Ik heb tot 1972 op het internaat in de verbeetenstraat gezeten.

@Addie: dank voor je bericht! Was het internaat aan de Verbeetenstraat onderdeel van het kloostercomplex van de Broeders van Huijbergen? Zou je ons misschien nog wat meer kunnen vertellen over je kostschoolverblijf? Hoe kijk je daar na al die jaren op terug?
Wie weet roept dat ook weer reacties op bij andere oud-leerlingen die deze pagina bezoeken, en kunnen ze daar weer op reageren.

Ik heb van 1967 tot 1970 als interne op het groot Juvenaat van St. Franciscus ( de Pabo) aan het Dr. Jan van Ingenhouzplein gezeten. Ik kwam van klein Juvenaat Huijbergen. Broeder Hubertus was de directeur van de Pabo. Broeder Marcus was onze leider. We sliepen op de slaapzaal met van boven open kamertjes op de links bovenste etage bij de dakkapellen. Later kregen we rechts op de bovenste etage echte kamers, tussen de broeders in.
Op de eerste etage was de eet refter en op de begane grond rechts achter was de recreatiezaal, met daarnaast het naaiatelier van broeder kleermaker. De meeste internen gingen naar de Pabo maar anderen waaronder ik gingen in de stad naar school. MTS etc.
Oranjeboomstraat 2a werd later een nieuw Juvenaat. Tussen dit gebouw en St. Franciscus op nr 2 staat nog een groot huis en daar woonde destijds de Deken van Breda. Op het achterterrein was ook de sportzaal. Op de eerste etage rechts had je een grote keuken met links en rechts ervan de refters. Voor bij de hoofdingang zat altijd broeder portier die de gehele dag naar klassieke muziek luisterde en de muziekstukken dan cijfers gaf. Tegenover hem was de telefooncel. Aan de andere kant van het gebouw was de Pabo en achter het trappenhuis de kapel. Beneden stalden we de fietsen en eventuele brommers. Vaak gingen we een frietje eten bij de Fer, een frietkotje op het plein of een ijsje bij Schraven. We waren vrij om de stad in te gaan, naar café, winkels of bioscoop. Een mooie tijd met veel vrijheid. Ik heb er ook mijn rijbewijs gehaald en leende van mijn ouders wel eens de auto want die woonde in Bavel om de hoek.

Dank voor je mooie bijdrage, Piet; het klinkt ook als een heel mooie tijd. Beeldend verwoord ook, je wandelt als het ware met je mee door de gebouwen.

Nog een vraagje over de telefooncel: mocht je (relatief) onbeperkt naar huis bellen? Kostte dat geld? Deed je dat wel eens?

Ik belde wel eens, als het nodig was, naar huis of je werd gebeld en dan werd je naar de telefooncel groepen. Er kon beperkt doorverbonden worden door de broeder portier. .Gsm bestond nog niet.

Duidelijk, Piet. En ja, op de gsm moesten we toen nog wel een paar decennia wachten ;) Maar goed te weten dat je in geval van nood bereikbaar was.

Bedankt voor je aanvulling!

Op zaterdagen werd er op het juvenaat wel eens een sociaal maatschappelijk beroep gedaan op onze vrije tijd. Tafels werden aaneen geschoven. Er kwam een vrachtwagen aangereden en er werden bakken vol snoep gelost. De gang stond vol met bakken snoep. We konden aan het werk. Er werden snoepjes, winegums en zuurtjes waar iets mee mis was gegaan in de productielijn, uit de verpakking gehaald. We sorteerden ze op kleur voor hergebruik door snoepfabrikant Van Melle. We verdienden er extra geld mee voor activiteiten en goede doelen. We mochten er volop van eten en waren binnen de korstmogelijke tijd misselijk. Alles plakte en was een zoete bende. Ook hielp ik wel eens mee in het oud papierhok ten baten van de drumband, waarschijnlijk voor Fidelis. In de weekenden ging ik vaak even naar huis, naar Bavel. We hadden op het Juvenaat best een vrij leven. Broeder Marcus, Piet de Deijn uit het Zeeuwse Lamswaarde, was onze begeleider. Hij was gezellig, niet te streng en een echte huisvader. Hij woont nu in het ouderenklooster in Huijbergen. We mochten uitgaan in Breda, naar de Havermarkt , de Graanbeurs of naar de bioscoop en winkelen bij de warenhuizen van Vroom & Dreesmann en Raming. Af en toe een frietje eten bij de Fer op het Ingenhouszplein of bij Cafetaria Schraven een ijsje eten. De top 40 lijst gingen we halen bij de platenwinkel van volkszanger Tiest Brosens op de Nieuwe Haagdijk, om de hoek. Ook verkocht hij de nieuwste singeltjes. We draaiden volop de nieuwste hits op onze eigen kamer en luisterden op zaterdagmiddag de top 40 op onze eigen radio, vaak tot ergernis van de wat serieuzere broeders op de etage. Alleen in de centrale ruimten hadden we de Bredase draadomroep, de radio distributie van de PTT. Na deze periode op het St. Frans werd het juvenaat ondergebracht in de Oranjeboomstraat. Ik werd daarvoor te oud en er werd me een alternatief geboden in het St. Jans klooster elders in Breda.

Goedemorgen Piet en weer leuk verhaal : ) Misschien moeten die toch eens worden gebundeld. Bijzonder hoeveel kostscholen je van binnen hebt gezien in je jeugd. Die laatste twee jaren op het Sint Jansklooster waren wel van een andere orde dan, als ik je bijdragen zo naast elkaar leg? Zou natuurlijk leuk zijn als je ook over dat laatste verblijf, aan het Don Boscoplein , waar je je roeping hebt 'verlaten' zoals je zelf zegt, nog eens wat meer zou willen vertellen.
Hartelijke groeten,

Hoi Thijs, ik heb deze en andere passages al uit een levensloop gehaald die ik aan het opmaken ben. Er komen zoveel herinneringen binnen sinds ik deze site bezoek. Ik ben nu aan 20 pagina's en zal hem als voorbeeld aan je mailen. Ik had Marilou het eerder ook al toegezegd dat ik zou gaan schrijven. Maar er komt zoveel in me op dat ik zorgvuldig moet gaan rubriceren waar en in welke tijd het afspeelde. groetjes, Piet

hallo mijn moeder is opgevangen in st franciscus dr jan van ingenhouzplein in de oorlog ze woonde in rotterdam daarna naar moerdijk klundert.
Toen zijn ze opgevangen in breda en daarna een huis in breda gekregen.
Er is dus ook een opvang geweest in de oorlog ongeveer 1942 tot 1945
wie weet hier iets van zou het graag horen.

Hallo Rosita en bedankt voor je vraag. Ik kan me wel voorstellen dat je graag meer zou willen weten over deze periode uit je familiegeschiedenis. Ik heb het antwoord nog niet gevonden maar wilde je alvast laten weten dat er wel wordt gezocht : ) Wordt vervolgd...

Hallo,

In de school staan glas-in-loodramen die door mijn vader, glazenier Piet Clijsen, zijn gemaakt. Afgelopen voorjaar was ik in het gebouw maar dat was volop in verbouwing; de ramen waren achter plastic om bschadigingen te voorkomen. Volgens mijn informatie is die inmiddels (bijna) klaar en kan ik foto,s gaan maken van de ramen. Heb jij een contactpersoon die ik kan bellen zodat ik in het gebouw kan?

Bij voorbaat dank en met vriendelijke groet, Leo.

@Rosita:
Wat ik nog heb gevonden is o.a. een rapport van de gemeente Breda, “Bouwhistorische verkenning van de vm. Sint Franciscuskweekschool” (link: https://repository.officiele-overheidspublicaties.nl/externebijlagen/ex…). Een geschiedenis van het pand is als bijlage (p. 25 e.v.) aan dit rapport toegevoegd. Daarin staat o.a. dat het pand tijdens de Tweede Wereldoorlog, op last van de bezetter, niet als school in gebruik is geweest.
En verderop: “Op 2 juni 1942 moesten broeders en internen (de juvenisten waren toen al vertrokken naar Oud-Gastel) het Kweekschoolgebouw ontruimen. Ze konden terecht in de school en het patronaat van de Leuvenaarstraat.”
En: “Op 28 oktober 1944 trokken de Duitsers zich uit Breda terug. Enkele broeders gingen een kijkje nemen in het Kweekschoolsuccursaal. Het was er vuil en rommelig. Heel veel ruiten waren kapot. 's Nachtskwamen er -uit angst voor bombardementen -mensen uit de buurt slapen.” …. En dat er op 9 november 1944 ±500 geëvacueerden uit Zevenbergen en ± 40 Poolse soldaten in het pand onderdak kregen.

Maar helaas dus nog niet het exacte antwoord dat je zoekt. Toch is bovenstaand document zeker de moeite waard om eens door te lezen, voor een goed beeld van de kweekschool tijdens de oorlog in het algemeen.

Ook heb ik nog deze publicaties bekeken: “150 jaar Broeders van Huijbergen”, in: Jaarboek Den Iechtetrekker XXIV – Jaarboek 2005 van de heemkundekring van Huijbergen. En: G. Huijbregts, “Honderd jaar Broeders van Huijbergen in Bergen op Zoom, 1901-2001”, in: De Waterschans. Geschiedkundig Tijdschrift, nr. 4 van 2001. Dan blijkt dat er in november ’41 broeders en kostschoolleerlingen tijdelijk werden gehuisvest in (onder andere) het kweekschoolpand, maar zij waren afkomstig uit Bergen op Zoom en waren daar door de Duitsers uit hun panden gezet.
Beide publicaties kun je trouwens op onze studiezaal inzien.

Je zou je vraag ook nog kunnen voorleggen aan onze collega’s van het Stadsarchief Breda (https://stadsarchief.breda.nl/ , tel. 076 529 4420, mail: info@stadsarchiefbreda.nl). Daarnaast zou je het kunnen proberen bij de Erfgoedvereniging “Engelbrecht van Nassau”, voor Breda en omstreken, (http://www.engelbrechtvannassau.nl/pages/links.html / tel. 06-57 22 31 00, mail: michelpanis52@gmail.com)

En mocht ik in de tussentijd tóch wat vinden dan laat ik het hier natuurlijk gelijk weten.

@Leo: bedankt voor je vraag. Wat leuk dat je de glas-in-loodramen van je vader nu weer in volle glorie kunt gaan bezichtigen! Op de website van de betrokken projectontwikkelaar, Vrijborg te Vucht, vind ik deze pagina over de herbestemming van de kweekschool: http://www.vrijborg.nl/projecten/herbestemming-binnenstedelijke-klooste… De eigenaar wordt er niet bij naam genoemd, maar ze kunnen je vast in contact brengen. Contactgegevens voor deze projectontwikkelaar vind je onderaan deze pagina: http://www.vrijborg.nl/over-vrijborg
Update: zojuist een naam gevonden: eigenaar is de particuliere belegger Mike Heesen zijn (bron: https://www.bndestem.nl/breda/wonen-onderwijs-en-horeca-in-oude-bredase…)

Hoi thijs

Bedankt voor je reactie.
Heel fijn dat je ook mee zoekt ik had dit niet verwacht,ik ben er heel erg blij mee.
Hierbij geef ik wat meer informatie.
Mijn oma opa en nog 8 kinderen woonde in rotterdam toen de oorlog begon.
Met het bombardement is mijn oma gewond geraakt door een granaatscherf (bijna overleden) .
Daarna zijn ze opgevangen in moerdijk, klundert in de barakken en ook nog in een boerderij.
Daar is mijn opa overleden, kort daarna is ook mijn moeder d'r broertje 8 jaar oud overleden,hij had een boterham met rattengif van een duitser gekregen.
Ze zatten dicht bij het kamp.
Daarna zijn ze in breda opgevangen in de kweekschool st franciscus.
Blijkbaar waren er meer vluchtelingen in st franciscus.
daarna huisvesting gekregen in de baronielaan breda.

Thijs heel erg bedankt ik ben hier al zo blij mee.

Groetjes rosita

@Rosita: dank voor de verdere info. Wat een ongelooflijk triest verhaal is dat zeg... Ik hoop nog meer te kunnen vinden wat jou verder helpt!

Zie mijn site met fofo´s van de kweek, groet-.

Hans, ben je de zoon van Jan Daver die op de horeca school in Breda les gaf en verdienstelijk viool speelde? Hij woonde aan het Zaart .

Piet van Kaam . Het is zoals je typt -ik geef veel info hierover op mijn site na 36 jaar op de GTS +les gegeven te hebben . Groet.

Andere tijd meegemaakt (1958-64):
-sterke scheiding externen-internen.
-internen en externen zaten gescheiden in de klas.
-internen waren voorbestemd om broeder te worden. Als de "roeping" over was moesten ze van school af en hun opleiding ev. elders voortzetten.
-in het grote huis naast de school woonde rector Uytenwilligen met zijn huishoudster. Hij gaf ook godsdienstles op de kweekschool. Aardige man, maar zeer conservatief.
-opleiding had m.i. een hoog niveau.
-directeur was Broeder Dominicus. Na zijn overlijden werd dat Broeder Hubertus.
-iedere vrijdagmorgen het laatste lesuur een H.Mis in de kapel. Verplichte aanwezigheid en preek van de rector. Weddenschappen (toto) over de exacte duur van de preek.

Bedankt voor deze aanvullingen Wim. Zo krijgen we alweer een beter beeld van de dagelijkse gang van zaken op deze kostschool. Uit je laatste punt maak ik op dat je bij de internen hoorde? Of was die H. Mis op vrijdag ook voor externen verplicht? En een toto over de spreekduur, die had ik nog niet eerder gehoord : ) Vertel nog eens verder als je wilt. Hartelijke groet,

Beste Thijs,
Die H.Mis op vrijdag was ook voor de externen, waartoe ik ook behoorde. Ik woonde in Breda. En denk niet dat er ook maar iemand durfde te spijbelen!!
Docenten uit mijn tijd:
-Jansen, cuma;
-v.d.Meerendonk, tekenen;
-Douwes, biologie;
-V.d.Poel, Engels;
-Br. Paulinus, Duits;
-Br. Guibertus, Nederlands;
-Br. Jezualdus, pedagogiek;
-Br. Benedictus, handenarbeid en schrijven;
-Br. Masseus en Br. Marius, wiskunde;
Proefwerken en scripties moesten met vulpen worden geschreven. De balpen mocht alleen voor eigen aantekeningen worden gebruikt!

Nog een paar docenten uit die tijd:
-Br. Benedictus moet zijn Br. Benitius. Hij schreef ook altijd in sierschrift de naam op de diploma's;
-van Etten, aardrijkskunde;
-Br. Edmund, pedagogiek.

Je hebt nog een hoop namen paraat zeg! Dank dat je de moeite hebt genomen ze hier te noemen, leuk ook voor al die andere voormalige internen en -externen, bij wie ze vast nog herinneringen zullen oproepen. Welke gedachte zat er achter dat schrijven - op specifieke momenten dus - met vulpen?

Men ging er van uit dat een onderwijzer goed moest kunnen schrijven. We kregen ook schrijfles, leerden methodisch schrijven en bordschrijven. Moesten zelfs examen doen in dit vak!! Op de lagere school werd er toen ook nog schrijven aangeleerd met de kroontjespen!! Hiervoor waren de inktpotjes in de bankjes.
Daarbij waren de balpennen van toen wel wat vlekkerig en hadden dus niet de kwaliteit van nu. Iedereen had toen ook wel een vulpen! De balpen gebruikte je toen voor je eigen notities.

Ah zo, duidelijk Wim en fijn dat je het nog even wilde toelichten!

Hoi allemaal
Ik heb nog niet zo lang geleden deze site ontdekt en heb wat ervaringen gedeeld over mijn verblijf van 3 maanden op de Krabbebosschen in Rijsbergen in 1959.
Nu las ik dat ook over Kweekschool "St. Franciscus" ervaringen gedeeld kunnen worden. Welnu, na een 7 - jarig verblijf op Ste Marie in Huijbergen kwam ik in 1969 als 16 - jarige aan in Breda. De bedoeling was onderwijzer te worden. De mammoetwet was ingevoerd en ik zou eerst twee jaar "Havo - top" gaan volgen en daarna drie jaar Pedagogische Academie. Zo heette de opleiding toen. Kweekschool was verleden tijd en ook de benaming Franciscus was inmiddels veranderd in : St. Frans". Pedagogische Academie St. Frans dus. Ik wilde even ingaan op het internaat.
In de beschrijving hierboven staat dat het internaat, hier ook genoemd Groot Juvenaat, ophield te bestaan omstreeks 1965.
Dat klopt slechts ten dele. De broeders zagen wel dat het aantal kandidaat - broeders sterk afnam dus stopten te hiermee, maar tegelijkertijd was er wel de behoefte om jongens een voorziening te bieden als zij in Breda onderwijs wilden volgen.
Ik lees dat Piet van Kaam zegt dat hij, en dat was tegelijkertijd met mijn verblijf daar, omstreeks 1970 op het "Juvenaat "terecht kwam. Echter.....het juvenaat bestond toen al jaren niet meer! Vanaf het moment dat Br. Marcus startte met een op een iets andere leest geschoeid "internaat" werd de benaming "Convict" met inderdaad een gebouw in de Oranjeboomstraat met gezamenlijke voorzieningen als eetzaal, recreatiezaal en in het hoofdgebouw chambretten en kamers. Het Juvenaat was dus al lang passé! Piet, misschien ben je dat vergeten?
Het Convict bleef bestaan tot 1973. Ik heb nog geholpen om de boel in de Oranjeboomstraat te ontruimen. Daarna ging ik op kamers.
Soms fiets ik nog wel eens langs het Ingenhouszplein en kijk dan naar het venster hoog in het gebouw waar ik mijn kamertje had.....In het gebouw aan de Oranjeboomstraat zit al jarenlang een fitnessgelegenheid!

Hoi Paul, ik weet nog dat de Oranjeboomstraat ingericht werd. Toen ben ik vertrokken naar St Jans. Ik reed al auto toen ik nog op St Frans zat dus was 18 jaar of ouder. Ik ben van 1950 dus na 1968 pas vertrokken naar St. Jansklooster ook in Breda.

Hoi Paul, ik zat de laatste jaren op St Frans met de anderen collega juvenisten op eigen studeer- slaapkamers tussen de broeders in. We waren allemaal rond de 18- 19 jaar. Een achterneef van mij die ook Piet van Kaam heet kwam in mijn laatste jaar
op St Frans wonen waarschijnlijk was dat in het convict van br Marcus aan de Oranjeboomstraat.

Hoi Piet,
Ik werd in verwarring gebracht door dat je in je bericht zegt dat je van 1967 t/m 1970 intern was. Ik kwam in 1969 maar ik kan me niet herinneren dat wij elkaar daar toen ontmoet hebben, al weet ik wel dat br. Marcus (maar ha...misschien was het wel degene met dezelfde naam!) je naam wel eens genoemd heeft.
Ik ben in 69 rechtstreeks om het "convict" gekomen met de ruimtes aan de Oranjeboomstraat en de kamers hoog in het gebouw. Ook ik had mijn kamer toen op een gang waar ook broeders een kamer hadden. Vonden ze niet leuk, omdat wij lawaai maakten in hun ogen en ja...we kwamen natuurlijk enigszins in hun privésfeer....

Hallo allemaal
Allereerst zou ik de beheerder Thijs de Leeuw willen vragen om een aanvulling op zijn info bovenaan deze pagina aan te brengen. Er staat dat halverwege de jaren 60 het internaat werd opgeheven.
De aanvulling zou moeten zijn: tegelijkertijd werd een iets algemenere internaatsvorm gestart met algemene ruimtes in een gebouw aan de Oranjeboomstraat (links van het Ingenhouszplein) en chambrettes en kamers in het hoofdgebouw.
Jongens in de leeftijd van 11/12 jaar tot 20 die schoolgingen in Breda konden daar verblijven. Het ging om een groep van gemiddeld 30 à 40 jongens. Het geheel werd gerund door Br. Marcus. Er waren jongens die de pabo volgden op "St. Frans", of naar de mavo gingen, de leao, het gymnasium. Deze internaatsvorm heette "het Convict" en heeft van midden jaren 60 bestaan tot de ophef in 1973.
Ik volgde op "St,. Frans " de zgn Havo - top en daaropvolgend de onderwijzersopleiding. In totaal 5 jaar.

Het Convict was uiteindelijk een product van de jaren 60. De omgangsvormen waren gemoedelijk, de strakke regels van vroeger waren verlaten. We aten in de gezamenlijke ruimtes, keken 's avonds naar TOP POP (yeah!) de Wrekers of Monty Python en gingen natuurlijk ook vaak aan de studie. Dat gebeurde dan weer op de kamertjes in het hoofdgebouw. Ik had een vrij ruime kamer hoog in het gebouw met uitkijk op de daarnaast gelegen Schelde straat en de zgn "Vestkant" Raam open....boeken op het bureau open en Pink Floyd op standje 5....
Zoals ook hierboven gememoreerd werd....we konden de stad in , de dingen doen die jongeren van onze leeftijd allemaal deden. Ik ging naar het Hijgend Hert of naar het Klapcot. met mijn vrienden. De sfeer was meer van een kosthuis dan van een internaat. Omdat er geen dwingende regels waren, waren er feitelijk ook nooit problemen...en br. Marcus probeerde altijd de zelfstandigheid in combinatie met eigen verantwoordelijkheid te stimuleren...
In de weekenden kon je naar huis, wat ik lang niet altijd deed, want mijn vrienden had ik in Breda. Mijn ouderlijk huis stond in Zeeuws Vlaanderen. Om geld uit te sparen liftte ik regelmatig van Breda naar Kruiningen, Vandaar met de pont de Schelde over . Als ik thuis kwam verwonderden mijn ouders zich over het feit dat mijn haren weer al langer geworden waren.
Ik bleef uiteindelijk tot de sluiting van het Convict in 1973, ik was toen net 20. Een mooie tijd , zeer zeker. Daarna ging ik op kamers...een nieuwe fase....

Beste Paul, dan heb je op St. Marie waarschijnlijk bij broeders Camillus en Joseph gezeten. Ik zat op het Juvenaat naast St. Marie van 1963 tot 1966. We kwamen zelden op St. Marie, alleen douchen en soms een kerkdienst of processie. En in de winter de ijspret op de ondergespoten speelplaats.
Kom jij uit het zelfde geboortedorp Lamswaarde als broeder Marcus , Piet de Deijn?.

Hallo Piet,
Inderdaad Br. Camillus was toen de directeur (later opgevolgd door Br. Remigius) en Br Joseph was refterbroeder. Allebei overleden inmiddels. Br. Joseph is npg naar Indonesié gegaan en is daar volgens mij overleden. prima mensen.
Met de jongens van het juvenaat hadden we geen contact, gescheiden werelden. Ik wist dat het er was, maar dat was dan ook alles.
Mijn geboortedorp is Terhole. Het ligt in de buurt van Lamswaarde. Mijn moeder haar ouderlijk huis stond echter in Lamswaarde en zij kende Piet de Deijn (br Marcus) ook daarvan. Dorpsgenoten dus, maar, mijn moeder is er al lang niet meer en br Marcus nog wel...fief en gezond Ik heb nog steeds contact met hem, ga soms langs of mail.....
Naar de ijspret keken wij elke winter uit....de cour werd ondergespoten 's nachts en de andere dag hadden we een prima ijsvloer ...schaatsen, ijsmuren bouwen, sneeuwballengevechten, glijbaantjes.....heerlijk!

Nog bedankt Paul voor deze aanvullingen. De tekst is erop aangepast. Hartelijke groet,

Hoi allemaal
In een vorige post heb ik al verteld over mijn verblijf in het "convict" als interne. Nu wilde ik wat vertellen over "St.Frans". Want "St. Franciscus" was "St. Frans "gaan heten.
augustus 1969 arriveerde ik in Breda als 16 - jarige na een langdurig verblijf van 7 jaar (62 - 69) in het internaat van de broeders van Huijbergen in Huijbergen. Onderwijzer worden, dat leek me wel wat dus het was logisch dat ik baar Breda ging. Ik was van te voren bloednerveus, want had in Huijbergen zo lang een afgeschermd leven gehad dat ik van haver tot gort kende en nu..... naar die grote stad vol met onbekende leeftijdgenoten.....
In mijn eerste Havo 4 klas ontmoette ik allemaal andere jongens en ook meisjes (vreemd....vond ik ook erg spannend, want was ik in Huijbergen niet gewend geweest) allemaal thuis wonend bij hun vader en moeder ...ik was de enige interne. Dat werd wel als enigszins vreemd gezien maar na verloop van tijd had ik toch als snel goede contacten. Ik begon vrienden te krijgen.....Het onderwijs en op havo en P.A heb ik als goed ervaren, ik kon het goed aan, al moet ik wel zeggen dat ik er flink wat voor moest doen. Als mijn klasgenoten al weer lang naar huis waren zat ik als interne boven in het gebouw aan het Ingenhouszplein nog flink te leren....
Het was een turbulente tijd....de jaren 60 hadden hun vruchten afgeworpen en de jaren 70 gingen daar vrolijk op verder. Ondanks het feit dat er nog veel broeders lesgaven op havo en PA speelde het religieuze leven geen enkele rol meer. De vroegere kapel was een mooie bibliotheek geworden, naar de Mis hoefden we nooit.
Mijn vrienden en ik stonden wel onder invloed van de tijdsgeest. In tegenstelling tot wat op een "brave" instelling als een Pedagogische Academie gebruikelijk was lieten wij onze haren groeien en toonden bealngstelling voor de "alternatieve" tijdsgeest. We luisterden naar Led Zeppelin, Pink Floyd etc. kleedden ons afwijkend , hadden belangstelling voor andere vormen van onderwijs......ook maatschappelijke actie trok ons erg. Zo was ik benaderd door leden van een anti-apartheidsactiegroep om iets te doen op de PA en hadden wij besloten om , het zal 1972 of 73 geweest, zijn het hele gebouw op een dag onder te plakken met anti-apartheidsposters. Op het moment dat 's morgens het gebouw open was slopen we naar binnen en plakten op ramen en deuren onze hartekreten.
Ha....of het indruk maakte heb ik nooit geweten.....ze werden al snel verwijderd en we gingen weer over tot de orde van de dag.
Als schuchter kostschooljongetje had ik al snel mijn plek gevonden daar. Ik werd zelfbewuster. In de zomervakanties ging ik liftend oor een groot gedeelte van Europa, ha.... niet altijd met instemming van mijn ouders, maar ik deed het wel. Na de vakantie meldde ik me netjes op de school, haren nog wat langer . Desondanks haalde ik mijn Havo-diploma en ook mijn PA - diploma daar.
Br. Massëus was in die tijd de directeur van St. Frans. Dhr. Van de Meerendonk wekte mijn belangstelling voor kunst op door regelmatig excursies te organiseren naar Boymans van Beuningen in Rotterdam We zagen tentoonstllingen van Dali, Willink, Escher. Die maakten diepe indruk. Neerlandici als Br. Guibertus, Frans Wetzels en Alfred Kerckhoffs maakten van mij een lezer met belangstelling voor de Nederlandse literatuur. Ik sleepte stapels boeken weg uit de bibliotheek die gerund werd oor de dames Wertenbroek en Ribourdouille...
Pedagoog Van Steen wekte belangstelling voor ongebruikelijke manieren van Onderwijs zoals Jena-plan onderwijs en Vrije School.
Het was voor mij een vormende tijd, ik haalde mijn diploma's......ik werd een paar jaar onderwijzer in Breda...studeerde Nederlands en heb daarin jarenlang op diverse scholen in in West - Brabant les gegeven.

Wederom met plezier je bijdrage gelezen Paul. Wat een contrast met die zeven jaren kostschool in Huijbergen. Mooi tijdsbeeld van de jaren '70 en interessant ook wat je schrijft over dat meegaan met de "alternatieve" tijdsgeest en de actiecultuur destijds.

Beste Paul, Br. Masseus een echte kloosterling vroeg eens aan mij /Hans we hebben de kapel toch een goede bestemming gegeven,he. Hij was in tegenstelling tot Dominicus een mens/leraar /directeur,m.i.Groet -Ik haalde mijn diploma´s in 1964 en 1965. Jammer genoeg kan ik hier geen foto´´s posten.Zo mis je de penneconste van Benicius/handvaardigheid.

Ik wilde de lijst met docenten van Wim Kreugel wat aanvullen.
Hopstaken en Van Steen....Pedagogiek
Spierings.....Geschiedenis
Brent....Lichamelijke Oefening
Damen en Van Wanrooy.....Muziek
Wetzels en Kerckhoffs....Nederlands
Zr. Therensiana.......Tekenen
Br. Bernardinus......Wiskunde en Rekenen

Zr. Therensiana was meegekomen met de Mariakweekschool. Gememoreerd mag worden dat er in 1969 een fusie plaatsvond tussen "St. Frans" en de Mariakweekschool (voor meisjes). Deze laatste zat aan de Markendaalseweg in Breda. In de praktijk kwam de fusie er op neer dat het gebouw van de Mariakweekschool gesloten werd en alles samengevoegd werd aan het Ingenhouszplein. Ook docenten als Van Steen en Wetzels kwamen van de Mariakweekschool.

Ik wilde even stilstaan bij broeder Bernardinus. Op degenen die hem hebben meegemaakt heeft deze man een onuitwisbare indruk gemaakt.
Je moet je een grote , rijzige man voorstellen, enigszins kalend, gekleed in een zwart broederpak met wit boordje. Zijn pak zat vaak onder de sigarenas. Hij had een zwierige manier van lopen en praatte met luide stem.
Hij gaf rekenen en was daar zelf een kei in. We moesten echter leren om rekenen op de basisschool te geven en feitelijk had dat zijn interesse niet, beneden zijn niveau waarschijnlijk.....
Als hij het lokaal binnenstormde waar wij al aanwezig waren pakte hij een krijtje en kalkteeen paar opdrachten of een paar sommen op het bord waar je de komende les mee aan de slag moest. Hij bemoeide zich er verder niet mee, zocht een paar interessante meisjes uit om verder te kletsen en te ginnegappen en aan het einde van de les beende hij weer de klas uit .
Als je iets durfde te vragen en hij zag je toevallig dan noemde hij je niet bij je naam , maar zei hij bv "Kind, wat had je nou....?" (Wij waren inmiddels rond de 20!) Of hij noemde je "Heer" of "Dame"...en altijd op een enigszins lacherige, ironische manier alsof eigenlijk alles, misschien wel het hele leven, maar een schijnheilige vertoning was.
Toch had iedereen wel ontzag voor hem, hij had een superieure en dominante uistraling.
Omdat hij totaal niet bezig was met de lesstof, leerde ik er niet echt veel.....in rekenen was ik altijd erg slecht en had, denk ik nu, eigenlijk veel begeleiding nodig.
Toen we in 1974 eindexamen moesten doen had ik volgens mijn eigen gevoel de eindtoets rekenen zeer slecht gemaakt, snapte de vraagstukjes van het zgn "wiskundig rekenen" helemaal niet. Toch kreeg ik van Bernardinus, tot mijn verrassing, zomaar een voldoende!
Kijk, zo was hij dan ook wel......waarschijnlijk dacht hij....die komt er wel...we laten hem op dat rekenen niet struikelen..
Inmiddels is Br. Bernardinus er al lang niet meer, vergeten doen de mensen die hem hem hebben gekend vast nooit....ik in ieder geval niet....

Wederom dank Paul voor de mooie verhalen. Wat moet deze schets van broeder Bernardinus herkenbaar zijn voor veel oud-leerlingen! Ook is deze pagina nu weer een hoop informatie over de school rijker.

Hoi allemaal,
Ik heb nog wel wat herinneringen aan tijd op St. Frans. Havo en P.A. tussen 1969 en 1974. Eerder al vertelde ik dat ik ook intern was ik op het internaat het "Convict".
Het onderwijs op de Pedagogische Academie was onderhevig aan de vernieuwingen die begin jaren 70 overal opgeld deden in de maatschappij.
Zomaar wat herinneringen.
Wat nu onbestaanbaar zou zijn was het roken in de klas. We kregen les van dhr. Wout Jansen. In mijn ogen een intellectueel, een historicus. Hij gaf aan ons geschiedenis. De man kon geweldig verhalen vertellen uit de oudheid en deed dat ook praktisch elke les. We hingen aan de lippen van deze man. Maar....tijdens zijn verhalen stak hij de een na de andere sigaret op en legde completen rookgordijnen aan in het lokaal. De rook bleef hangen en iedereen volgde de flarden.....soms blies hij ook cirkels en bepaalde patronen. Fantastisch...50 jaar na dato weet ik het nog....Nu wordt er voor de klas niet meer gerookt......
Bij Pedagogiek kregen wij te horen over allerlei moderne, enigszins alternatieve vormen van onderwijs. Pedagoog Van Steen stimuleerde dat .....en toen wij op een gegeven moment stage moesten gaan lopen op een basisschool was het ook "verplicht" om bv een Montessorischool, een Vrije School of een Jenaplan school te bezoeken.
Tezamen met mijn beste vriend in die tijd besloot ik een Jenaplanschool te gaan bezoeken. maar waar? Pedagoog van Steen kende er een, een schooltje met experimenteel Jenaplan onderwijs in een klein dorp nl Wouwsche Plantage.
Ok. dat gingen we doen. We zochten contact en konden inderdaad een paar maanden hospiteren (ja, zo heette dat toen!)
Maar hoe kwamen wij vanuit Breda in godsnaam in Wouwsche Plantage (bijnaam Wouwsche Pin)? Tot Roosendaal met de trein, dat was geen probleem, maar daarna...de bus was geen optie op dat tijdstip, dus besloten wij mijn brommer, mijn Puch in de stalling in Roosendaal te zetten . Permanent!
Op de stagedagen (2 of drie dagen in de week?) reed ik dan met mijn Puch (breed stuur) en mijn vriend achterop op het harde metalen rekje naar Wouwsche Pin.
Het was in de winter van 73 /74.....
Helaas in de periode dat wij naar dit mooie West-Brabantsche dorp reden was er sprake van dikke sneeuwval en temperaturen ver beneden nul.
Dus.....stel het je voor......2 jongeren op een grappige Puch met wapperende haren, ineengedoken vanwege de kou.....langzaam rijdend, glibberend op de nog ongestrooide weggetjes van Roosendaal naar Wouwsche Plantage.....maanden lang! Eén keer zijn we zelfs helemaal onderuit gegleden. gelukkig zonder blessures...
We kwamen daar vaak te laat aan....als we de brommer stalden hoorden we de kinderen al de tafels opdreunen.
Echter, we werden daar altijd weer hartelijk onthaald. De school was kleinschalig en écht leuk, we leerden er veel....
En.....halverwege '74 haalden we mede daardoor ons P.A. - diploma op St. Frans....

Hoi Allemaal
Het onderwijs op St. Frans van een heel behoorlijk niveau al hoorde ik in later jaren van collega-studenten nog wel eens "daar heb ik echt geen ene moer geleerd...."
Zeker met de komst van de studentes en leraren van de Bredase Mariakweekschool, met wie St. Franciscus gefuseerd was tot "St. Frans" waaide er een nieuwe wind. Steeds minder broeders en steeds meer "leken", om die term maar eens te gebruiken. Sommige van die leraren stonden wel heel erg bij de studenten. Willem van der Mee ,die Nederlands gaf had een wilde blonde baard en verscheen vaak in een houtje-touwtje jas. Pedagoog Van Steen was duidelijk voorstander van het doorbreken van de klassikale situatie op de basisschool en van alternatieve lesvormen die dicht bij het kind stonden. Inzichtelijk, wiskundig rekenen ....dat was nog eens iets anders dan het saaie hoofdrekenen en het opdreunen van de tafeltjes.
Begin jaren 70 kwam er een andere directeur ipv Br. Masseus. Geen broeder meer, de eerste "leek": Dhr. de Waal oud docent Lichamelijke Oefening. Een nieuwe wind, nieuwe kansen!
Al snel hoorden we van de plannen om in het gebouw aan het Ingenhouszplein (eerste verdieping rechtervleugel) een Studio te bouwen! Daarmee zou St. Frans wel op de kaart komen te staan!

Er kwam een verbouwing waarin een dubbel klaslokaal ingericht werd als studio met daarin de mogelijkheid om complete basischoolklassen te ontvangen. Er kwamen camera's, en overal hangende microfoons zodat alles in de studio goed te verstaan was en ook kon worden opgenomen. Leraren en studenten werden opgeleid tot cameraman/vrouw, opnameleider etc
Het was een flinke , financiële investering waar onderling ook wel over gesproken werd.
Achter een glazen wand was een complete regiekamer ingericht van waaruit men het hele spul kon bedienen. In mijn herinnering werd het geheel officieel geopend en kwamen de eerste klassen van basisscholen uit de omgeving. Studenten gaven lessen aan deze kinderen. Klasgenoten moesten dan daarnaar kijken en becommentariëren hoe het gegaan was zodat de aspirant -leraar kon werken aan zijn verbeterpunten.
Ook ik kwam aan de beurt om een les in de studio te geven. Een taal-of rekenles. Ik deed mijn best en ik wist dat ze erg gecharmeerd waren van individuele uitleg, dus ja.....dat liet ik daar ook zien. Aandacht voor elk kind.
Mijn les werd opgenomen en positief beoordeeld. De band verdween in een kast en ik verliet enige tijd later gediplomeerd de school. Op de eerste basisschool waar ik een baan kreeg hoorde ik van de stagières nog wel eens dat ze de band met mijn les te zien hadden gekregen.

Wat er van de Studio is geworden??
Nog niet zo lang geleden hoorde ik van iemand die slechts een paar jaar na mij op St. Frans had gezeten dat, toen ik daarnaar vroeg, de studio haar helemaal onbekend was.
Het werkte niet, het functioneerde niet. Want ja als de banden zijn volgeschoten met lessen dan hoeven er geen nieuwe klassen meer te komen. Dan doe je een band in de videorecorder. Bovendien hadden de basisscholen lang niet altijd tijd en zin om naar de Studio te komen.

De ruimtes waren dus al snel weer ontmanteld.
Een vernieuwend experiment als de Studio, gestart begin jaren 70, werd dus al enige jaren later in de kiem gesmoord door de toch weerbarstigere werkelijkheid.......

Wat leuk om te lezen!
Ik kom zelf uit Huijbergen (geboren en getogen) en woon sinds 8jaar in Breda. Ik zat op de MAVO Ste.Marie '80-'84 daarna werd het internaat gesloten. Ook op de lagere school hadden we internaat kinderen in de klas. Toen vond ik het best "raar" wij gingen naar huis en kinderen van het internaat alleen in de weekenden.
Ik heb het internaat als externe erg positief ervaren, vooral de laatste jaren van de Mavo, we waren één en op de laatste dag een mooi afscheid van iedereen. Br.Raymond was directeur destijds, en Br. Marcus begeleider op het internaat. Zo'n 10jaar geleden hebben een reünie gehouden waar bijna iedereen op af kwam.
En inderdaad de ijsbaan in de winter waar heel Huijbergen op af kwam.
Verder kreeg ik les van Br. Henricus-Duits/Nederlands, Br.Nerius handenarbeid en godsdienst van Kapelaan Leo Testers, die de missen in de kerk van de broeders verzorgde. Ik heb daar nog in het jongerenkoor gezeten.

Wat leuk dat Huijbergen zo aan Breda hangt en andersom.
Mijn schoonouders hadden nog nooit van Huijbergen gehoord maar dat is nu anders geworden!

Bedankt Anja voor jouw bijdrage. Leuk om ook een reactie te krijgen van een externe leerling. Wees welkom om nog eens wat verder te vertellen, bijvoorbeeld over wat ervoor zorgde dat jullie zo'n hechte groep en fijne tijd hadden op Ste Marie. Sowieso zijn deze jaren, de laatste van het internaat, natuurlijk interessant.

Thijs, misschien vergis ik me hoor, maar hoort bovenstaande bijdrage van Anja eigenlijk niet thuis op de Ste Marie Huijbergen - pagina? Deze gaat toch over St - Franciscus in Breda?

Hallo Paul,
Inderdaad, maar ik was aan het googelen over overeenkomsten Breda/Huijbergen toen kwam ik op deze pagina terecht. Later zag ik pas dat ook Ste.Marie in Huijbergen een eigen topic heeft. Dus ook het verhaal van John vd Luijtgaarden gelezen, mijn oud klasgenootje :-)
Ik zal me verder hier niet verder ophouden Paul…