De Sint Jans Onthoofdingskerk in Loon op Zand

Jan Brouwers

vertelde op 2 februari 2015 om 14:58 uur

Een van de oudste kerken in Noord-Brabant staat in Loon op Zand: hij dateert uit 1394. En dat terwijl de omstandigheden voor permanente bewoning in deze omgeving eigenlijk erg ongunstig waren.

In de dertiende eeuw stond er al een kerk, gewijd aan Sint Willibrord. De nederzetting rond deze kerk, Venloon, werd echter onder het stuivende zand bedekt. Even verderop werd een nieuw dorp gesticht met – dus - de kerk uit 1394. In de naamgeving stond de gedachtenis van de onthoofding van Sint Jan de Doper centraal.

In de zestiende, negentiende en twintigste eeuw is de kerk verbouwd en uitgebreid, maar nog steeds is het een monumentaal voorbeeld van Kempische gotiek uit de middeleeuwen. Niet in het minst door de fraaie toren uit 1450.

Foto: BHIC / Frans van de Pol, 2013

Ook aan de pastoors en kapelaans van de kerk heb je vast nog veel herinneringen. Denk bijvoorbeeld aan pastoor Schoenmakers en zijn kapelaan A. Reijmer, die in de jaren vijftig de heilige missen verzorgden in de Sint Jan. Of denk aan mijnheer Mommers, die de parochie in de jaren zestig bestierde. Hij kwam in 1955 naar de kerkgemeenschap, en had toen al ervaring opgedaan als pastoor in Heusden.

Ook over hem weet je vast nog wel een anekdote of twee. Je kunt hieronder reageren!

Pastoor H.C. Schoenmakers (Katholiek Documentatie Centrum, AFBK-2a14587)

Pastoor F.H.A.M. Mommers (Katholiek Documentatie Centrum, AFBK-2a14076)

Meer RK kerken

Reacties (4)

marja van Trier zei op 3 juni 2017 om 22:16 uur

Het verhaal over de ondergestoven nederzetting is allang achterhaald. Kletskoek
dus archeologischonderzoek rondom de oude kerk heeft dat aangetoond.
lees hoe het wel zit in het boek Zandloper van Lauran Toorians

Marilou NillesenBHIC zei op 4 juni 2017 om 13:54 uur

Nou Marja, laten we zeggen dat er meerdere kanten aan het verhaal zitten. Wie er meer over wil lezen, kan ook hier terecht:

http://webcache.googleusercontent.com/search?q=cache:-AvlqaXDz6sJ:www.g…

Of inderdaad het boek dat jij aanraadt:

http://duul58.blogspot.nl/2008/07/lauran-toorians-zandloper-landschap-e…

marja van Trier zei op 4 juni 2017 om 21:21 uur

Het beoogde boor-onderzoek is in de Molenstraat. Omgeving
het gehucht Venloon ligt tussen westloon en het land van Kleef waar dus geen overstuivingen waren. de middeleeuwse graven lagen maar net onder de oppervlake bedekt door zwarte grond. ook in de verdere omgeving zijn een aantal voorwerpen uit Brons en ijzertijd ontdekt direct onder de zwarte grondlaag.
Geen stuifzand over het dorp Venloon dus.
Dat wil niet zeggen dat er in de verdere omgevng niet ooit een akkertje overstoven is. Maar juist door het succesvol aanleggen van eikenwallen bleef de schade beperkt. het verplaatsen van de kerk had meer te maken met de zeggenschap over de pastoorsbenoemingen. De Heer van Loon op Zand wilde daar meer inspraak in hebben en bouwde een eigen kerk.
De opmerking over het overstuiven van Westloon en de Efteling kloppen ook niet
Westloon is verlaten omdat de moderne landbouwmethoden het boeren daar niet meer rendabel maakte. het is niet overstoven met zand. De Efteling heeft ook niet met zandverstuivingen te maken gehad. tot in de 20ste eeuw hebben daar boerderijen gestaan. Een konijnenplaag werd de nekslag voor de arme boeren daar. Een niet goed geinformeerd buro dus. recent onderzoek heeft dat verhaal al lang naar de prullenbak verwezen. Maar blijkbaar spreekt het meer tot de verbeelding dan de waarheid.
Aan ons en instanties als het bhic de taak om het VVV verhaal te ontzenuwen en het echte verhaal te vertellen.
Met groeten,
Marja van Trier
Secretaris Stichting StuipZand

Marilou NillesenBHIC zei op 5 juni 2017 om 16:14 uur

Prima Marja, dank voor je aanvullingen. Volgens mij heb je jouw verhaal prima uiteen gezet en hebben ook andere belangstellenden voldoende informatie gekregen. Zo niet, dan laten ze dat hier vast wel weten.