Het rijke roomse leven in brabant 1900-1970

De kerk van de H. Maria Magdalena in Geffen

RK kerken

Rond 1290 was Geffen al een kerk rijk, maar veel meer dan dat weten we er niet van. Het gebouw zou zijn toegewijd aan de Abt Trudo maar dat berust op een historische misvatting, zo weten we inmiddels van heemkundekring Vladerack te Geffen.

Brandsporen uit 1512
Brandsporen uit 1512

Lange tijd werd aangenomen dat Maria Magdalena de plaats van H. Trudo als patroonheilige had ingenomen. Maar op dat verhaal schijnt Ruud Verhagen van de heemkundekring Vladerack te Geffen nieuw licht: ‘De info dat St. Trudo ooit patroonheilige van onze kerk is geweest klopt niet. Dit is ooit door iemand opgeschreven en nadien door iedereen klakkeloos overgenomen. Het is zelfs zo erg dat er in Geffen een straat naar vernoemd is! Daarnaast is in 1999 in de kerk een nieuw glas-in-loodraam geplaatst met o.a. Sint Trudo. We zijn er dus met z'n allen ingetrapt. Al in 1446 staat de H. Maria Magdalena afgebeeld op een schependomszegel. Er zijn geen enkele verwijzingen gevonden die betrekking hebben op Sint Trudo. Verder had Geffen ook geen gronden die behoorden tot de abdij van Sint Truiden, dus is een Sint Trudo als patroonheilige dan niet te logisch.’

Terug naar de zestiende eeuw: de kerk die er in 1531 stond, verkeerde in een ruïneuze staat. Kennelijk was het dorp alle gevolgen van de Brabants-Gelderse oorlogen nog niet te boven gekomen. Op 26 januari 1512 hadden Gelderse troepen Geffen en Nuland namelijk platgebrand en daarbij zullen ze de kerk zeker niet hebben overgeslagen.Vanaf 1531 begon men aan de herbouw en restauratie. Daarbij is zeker gebruik gemaakt van bouwmateriaal, afkomstig uit de oude kerk.

Moerbalk 1607 (foto: H. Hundertmark)
Moerbalk 1607 (foto: H. Hundertmark).
Klik voor een vergroting)

Enkele eikenhouten balken in de linkerzijbeuk laten nog steeds de brandsporen van 1512 zien. Ook in de jaren tussen 1590 en 1605 hebben het dorp en ook de kerk veel geleden. Dit was voor deze streek de meest rampzalige periode van de Opstand tegen de Spaanse koning. Zodra de soldaten wegbleven, begon het herstel.

Tekening Cornelis Pronk (1691-1759)
Tekening Cornelis Pronk (1691-1759)

Het jaartal 1607 in één van de moerbalken boven het middenschip is daar een stille getuige van. En de Bossche bisschop Zoes, die in 1623 de parochie Geffen kwam inspecteren, meldde dat enige tijd vóór zijn bezoek de kerk een pannendak had gekregen in plaats van het bestaande strooien dak.

De Geffense kerk
De Geffense kerk

Tot 1893 zag de kerk er van buiten uit zoals op deze prent uit de achttiende eeuw: een toren met een piramidevormige spits, een vrij hoog middenschip en een lager koor met transept. In 1893 liet architect C. Franssen het koor verhogen en het middenschip verbouwen. De laatmiddeleeuwse kapconstructie bleef daarbij grotendeels gehandhaafd.

Opnieuw kwam het gebouw met oorlogsgeweld in aanraking, toen bij de bevrijding van Zuid-Nederland de Duitsers en de geallieerden in het najaar van 1944 hevig met elkaar in gevecht raakten. Artilleriebeschietingen brachten zware schade toe aan de Geffense kerk. De toren vertoonde een groot gat en van de rechterzijbeuk stond weinig meer overeind.

Interieur van de Geffense kerk
Interieur van de Geffense kerk

Sindsdien zijn er verschillende restauraties gevolgd, die het voortbestaan van dit belangrijke monument voor Maasdonk en de regio hebben verzekerd.

Wij zijn benieuwd naar jouw herinneringen aan het leven in de parochie en aan de geestelijken met wie je vroeger als gelovige te maken had.

In 1953 werd pastoor J.C.M. van de Pas in de parochie ingehaald. Zijn kapelaan was J. Galema. En midden jaren zestig was pastoor Smulders degene die de H. Mis opdroeg.

Pastoor Van den Pas
Pastoor J.C.M. v.d. Pas (foto: collectie Katholiek Documentatie Centrum)
Pastoor Van den Pas
Installatie van pastoor J.C.M. v.d. Pas, 1953. Burgemeester Van Zijl (rechts) verwelkomt hem. Links staan de wethouders Cremers en De Veer. (Foto: Fotopersbureau Het Zuiden, bron: collectie BHIC, id.nr. 1636-000006)
Pastoor Smulders
Pastoor J. Smulders neemt afscheid van burgemeester C. van Oerle, 1977. (Foto: Paul van der Werff, bron: BHIC, collectie Stadsarchief Oss, id.nr. 1685-015493)
19

Reacties (19)

Yvonne Henderson zei op 29 juli 2023 om 20:56 uur

Jan van der Pas was in Tongelre een zeer geliefde kapelaan. Zijn vertrek werd alom betreurd, maar moest er ooit van komen.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 2 augustus 2023 om 12:29 uur

Bedankt Yvonne voor het reageren. Voor priester Jan C.M. van der Pas vind ik de volgende gegevens over zijn loopbaan: https://proxy.archieven.nl/0/1527408748DB42AEBE360E27FCB0AB3E We hebben het dan dus over 1944/45, zijn vertrek naar Tilburg? En later dus naar Geffen. Wat maakte hem zo geliefd als kapelaan in Tongelre destijds? Vertel nog eens verder als je wilt. Hartelijke groet,

Martien van Asseldonk zei op 7 november 2023 om 02:04 uur

Wat is de bron van het patrocinium Trudo?
Het enige wat ik kan vinden is in 1615: patrona est Magdalena

Norah zei op 7 november 2023 om 11:52 uur

Vreemd, de H. Trudo leefde begin 7e eeuw, en verkeerde meer in het huidige België.
Mogelijk een relikwie?

Fred Looijmans zei op 6 februari 2024 om 13:51 uur

Mijn tante (1924-2023) uit Tongelre (Eindhoven) kende kapelaan Jan van der Pas goed en had veel verhalen over hem en ook foto's die door hem gemaakt waren.

Marilou Nillesen zei op 7 februari 2024 om 09:00 uur

Dag Fred, bedankt voor je berichtje. Wat verdrietig dat je tante dat zelf niet meer kan vertellen. Heb je enig idee wat er met de foto's van de kapelaan is gebeurd?

Fred Looijmans zei op 7 februari 2024 om 11:59 uur

Gelukkig kon ze de verhalen wel aan mij vertellen.
Mijn tante had enkele foto's. Op internet heb ik er ook wel een paar gezien. Ik vermoed dat er meer moeten zijn geweest en dat een zichzelf respecterend fotograaf die niet zo maar weggegooid zal hebben. Maar waar ze zijn??

Marilou Nillesen zei op 8 februari 2024 om 08:32 uur

Ah jammer is dat ja. Maar de verhalen, die zijn er nog wel gelukkig. Als je die ook met ons wil delen; wij zijn er blij mee.

Bedankt voor je snelle reactie, Fred.

Martien van Asseldonk zei op 20 februari 2024 om 05:22 uur

Frenken, A.M., ‘Kerkvisitaties van de Landdekens in het bisdom ‘s Hertogenbosch’, in: Frenken, A., Th. Goossens en H. Hens (red.), Bossche Bijdragen. Bouwstoffen tot de geschiedenis van het bisdom ’s-Hertogenbosch, deel 27 (1963-1964) 164-218, hier 173, Geffen d.d. 1615: patrona est Magdalena.

m zei op 20 februari 2024 om 05:22 uur

In de literatuur (oner andere op deze website) wordt ook de H. Trudo als kerkheilige van de kerk van Geffen genoemd. Ik kon dat niet bevestigen. Ruud Verhagen van de heemkundekring Vladerack te Geffen antwoordde op 20 februari 2024 desgevraagd: ‘De info dat St. Trudo ooit patroonheilige van onze kerk is geweest klopt niet. Dit is ooit door iemand opgeschreven en nadien door iedereen klakkeloos overgenomen. Het is zelfs zo erg dat er in Geffen een straat naar vernoemd is! Daarnaast is in 1999 in de kerk een nieuw glas-in-loodraam geplaatst met o.a. Sint Trudo. We zijn er dus met z'n allen ingetrapt. Al in 1446 staat de H. Maria Magdalena afgebeeld op een schependomszegel. Er zijn geen enkele verwijzingen gevonden die betrekking hebben op Sint Trudo. Verder had Geffen ook geen gronden die behoorden tot de abdij van Sint Truiden, dus is een Sint Trudo als patroonheilige dan niet te logisch.’

Marilou Nillesen zei op 20 februari 2024 om 22:31 uur

Met dank voor deze aanvullingen! En wat goed dat Ruud Verhagen van de heemkundekring Vladerack te Geffen meer context geeft over de H. Trudo in Geffen; heel leerzaam!

Martien van Asseldonk zei op 21 februari 2024 om 04:33 uur

Sorry en met alle respect, het is niet: "dat Ruud Verhagen van de heemkundekring Vladerack te Geffen meer context geeft over de H. Trudo in Geffen." Het is MINDER context. Met andere woorden Trudo heeft niets met Geffen te maken.

Mijn advies is om de kop boven aan deze pagina grondig te herschrijven: Nu staat er: "Rond 1290 was Geffen al een kerk rijk, maar veel meer dan dat weten we er niet van. Het gebouw zou zijn toegewijd aan de Abt Trudo. Later heeft Maria Magdalena zijn plaats als patroonheilige ingenomen. Waarom dat gebeurd is, en waarom Maria Magdalena de patroonheilige is geworden, ook daarover tasten we (nog) in het duister." Dit is historisch onjuist.

Marilou Nillesen zei op 21 februari 2024 om 09:08 uur

Dag Martien, bedankt voor je berichtje. Kennelijk kun je van meerdere kanten kijken naar het begrip context; zo blijkt maar weer. Want ik bedoel in ieder geval dat dankzij deze informatie een historische misvatting wordt rechtgezet.

Dus dank voor je oplettendheid en de informatie; het verhaal is aangepast.

Marilou Nillesen zei op 21 februari 2024 om 09:08 uur

Dag Martien, bedankt voor je berichtje. Kennelijk kun je van meerdere kanten kijken naar het begrip context; zo blijkt maar weer. Want ik bedoel in ieder geval dat dankzij deze informatie een historische misvatting wordt rechtgezet.

Dus dank voor je oplettendheid en de informatie; het verhaal is aangepast.

Martien van Asseldonk zei op 21 februari 2024 om 09:25 uur

Ok bedankt Marilou.

Leendert Spijkers zei op 14 augustus 2025 om 01:05 uur

Pastoor Smulders is opgevolgd door pastoor Harrie van Doorn. Op 1 februari 1985 heb ik hem mogen opvolgen als pastoor van Geffen. Op die dag heb ik samen met hem de twee Lindebomen op het kerkplein mogen planten. Ik kwam samen met Zuster Annemarie in de pastorie wonen en op de eerste dag dat wij in Geffen waren en de verhuiswagen voor de deur stond had ik meteen een eerste ziekenzalving en dezelfde dag nog een overlijden. Voor mij hoorde na mijn geweldige tijd als familiepastor in Tilburg nú voortaan ook het serieuze werk als pastor er helemaal bij. Ik ben als pastoor betrokken geweest bij verschillende ernstige gebeurtenissen: een jongen van 16 en ook een jonge moeder overreden door de trein die door het dorp ging en ook een jongen van 12 die thuis vanaf de oprit voor zijn huis werd dood gereden op weg naar de voetbal training bij EVVC en een heel jong kind die thuis dood van de trap viel. Enorm prettig samengewerkt met het toenmalige Kerkbestuur met als eerste voorzitter Kees van Rooij en later Gerrit van de Helm en ook met de Bouwcommissie met onder meer Ben Grast, Rien van Wanrooij en Henk Steenbergen. Ook was er mijn Pastoraatsgroep bestaande uit Diny van Wanrooij, Annet van de Hem, Mien Gerrits en Mien Roovers met wie we wekelijks samenkwamen en heel het pastoraat organiseerden en uitvoerden. Vanaf mijn pastoraat begon Effe noar Geffen voortaan altijd met een openluchtmis en mocht ik samen met de burgemeester, de notaris en het schoolhoofd in historische kledij de presentaties van de plaatselijke ondernemers jureren. In 1991 werd ik de eerste Geffenaar van het jaar. In mijn pastoorsperiode is de toren gerestaureerd door de firma van Dinther uit Schaijk en is ook de kapel van het Oude Klooster vooral door de geweldige inzet van wethouder Antoon van Zandvoort weer in oude luister hersteld en sindsdien is de kapel tot op de dag van vandaag in gebruik bij de parochie. In 1992 heb ik de eerste steen gelegd voor de serre die in gebruik werd genomen voor de bijeenkomsten van de kinderkerk , in 1995 hing voor mij Abraham uit de Geffense toren, in 1996 mocht ik
In Geffen mijn zilveren priesterfeest vieren en toen in 1997 Geffen 700 jaar bestond kwam er een prachtig gedenkraam van kunstenaar Huub Curvers in de Geffense kerk met als motto Geffen 700 jaar bruisend in broederschap en ook werd de aloude Sacramentsparochie met deelname van bijna alle Geffense verenigingen met bijvoorbeeld ook de jeugd van Nooit Gedacht nog eens tot leven gebracht. Zelfs de BBA bus die toen nog door Geffen reed stopte er uit eerbied voor. Ik was graag en Geffen en ging er vanuit er tot mijn pensioen te mogen blijven. In augustus 1999 was het dan ook een grote verrassing voor mij dat Bisschop Hurkmans mij vroeg om pastoor van Oirschot en Spoordonk te worden. Ik kreeg 4 dagen bedenktijd en na ruggespraak met onder meer mijn moeder en ook oud pastoor Harrie van Doorn heb ik ja gezegd. Ik heirinner mij van een een geweldig afscheid dat in de sporthal alle klassen van zowel de Aloyius - als de Mariaschool een lied of een schets kwamen opvoeren. Ik ben opgevolgd door de toen 28 jarige Pieter Scheepers. Na hem kwam pastor Geelen met Cor Mennen als waarnemend pastoor en David van Dijk. De parochie van Geffen maakt nu deel uit van de voormalige parochies Geffen, Nuland en Vinkel en Heesch, Nistelrode en Vorstenbosch in de nieuwe parochie De Goede Herder waar eerst Frits Ouwens pastoor van Was en nu René Aarden met pastor Wim Renders als eerst aanspreekbare pastor.

Leendert Spijkers zei op 14 augustus 2025 om 02:16 uur

Geffen bestond in 1998
700 jaar
niet in 1997. Ik ben op 1 oktober 1999 geïnstalleerd als pastoor van Oirschot en Spoordonk

Martien van Asseldonk zei op 14 augustus 2025 om 03:11 uur

De oudste vermelding van (de gemeenschappelijke gronden) Geffen dateert uit 1298, maar zowel nederzetting als gezamenlijk gebruik van gemeenschappelijke gronden door inwoners van Geffen zijn zeker ouder.

Thijs de LeeuwBHIC zei op 14 augustus 2025 om 08:34 uur

Heel hartelijk dank nog Leendert voor je prachtige bijdrage - een verhaal op zicht! En dit is ook nachtwerk geworden zie ik : ) Heel fijn dat je zo betrokken bent bij de site en graag tot ziens. Hartelijke groet,

Reactie toevoegen

Je e-mailadres is privé en zal niet openbaar worden gemaakt.

Platte tekst

  • Geen HTML toegestaan.
  • Regels en alinea's worden automatisch gesplitst.
  • Web- en e-mailadressen worden automatisch naar links omgezet.