkte ook in Lucia en Lia (een dochter) werkte in Huize Lucia en is daarna bij thuiszorg Breda gaan werken. Lia heeft vele jaren op de dagverzorging van Haga gewerkt. Zover ik weet leeft de heer Goossens niet meer.
Piet, ik ken jullie namen alleen uit Lucia verhalen. Jij en Lia hebben indruk achtergelaten. De volgende personen vertelde (in positieve zin) over jullie Toos Schoenmakers - Kittie van Oers- Ruud Moonen-Nel Timmers. Mogelijk herinneren jullie deze namen nog. Ja, het intern wonen was in die tijd verplicht. Ik heb 1 jaar intern gewoond en ben toen op kamers gegaan bij Mevrouw van Schaik Liesboslaan 8a. Deze villa stond naast Lucia en Mevrouw van Schaik verhuurde alleen kamers aan Lucia personeel.
De financiële afrekening verliep ook via Lucia. Rien zal dit vast nog weten.
Nu zijn we 54 jaar verder en Lucia is al leeg en binnenkort gaat men het gebouw slopen. Hopelijk krijgt het stalen paard ( kunstwerk bij de ingang) een nieuwe plaats. Tot zover.

Marga zei op 4 juni 2024 om 20:07 uur

Jammer dat het gesloopt gaat worden. Er zitten veel mooie herinneringen in voor mij maar ook voor anderen. Zelf heb ik nog steeds kennissen aan die tijd overgehouden. Nog andere namen zoals, Jhon de Beer, Piet Noojens, Ria Laurijssen. Komen nu in me op.

Thijs de Leeuw zei op 10 juni 2024 om 12:46 uur

Dag Marga, dank voor het bericht en wat jammer dan inderdaad. Wat schiet je het eerste te binnen als je aan deze plek terugdenkt? Hartelijke groet

Rien Ros zei op 23 september 2024 om 21:36 uur

Zaterdag 21 september j.l. ben ik nog eens gaan kijken op het voormalige Lucia terrein. Het verpleeghuis is nagenoeg geheel .gesloopt. Het kunstwerk paard staat nog altijd in de tuin bij de Villa Vredenburcht.
Er zijn een aantal nieuwe gebouwen verrezen op het terrein waaronder een nieuw gebouw voor het in 1974 gebouwde en nu ook gesloopte Haga.

Anneke Leys zei op 24 september 2024 om 13:12 uur

In het wijkblad van Princenhage las ik recent dat op het terrein "Princen Park " woningen - park villa's en appartementen komen. Zowel koop als huur.
We kennen het Lucia terrein straks niet meer terug.
Fijn te lezen dat het paard er nog staat. De Villa noemt men in de volksmond in Princenhage " de villa van Henkes" Henkes richtte in 1903 de jamfabriek op en bouwde de villa Vredenburch. Leuke historie!

Rien Ros zei op 24 september 2024 om 15:41 uur

Ik herinner me nog dat tegenover de villa aan de Liesboslaan de tennisbaan van de familie Henkes lag.
Na de familie Henkes heeft dr. Saes, de directeur van het voormalige St. Ignatiusziekenhuis in de Villa gewoond.

Thijs de Leeuw zei op 1 oktober 2024 om 13:30 uur

Dag Rien en Anneke, goed om weer van jullie te horen en dank voor de update over de huidige situatie op het terrein. Ingrijpende veranderingen zo te lezen. En met de info over Henkes is het verhaal ook weer uitgebreid. Hartelijke groet,

Leo Hilgersum zei op 27 november 2024 om 17:57 uur

Mijn moeder heeft daar gezeten vanaf 1935. Zij heeft daar een hele slechte tijd gehad. Onmenselijke behandeling door de nonnen waarbij lichamelijke afranseling en eenzame opsluiting de orde van de dag was. Gewetenloze heksen waren de nonnen. Als mijn opa langs kwam met eieren en fruit kregen mijn moeder en haar twee zusjes daar niets van. De nonnen pikte alles in. Mijn moeder is ooit op een reonie geweest waar het bijna uit de hand liep met dames die. Verhaal wilde halen bij de nonnen. Zou terecht zijn als daar nog eens onderzoek naar wordt gedaan. Lhf Hilgersum

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.