Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Psychiatrische inrichting Sint Antonius in Etten-Leur

Kloosters

Op herhaald verzoek van pastoor A. Blankers die een huis, een steenbakkerij en een stuk grond aanbood, kwamen de zusters Franciscanessen Alles Voor Allen naar Leur. Zij kwamen voor wat toen liefdewerk werd genoemd.

Bron: BHIC, collectie provincie Noord-Brabant
Bron: BHIC, collectie provincie Noord-Brabant

Architect P.J. van Genk, een van de initiatiefnemers en huisarchitect van het bisdom, tekende de plannen. De bouw was nog niet voltooid toen de zusters in 1902 begonnen met de verzorging van armen en bejaarden. Van Genk bouwde de kapel in 1909. In 1910 volgde een nieuwe vleugel voor de psychiatrische inrichting voor vrouwen. Ook is toen de nieuwe kapel ingezegend. In de twintiger jaren werd haaks op het voorhuis het Mariapaviljoen gebouwd, dat ook een H-vormige plattegrond had.

In 1932 voerden de Gebrs. Oomen een verbouwing uit, met een extra aanbouw van het Mariapaviljoen voor de verpleging van geesteszieken. Na de Tweede Wereldoorlog werd een aantal kleine paviljoens bijgebouwd. De brand van 1966, die de kapel verwoestte, werkte als een katalysator voor nieuwe bouwplannen.

In 1972 werd Antonius overgedragen aan de Stichting Het Hooghuys. Het Mariapaviljoen is gesloopt, inclusief enkele onderdelen van de voorgevel. Verder kwamen er appartementen voor chronische patiënten en aan de Kapelstraat een nieuwe aula en kapel.

Bron: BHIC, collectie Provincie Noord-Brabant
Bron: BHIC, collectie provincie Noord-Brabant

Het oorspronkelijke huis is een monumentaal pand met een brede gevel. De monumentale ingangspartij had een heiligenbeeld in de gevel, geflankeerd door twee torenachtige elementen. De ingang is later uitgebroken tot een hoge poortdoorgang. Het H-vormige geheel vertoont een mengeling van rondboogstijl en neorenaissance.

Bron: J. Smits, Vademecum van religieuzen en hun kloosters in Noord-Brabant, Alphen aan de Maas, 2010

Mari van Gorkom stuurde deze foto's:


Zuster Alexandrina. Zij is geboren in Haaren in de Bruggelaren 16 op 24-05-1908 in Haaren. Haar ouders waren Martinus van Logten en Johanna Maria Boons. Haar meisjesnaam was Maria van Logten. Zij had twee broers en vijf zussen waarvan een mijn moeder was, Adriana van Logten. Zij was in Etten-Leur werkzaam bij Huize St. Antonius.

Nog een foto van zuster Alexandrina.
20

Reacties (20)

Jan Hendrickx zei op 16 december 2017 om 14:05 uur

Aanvullende informatie:
In 1910 had het gesticht voor zieke hulpbehoevenden en oude van dagen de functie van psychiatrische c.q. sanatorium voor geesteszieken toegewezen gekregen, om vervolgens vanaf 1950 uit te groeien tot psychiatrisch ziekenhuis met dokter Klomp als geneesheer-directeur. Op 1-1969 nam de in 1967 opgerichte stichting 'Het Hooghuys' de exploitatie van het Antoniusgesticht over en in 1972 nam deze stichting ook het eigendom van de gebouwen e.d. over. Vanaf 1-1-1974 werd Het Hooghuys erkend als inrichting voor psychiatrische dagbehandeling. Vanaf 1981 werden de kortlopende behandelingen gescheiden van de langdurig verblijvenden. Op de Leur bleef alleen de langdurige behandelafdeling. De medische afdeling verdween en gelijkertijd werd een afdeling voor alcoholberslaafden opgericht. Het Antonius gebouw werd verbouwd tot een appartementengebouw. In 1986 werden de eerste aanpasbare woningen gebouwd voor degene die daar toe in staat werden geacht. Voor het dorp Leur zijn de veranderingen binnen de muren van het Antoniusgebouw nooit ongemerkt voorbij gegaan. Meestal was men er echter weer snel mee vertrouwd. Sinds 1999, na een fusie van St.Het Hooghuys met drie andere instellingen, is de naam gewijzigd in GGZ Regio Breda. Thans is de tenaamstelling GGZBreburg.

Lisette KuijperBHIC zei op 18 december 2017 om 12:32 uur

Hartelijk dank voor deze uitgebreide aanvullende informatie, Jan! Fijn dat we dankzij jou helemaal up-to-date zijn voor wat betreft de psychiatrische zorg in Leur.

Jos Martens zei op 15 januari 2018 om 12:34 uur

Het zijn twee mooie verhalen. Mijn complimenten daarvoor. Maar....ik lees nergens wanneer er een begraafplaats (kerkhof) is gekomen en gesloten. Het kerkhof lag aan de Kerkstraat en is rond 1965 gesloten. Mocht U daar gegevens over hebben, dan houd ik me aanbevolen. Ook oude foto's van het kerkhof wil ik scannen.

Mariët BruggemanBHIC zei op 17 januari 2018 om 14:16 uur

Wellicht dat het www.westbrabantsarchief.nl nog foto's heeft of gegevens over dit kerkhof en de opheffing. Anders zou de huidige instelling, GGZ Breburg, misschien nog foto's of informatie kunnen hebben.
https://www.ggzbreburg.nl/

relyges zei op 6 februari 2021 om 00:23 uur

hej,
hier een verhaltje,
op de plek waar nu het hooghuis is liep lang geleden een trein spoor, langs dit spoor stonden bomen waar men met de pasjenten een toneelstuk opvoerden met de romeinen (de zonen van de wilde) zei brachten de passagiers van de treinen die hier op een zei spoor van het hoofdspoor terecht kwamen de verschriking van hun leven, hier hangden de pasjenten in de bomen met de darmen eruit en werden ze op de grond geamputeerd door de zonen van de wilde.
de goederen van de trein werden ontnomen en de trein terug gebracht naar het hoofd spoor.
hierdoor werd het dorp berucht, en werd dit toneelstuk een atractie met mensen uit de hele wereld.
dit spoor liep ook naar een station in het dorp waar nu de hanen zitten er werd hier in grote mate gehandeld in goederen en waren een goede verdienste voor de uitbreiding van het dorp en de portomonee van de wilde en zijn zonen.

Marilou NillesenBHIC zei op 6 februari 2021 om 15:47 uur

Nou, ik kan me goed voorstellen dat de passagiers hier enorm van geschrokken waren. Het klinkt ook behoorlijk angstaanjagend. Weet je wanneer dat (ongeveer) moet zijn geweest?

M. Raaijmakers zei op 20 mei 2021 om 15:29 uur

Beste lezers,
Sinds kort weet ik dat er over de straat Lichttorenhoofd in de jaren twintig van de twintigste eeuw een bedrijfs spoor liep. Waarschijnlijk vanuit de Leurse haven naar....?

Thijs de LeeuwBHIC zei op 23 mei 2021 om 12:21 uur

Dank voor je reactie, M. Raaijmakers. Misschien dat iemand uit Etten-Leur weet wat die eindbestemming was? En om welk bedrijf het ging?

Cor Kerstens zei op 30 mei 2021 om 17:48 uur

Bij de Vaartkant was een aftakking van de stoomtramlijn naar de Leurse haven. Zie mijn artikel op Het Geheugen van Brabant "Met de stoomtram naar Etten-Leur" en het artikel over De paardentram op de Leur.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 31 mei 2021 om 05:44 uur
M. Raaijmakers zei op 2 juni 2021 om 22:32 uur

Hallo Thijs,
Hartelijk dank voor de informatie. Ik ga ermee aan de slag. De tramverbinding was voor mijn grootvader van belang ivm aanvoer van grondstoffen. Waarschijnlijk in de periode van 1927 tot na de tweede Wereldoorlog.

Adri van Ham zei op 28 maart 2022 om 15:35 uur

Goedemiddag,
Mijn tante Jacoba Wilhelmina Deckers, zus van mijn moeder, is verpleegd in Sint Antonius. Zij is er overleden 18-04-1932 akte 54.
Ik was nog niet geboren, ben van 15-12-1941, maar hoorde later van haar overlijden. Ik weet niet waarom ze opgenomen werd, maar ik ben in mijn gedachten altijd met haar bezig geweest. Er werd in de familie nooit over haar gesproken. Ik hoop dat u informatie over haar heeft. Ze staat in mijn stamboom vermeld.
Dus alle gegevens die ik eventueel van u zou kunnen ontvangen zijn voor mij héél belangrijk. Ik denk o.a aan foto's en wat er al zo ter beschikking is. Ook zou ik willen weten waarom ze precies daar werd geplaatst en of ze ook daar begraven is.
Ik zou alles van haar willen weten!!
Hopelijk kunt u me helpen, ik zou héél blij zijn en kan haar dan een plaatsje in mijn gedachten geven,écht.
vriendelijke groeten
bij voorbaat hartelijk dank,
Adri van Ham 1941.

Cor Kerstens zei op 28 maart 2022 om 16:22 uur

#Adri van Ham, volgens het doodsbriefje is Wilhelmina Deckers overleden aan chorea
https://westbrabantsarchief.nl/collectie/bladeren-in-bronnen/registers?…

Norah zei op 28 maart 2022 om 16:45 uur

Beste Adri,

Uw tante stond ingeschreven als Johanna! Wilhelmina Deckers, geboren te Princenhage 12-03-1918. Ze overleed te Etten-Leur zoals gezegd 18-04-1932, op slechts 14-jarige leeftijd.
Op 14-11-1930 is ze in bovengenoemde instelling opgenomen. > www.wiewaswie.nl
In de overlijdensakte stond ze genoteerd als Jacoba Wilhelmina Deckers, haar ouders woonden destijds in Breda.
Mvg.

Norah zei op 28 maart 2022 om 17:03 uur

Bij het > www.westbrabantsarchief.nl heeft men mogelijk meer informatie; hier valt Etten-Leur onder.
Ik las hiervoor dat het kerkhof van deze instelling al in 1965 gesloten is.

Norah zei op 28 maart 2022 om 17:12 uur

En wat ook altijd aardig is voor een stamboom in het algemeen, probeer eens www.delpher.nl > krantenartikelen.
Typ hierna in de zoekbalk : deckers prox simjouw.
Mvg.

Mariët BruggemanBHIC zei op 30 maart 2022 om 19:04 uur

We hebben via de mail bericht ontvangen van Adri van Ham:

Goedemorgen,
Ik ben héél blij met de reacties die ik heb gekregen op mijn vragen!!
Iedereen bedankt voor zijn/haar bijdrage!
Het maakt me enorm blij.
Ik hoop dat er nog meer reacties volgen, ik hou me aanbevolen.
Vriendelijke welgemeende groeten!
Adri van Ham 1941.

Norah zei op 30 maart 2022 om 20:05 uur

Nou Adri, heel graag gedaan van mijn kant.
Op dit moment zou ik niets anders meer weten, alleen dat de doodsoorzaak van je tante, die Cor K. zo prima voor je gevonden heeft, vroeger de Sint -Vitusdans werd genoemd. Oorzaak waren streptococcen, maar tegenwoordig komt deze ziekte bijna niet meer voor.
Mvg.

A van Schendel zei op 23 februari 2024 om 10:35 uur

Mooie geschiedenis van Antonius, ben hier in opleiding geweest voor het B diploma dit was een hele leuke tijd !
Ik zou nog graag contact krijgen met collega’s
De opleiding gevolgd in 1964 en in 1971 gestopt daar met werken.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 9 april 2024 om 14:30 uur

Bedankt A. van Schendel voor deze bijdrage. Hopelijk gaan hier nog collega's uit die tijd reageren! Misschien wilt u t.z.t. nog wat meer vertellen over die opleiding die u hier heeft gevolgd? Waar was die voor?

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.