Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

Abdij van Maria Refugie

Kloosters

Uden en de Birgittinessen lijken als sinds mensenheugenis met elkaar verbonden. Maar de oorsprong van deze abdij ligt eigenlijk in Rosmalen. In 1434 vestigde zich hier de eerste stichting van de Orde van de H. Birgitta in de Nederlanden. De Birgittinessen betrokken het klooster Maria-Water, waarvan de resten nog te vinden zijn in het tegenwoordige Coudewater.

De Heilige Birgitta
De Heilige Birgitta

Na de inname van Den Bosch in 1629 kreeg het klooster het al zwaar. Na de Vrede van Munster in 1648 werden uiteindelijk alle kloosterbezittingen verbeurd verklaard.

Voordat de zusters helemaal geen dak meer boven het hoofd zouden hebben, zocht de toenmalige overste, Theodora de Haen, naar een geschikt toevluchtsoord buiten Staats-Brabant waar de openbare uitoefening van de katholieke godsdienst niet verboden zou zijn. Haar keuze viel op Uden, in het vrije Land van Ravenstein, waar het oude en vervallen klooster van de Kruisheren leegstond.

Op 14 september 1713 vertrok overste De Haen met nog drie zusters naar Uden, "om daer een begintsel te maeken van een clooster". Het oude gebouw dat zij in 1711 van de Kruisheren hadden gekocht was niet groot: zes vertrekken met een verdieping. Het was inderdaad oud en vervallen, er was ‘geen raam meer heel, en geen plavuis meer in de vloeren’.

Ingang van de Birgittinessenkapel
Ingang van de Birgittinessenkapel

Met niet meer dan 25 gulden op zak en een wonderlijke dosis Godsvertrouwen liet zij een timmerman, een metselaar en een glazenmaker komen om de nodige reparaties aan te brengen en om van twee kleine vertrekken een grote kamer te maken als huiskapel.

In 1714 werden het bakhuis en het schoolhuis gebouwd. In dit schoolhuis was het pensionaat voor jonge meisjes gevestigd dat 80 jaar lang als onderwijsinstelling in het Land van Ravenstein en ook ver daarbuiten een goede faam zou genieten. Als onderwijzeressen werden aangewezen de twee jongste geprofeste zusters met een mademoiselle om de franse taal te leren.

Het lijkt misschien vreemd dat niet eerst het klooster voor de zusters werd afgebouwd. Het geven van onderwijs bood echter de enige mogelijkheid om geld te verdienen voor de verdere uitbouw van het klooster en voor het noodzakelijk levensonderhoud van de religieuzen.

De Birgitttinessenabdij in 2009
Birgitttinessenabdij in 2009

In september 1794 kwamen onverwachts de Fransen in Uden, en de weerloze religieuzen sloegen op de vlucht. Dat was niet onverstandig, want de Fransen spaarden de kloosters bepaald niet: kerksieraden, meubelen en gereedschappen werden geroofd, het orgel vernield. Volgens de overlevering speelden de kinderen op straat met de orgelpijpen.

Bij hun terugkomst in Uden 1795/6 troffen de zusters dan ook een enorme ravage rondom het klooster aan. De statige eiken waren verdwenen, de moestuin was een wildernis. IJverig begonnen de zusters aan het herstel. Binnen de kortste keren hadden zij het onderwijs aan de jonge meisjes weer hervat.

In het TV-programma De Wandeling van Omroep Brabant maken René Bastiaanse en zijn cameraman Léon een "katholieke wandeling" door Uden met veel aandacht voor de abdij. Bekijk hier aflevering 28 van seizoen 5 (2003) van De Wandeling.

2

Reacties (2)

Maureen Peeters zei op 11 oktober 2021 om 16:50 uur

Hallo,

Ik ga het Kloosterpad lopen en ik ben informatie aan het verzamelen voor mijn wandeltocht die ik alleen ga doen…..spannend………

Ik ga starten in Den Bosch en wil graag het Kloosterpad in één keer lopen en graag overnachten bij de Kloosters onderweg.

Is het mogelijk om bij jullie één nacht te verblijven?

Ik hoor het graag.

Groeten,
Maureen Peeters

Marilou Nillesen zei op 12 oktober 2021 om 09:31 uur

Dag Maureen, dat klinkt inderdaad als een spannend maar prachtig plan!

Even voor de duidelijkheid: je bent hier op de site van het Brabants Historisch Informatie Centrum, niet op die van Zusters Birgittinessen. Hun site vind je via de volgende link:

https://www.abdijuden.nl/contact/

Ik wens je een heel mooie wandeltocht!

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.